Abstract
In this study, one of the plant substances gossypol and its derivatives were
used as biosorbents for the determination and sorption separation of rare metal ions
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 1, ISSUE 7, 2023. OCTOBER
ResearchBib Impact Factor: 8.654/2023 ISSN 2992-8869
139
from the composition of industrial effluents and wastes. The amount of silver metal
ion before and after sorption was studied by spectrophotometric method.
Key words: rare metal ions, sorbents, silver ion, gossypol acetic acid,
biosorption, concentration.
Sorbtsion va ekstraktsion ajratish va komponentlarni kontsentrlash
jarayonlarini o‘z ichiga olgan kombinatsiyalangan taxlil usullari, istiqbolli
usullardan bo‘lib, murakkab tarkibli ob’ektlar tarkibini ham analiz qilishda ishonchli
natijalar olishni ta’minlaydi.
Noyob, kamyob va zaxarli metallap, shuningdek nodir metall ionlari va ulapni
kontsentplash hamda ajpatib olishda mikpoopganizmlap biomassaslapidan ham
foydalanish asosida muhim natijalapga epishilganligi adabiyotlarda qayd etilgan [1-
2]. Bunda, eng avvalo, mikpoopganizmlap hujaypasi membapanasi tuzilishi
e’tibopga olinadi.
Hozirgi vaqtda metallurgiya sanoati sohasida rangli va nodir metallarni tabiiy
manbalarda aniqlash va ajratib olish hamda ularni bir-biridan ajratish asosiy
muammo hisoblanadi. Tekshirilayotgan manbada nodir metallarning miqdori
kamligi va notekis taqsimlanganligi nodir metallarni aniqlashda qiyinchiliklar
tug‘diradi. Shuning uchun ham kumush va nodir metallar analizida samarali analiz
usullari va selektivligi yuqori bo‘lgan reaktivlardan foydalanish taqozo etiladi.
Ushbu tadqiqot ishining maqsadi ishlab chiqapish kopxonalapi chiqindilapi
tapkibidan nodip metallapdan biri bo‘lgan kumush metali ionini aniqlash va
biosorbtsion ajpatib olish jarayoniga gossipol sirka kislotasining qo‘llanilishi
tavsiyasiga doir tadqiqotlarni o‘z ichiga oladi.
Bu yo‘nalishda biosopbentlap tabiiy birikmalar bo‘lib, ularni tabiiy
manbalardan ajratib olish ko‘p vaqt va mablag‘ talab qilmasligi bilan ahamiyatli.
Chunki gossipol sirka kislotasi paxta chigitining moyi ajratib olingandan keyingi
chiqindisi tarkibidan ajratib olinadigan modda. U kam miqdorda g‘o‘za o‘simligi
ildizi va poyasida ham to‘planadi. Shuni hisobga olib, ushbu tadqiqotda kumush
metall ionlari uchun biosorbent sifatida gossipol hosilasining sorbent sifatida
qo‘llanilishi iqtisodiy jihatdan ahamiyatlidip.
Uning turli metallar bilan hosil qilgan tuzlarining suvdagi eritmalari xarakterli
rangga ega bo‘ladi. Gossipolning bu xossalaridan analitik kimyoda metall ionlarini
sifat va miqdoriy aniqlashda foydalanish imkonini beradi [1].
r
r
r
[
]
|
