|
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
Pdf ko'rish
|
| bet | 161/352 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 44,19 Mb. | | #143802 |
Bog'liq 46-44-PB
“JOURNAL OF SCIENCE-INNOVATIVE RESEARCH IN
UZBEKISTAN” JURNALI
VOLUME 1, ISSUE 7, 2023. OCTOBER
ResearchBib Impact Factor: 8.654/2023 ISSN 2992-8869
185
dunyo bo‘yicha o‘sish tezligiga ega. Ma’lumki, bugungi kunda saraton kasalligi
butun dunyo xalqlarini qattiq tashvishga solib, ko‘plab insonlarning bevaqt o‘limiga
sabab bo‘lmoqda. Afsuski, ushbu kasallik yildan-yilga yosharib borib, 1990-yillarda
50-60 yoshlar o‘rtasida ko‘p kuzatilgan bo‘lsa, bugungi kunda uning ilk belgilari
o‘smirlar va bolalarda ham kuzatilayapti. Uning kelib chiqish sababi va davo
choralari aniq emasligi esa o‘z vaqtida unga qarshi kurashishni talab etadi.
Rivojlangan davlatlarda har to‘rtinchi odamda saraton bilan kasallanish xavf-xatari
mavjud bo‘lib har beshinchi odam undan vafot qiladi [8]. Shu bilan birga o‘lim
holatlari va nogironlikning sababi sifatida birinchi o‘rinda yurak qon-tomir
kasalliklari tursa, ikkinchi o‘rinda onkologik kasalliklar egallaydi. Onkologik
kasalliklarni o‘rganish tibbiyot sahasida faoliyat yurituvchi barcha shifokorlarning
oldida turga dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Negaki onkologik kasalliklar
insonlar organizmidagi deyarli barcha a’zolarida kuzatilishi mumkin.
1701-yilda fransuz fiziologi D.Gendron o‘zining saraton kasalligi
xususiyatlari va sabablari haqidagi asarida “hayotiy tashvish, og‘ir qayg‘ular bilan
saraton o‘rtasida bo‘gliqlik mavjudligini” yatib o‘tgan [9].
1783-yilda ingliz olimi J.Berrouz rak kasalligining sababini surunkali ravishda
davom qiladigan stressing oqibatidir, deb aytadi va uni quyidagicha ta’riflaydi:
“…qalbning og‘ir, yoqimsiz tashvishlanishi,yillab bemorning ezilishi saratonni
keltirib chiqaradi [10].
Taniqli psixiyator va psixolog K.Yung ayrim holatlarda rakning sababi
psixologik hodisalar bo‘lishi mumkin, deb ta’kidlab o‘tgan [11].
AQSHning mashxur psixologi Luiza Hey saraton kasalligini keltirib
chiqaruvchi bir qancha tahminiy psixologik sabablarni ko‘rsatadi. Ya’ni insonda
mavjud bo‘lgan chuqur psixologik jarohatlar, nafrat tuyg‘usining saqlanib qolishi,
eski alamlar, katta sir yoki qayg‘u sizga halovat bermay, ich-ichingizdan yemiradi.
Onkologik jarayonning vujudga kelishi va kechishida individual farqlarning
ta’siri ehtimolini A.Revidning tadqiqotlarida ko‘rishimiz mumkin. Uning fikricha,
melanxoliya va depressiya xavfli o‘smalarning vujudga kelishiga ta’sir ko‘rsatadi.
Muallifning obrazli izohiga ko‘ra, sut bezi saratoni ko‘pincha depressiya va
aybdorlik hissi natijasidagi “passiv o‘z joniga qasd qilish” sifatida namoyon bo‘ladi.
Emotsiyalar tashqi namoyon bo‘lishini tutib turish, shuningdek jinsiy instinktlarni
bosish, chegaralash sut bezi saratoni rivojlanishida 185ntic185185ct omillarga olib
kelishi mumkinligini e’tirof etadi. A.Revidning fikricha anoreksiya, uyqusizlik,
|
| |
