S. Y. Is kamov

IV bob. OMIXTA YEM ISHLAB CHIQARISH VA SAQLASH
57-ish. Omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasi
Darsning maqsadi: talabalarga omixta yem ishlab chiqarish 
texnologiyasi haqida tushuncha berish.
Chorvachilikni sanoat negizida yanada rivojlantirish xo‘jaliklarda , 
vujudga keltirilayotgan ozuqa bazasining faqat miqdorini emas, baiki 
sifat tarkibini ham yaxshilashni talab qilmoqda.
Ishlash tartibi: ozuqa bazasi tarkibida barcha kerakli biologik 
faol va ozuqa moddalar bolgan, mollami to'ydirib boqishni 
ta’minlaydigan yuqori sifatli yem-xashakdan iborat bolishi kerak. 
Mollami to‘yimli va sifatli vemlar bilan boqishni va yem-xashakdan 
foydalanish samaradorligini oshirishni tashkil etish chorva mollari 
mahsuldorligini oshirishning eng yaxshi natija beradigan omilidir. 
Chunki mahsulot yetishtirish uchun qilingan sarflar tarkibining 60% 
ini va undan ham ko‘proq qismini yem-xashak tashkil etadi.
Turli ozuqalardan to‘g‘ri tanlab oiingan omixta yemlar to la
qimmatli boladi, chunki bir xil ozuqada bo'lmagan moddalar ikkin- 
chi xil ozuqada boladi va shunday qilib, bir-birining o'mini 
to lg ‘azib, to la qimmatli ozuqa hosil qiladi va bu aralash yemning 
oziqlik qiymati ayrim ozuqadan yoki bir xil aralashma ozuqadan 
yuqori boladi. Omixta yem aniq ko‘rsatma asosida tayyorlanadi. 
Barcha omixta yemlar ikki guruhga bolinadi: to la ratsionli va 
konsentrat omixta yemlar.
Konsentrat omixta yemlar dag'al, shirador (sersuv) va boshqa 
mahalliy ozuqalarga qo‘sliishga moljallangan, ular bir xil sochi- 
luvchan massa, briket va granula (dona-dona qilib maydalangan) 
shaklda tayyorlanadi.
T o la ratsionli omixta yemlar o'zlashtirilishi (oziqligi) jihatidan 
to la qimmatli boladi, mollarga boshqa narsa qo‘shmasdan beriladi 
hamda ko‘pincha briket va granula shaklda tayyorlanadi. T o la
ratsionli omixta yemlar bo‘yi 160-170 mm, eni 70-80 mm va qalmligi 
(balandligi) 30-60 mm bolgan odatdagi g lsh t shaklida tayyorlanadi.
Konsentrat omixta yemlar konsentratsiyalangan turh ozuqalardan 
tarkib topadi. Ular bir jinsli sochma massa shaklida uch xil qilib 
tayyorlanadi: mayin, o‘rta va dag‘al. Konsentrat omixta yemlar ba’zan 
dona-dona qilib maydalangan shaklda yoki galet - teshik-teshik non

shaklida ham tayyorlanadi.
Sochiluvchan aralash yemlar ishlab chiqarishning asosi quyidagi 
jarayonlardan iborat: donni organik va mineral aralashmalardan 
tozalash, arpa va sulining po‘stini ajratib tashlash, tozalangan donni 
maydalash, ingradientlami dozalash va aralashtirish kabilar. Briket 
qilingan to la ratsionli omixta yemlar, shuningdek, dona-dona qilib 
maydalangan yoki galet shaklidagi aralash yemlar tayyorlashda ulami 
yana qo‘shimcha ishlash talab qilinadi.

Download 7,3 Mb.