IV bob. OMIXTA YEM ISHLAB CHIQARISH VA SAQLASH
57-ish. Omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasi
Darsning maqsadi: talabalarga
omixta yem ishlab chiqarish
texnologiyasi haqida tushuncha berish.
Chorvachilikni sanoat negizida yanada rivojlantirish xo‘jaliklarda ,
vujudga keltirilayotgan ozuqa bazasining faqat miqdorini emas, baiki
sifat tarkibini ham yaxshilashni talab qilmoqda.
Ishlash tartibi: ozuqa bazasi tarkibida barcha kerakli biologik
faol
va ozuqa moddalar bolgan, mollami to'ydirib boqishni
ta’minlaydigan yuqori sifatli yem-xashakdan iborat bolishi kerak.
Mollami to‘yimli va sifatli vemlar bilan boqishni va yem-xashakdan
foydalanish samaradorligini oshirishni tashkil etish chorva mollari
mahsuldorligini oshirishning eng yaxshi natija beradigan omilidir.
Chunki mahsulot yetishtirish uchun qilingan sarflar tarkibining 60%
ini va undan ham ko‘proq qismini yem-xashak tashkil etadi.
Turli ozuqalardan to‘g‘ri tanlab
oiingan omixta yemlar to la
qimmatli boladi, chunki bir xil ozuqada bo'lmagan moddalar ikkin-
chi xil ozuqada boladi va shunday qilib, bir-birining o'mini
to lg ‘azib, to la qimmatli ozuqa hosil qiladi va bu aralash yemning
oziqlik qiymati ayrim ozuqadan yoki
bir xil aralashma ozuqadan
yuqori boladi. Omixta yem aniq ko‘rsatma asosida tayyorlanadi.
Barcha omixta yemlar ikki guruhga bolinadi: to la ratsionli va
konsentrat omixta yemlar.
Konsentrat omixta yemlar dag'al, shirador (sersuv) va boshqa
mahalliy ozuqalarga qo‘sliishga moljallangan,
ular bir xil sochi-
luvchan massa, briket va granula (dona-dona qilib maydalangan)
shaklda tayyorlanadi.
T o la ratsionli omixta yemlar o'zlashtirilishi (oziqligi) jihatidan
to la qimmatli boladi, mollarga boshqa narsa qo‘shmasdan beriladi
hamda ko‘pincha briket va granula shaklda tayyorlanadi. T o la
ratsionli omixta yemlar bo‘yi 160-170 mm, eni 70-80 mm va qalmligi
(balandligi) 30-60 mm bolgan odatdagi g lsh t shaklida tayyorlanadi.
Konsentrat omixta yemlar konsentratsiyalangan turh ozuqalardan
tarkib topadi. Ular bir jinsli sochma massa
shaklida uch xil qilib
tayyorlanadi: mayin, o‘rta va dag‘al. Konsentrat omixta yemlar ba’zan
dona-dona qilib maydalangan shaklda yoki galet - teshik-teshik non
shaklida ham tayyorlanadi.
Sochiluvchan aralash yemlar ishlab chiqarishning asosi quyidagi
jarayonlardan iborat: donni organik va mineral aralashmalardan
tozalash, arpa va sulining po‘stini
ajratib tashlash, tozalangan donni
maydalash, ingradientlami dozalash va aralashtirish kabilar. Briket
qilingan to la ratsionli omixta yemlar,
shuningdek, dona-dona qilib
maydalangan yoki galet shaklidagi aralash yemlar tayyorlashda ulami
yana qo‘shimcha ishlash talab qilinadi.
