yaxshilab aralashtirilgandan so‘ng amalga oshiriladi. О ‘rtacha namima
tanlash DAST usulida o'tkaziladi.
Naturani aniqlash uchun purka yashigini tekis mahkam stol yoki
tokchaga o'madladi. Avval torozi yiglladi. Koromislo shunday
joylanishi kerakki, undagi raqam ishlayotgarming tomoniga to ‘g cri
kelishi zarur, Palla va o‘lchagichni ilishda koromislo oxiridagi son
belgilari sergalardagi son belgilariga to ‘g ‘ri kelishi kerak. So‘ngra
toshli olchagich va torozi pallasi bir-biriga to‘g ‘ri kelishi tekshiriladi
va moslanadi. Muvozanatli o‘matish uchun pallaning ostki qisxnidagi
vintni burash va teshikka zarur miqdordagi mayda toshchalami to ‘kish
yoki undagi ordg‘ini olish kerak. Agar palla va o ‘lchagich bir-biriga
muvozanati to‘g‘ri kelmasa, unda purka ishga yaroqsiz hisoblanadi.
Keyin olchagichdan og‘adigan yuk olinadi, uni yashik
qopqog‘iga o‘matiladi va taglikka mahkamlanadi. Soniar va darchalar
yaqinidagi yelkachalar ishlayotgan xodim qarshisida bo'lishi kerak.
O lchagich yo riglg a pichoq quyiladi, uning ustiga og‘adigan yuk
hamda olchagichga toldirgich o'rnaliladi. Don bilan toidirilgan
silindmi toldirgichga qo‘yiladi va chap qo‘lning k o ‘rsatkich barmog‘i
bilan varonkani jumragi ochiladi. So‘ngra chap qo‘l bilan esa tezda
yoriqdan pichoq sug'urib olinadi, shunda yuk ham don oichagichga
tushadi, shundan so‘ng pichoq yana ehtiyotkorlik bilan yoriqqa
joylashtiriladi.
Pichoqda qolgan ortiqcha donni (1 litrdan ko‘p), cho‘michga
tocki-ladi,
buning
uchun
voronka
mahkamlangan
silindimi
toldirgichdan ajratiladi, toldirgich bilan olchagich uyadan olinadi va
qo‘yilgan cho'mich ustidan ag'darib tashlanadi. Keyin toldirgich
yechiladi va pichoqda qolgan don olib tashlanadi. Olchagichdan
pichoq sug‘urib olinadi va 0,5 aniqlikda tortiladi.
Naturani aniqlash ikki yoki ko‘p marotaba qaytarishda donning
turli qismlaridan olib tayyorlangan о ‘rtacha namunada amalga
oshiriladi, Don naturasi ikki yoki bir necha parallel aniqlash natijalari
bo‘yicha arifmetik shaklda ifodalanadi. Ikki aniqlash o‘rtasidagi farq
bug‘doy uchun 5 gr, suliga 10 gr gacha ruxsat etiladi. Natura aniqlash
natijalari 1 gr aniqlikda ish daftariga yoziladi.
Asl oglrligini bilib, ushbu ekinning 1 kub m don oglrligini
yengil aniqlash mumkin. Buning uchun asl oglrlikni 1000 ga
ko‘paytirish kifoya. Asl oglrlikka qarab don to‘pi ami in saqlash uchun
ombor yoki xirmonga (hajmiga) b o lg an talabni hisoblash muinkin
hamda ombor yoki xirmonda saqlanayotgan don to cplammmg
og‘irligini hisoblash mumkin.
