|
Sabit cərəyan mühərrikləri (çevrilmə prinsipi)
|
| bet | 2/6 | | Sana | 26.11.2023 | | Hajmi | 325,47 Kb. | | #105817 |
Bog'liq sabit cərəyan mühərrikləriSabit cərəyan mühərrikləri (çevrilmə prinsipi)
Fərz edək ki, maşın generator rejimində işləyir və U=const. Bu zaman o, MT elektrik momenti yaradır, lakin bu moment generatoru fırlanmağa məcbur edən ilkin mühərrikin M1 momentinə nəzərən tormozlayıcıdır. Bu halda
(1)
olur.
Generatorun fırlanma sürətini və ya maqnit selini azaltsaq onun Ea e.h.q. də azalır. Bu halda lövbərin cərəyanı öz istiqamətini dəyişər, əvvəlki istiqamətinin əksinə axar, lakin U=const olduğundan təsirlənmə dolağının iT cərəyanı və əsas qütblərin qütblüyü dəyişməz qalar. Buna uyğun olaraq Ma elektromaqnit moment işarəsini dəyişir. Başqa sözlə desək, əgər maşın əvvəlcə generator kimi işləyib ona verilən mexaniki gücü elektrik gücünə çevirirdisə, indi o, elektrik mühərriki kimi işləyib özünün valının Ma momentini yaradır və ona verilən elektrik gücünü mexaniki gücə çevirər. Lakin bu zaman mühərrik öz əvvəlki istiqamətində fırlanmaqla davam edib, qütblərin əvvəlki qütblüyünü saxlayır. İlkin mühərriki ayıraraq paralel təsirlənən mühərrikin normal sxemini əldə edərik. (şəkil 4.4 b)
Şəkil 4.4. Paralel təsirlənən maşının generator rejimindən mühərrik rejiminə çevrilməsi
(1) ifadəsində U və Ea işarələrini dəyişib İa cərəyanının işarəsini mühərrik üçün müsbət götürülmüş olsaq
kimi alarıq.
Bu halda Ea e.h.q.-nə şəbəkənin U gərginliyinə nəzərən əks e.h.q. kimi baxmaq olar.
Sabit cərəyan mühərrikinin energetik diaqramı
Mühərrikin qərarlaşmış rejimdə, yəni n=const şərtində işlədiyini nəzərə alsaq onun energetik prosesini paralel təsirlənmə mühərrikinin misalında öyrənək. Şəbəkədən mühərrikə verilən tam güc Pı -dir.
P1=U(İa+iT) (1)
İa- lövbər cərəyanı,
iT- təsirlənmə cərəyanıdır.
Həmin gücün bir hissəsi təsirlənmə dövrəsindəki PT= UiT itkilərinə və lövbər dövrəsindəki Pma +Pf = itkilərinə sərf olunur.
Gücün qalan hissəsi Pa = EaIa elektromaqnit gücə çevrilir ki, bu gücə mexaniki Pmx güc deyilir. Deməli,
Pa = Pmx
Mühərrikdən alınan P2 faydalı mexaniki gücü Pa gücündən lövbərin poladındakı itkiləri və Pmx mexaniki itkiləri ödəməkdən ötrü lazım olan P0= Ppd +Pmx gücünü çıxdıqdan sonra alınır.
Bütün mühərriklərdə energetik proses bu qaydada gedir.
Şəkil 4.2. Paralel təsirlənən mühərrikin energetik dioqramı
|
| |
