|
Samarqand davlat tibbiyot instituti
|
| bet | 2/4 | | Sana | 07.09.2022 | | Hajmi | 0.54 Mb. | | #25655 |
Bog'liq SUYUQLIKLARNING ICHKI ISHQALANISHKOEFFITSIYENTINI (QOVUSHOQLIGINI) KAPILLYARVISKOZIMETR VA VK-4 VISKOZIMETRI VOSITASI BILAN ANIQLASH. kafedra protocol -majmua, mexanika, mexanika (2), Gigiyena va sanitariya tekshirishlar texnikasi (S.Esonturdiyev, M.Qarshiboyeva), Bolalar gigenasi, 1-qavat talabalari, 1-Tajriba ishi, 10 Son belgili proeksiyalarda tekislikni topografik sirt bilan kesishuvi, 1-amaliy mashg`ulot, 3-amaliy m, 4-amaliy optik tolada signalni so’nishini hisoblash, 1-mavzu, 5-mavzu, 14 марузаNAZORAT UCHUN SAVOLLAR.
1.Suyuqliklarning ichki ishqalanish koeffitsiyenti deb nimaga aytiladi?
2.Qovushoq suyuqliklar uchun Nyuton tenglamasini yozing.
3.Qovushoqlik haroratga bog`liqligini tushuntiring.
4.Nyuton va Nyuton bo`lmagan suyuqliklar deb nimaga aytiladi.
-13-
; agar tezlik gradiyenti 1 ga teng bo`lsa, bir-biriga tegib turgan yuza ham bir birlikka teng bo`lsa, qovushoqlik koeffitsiyenti son qiymati jihatdan kuchiga teng bo`ladi. SI sistemasida bo`lgani uchun ning birligi bo`ladi.
- puaz deyiladi.
Ko`pincha yopishqoqlikni nisbiy yopishqoqlik bilan tavsiflaydilar. Tekshirilayotgan suyuqlik yopishqoqligi ning, suvning yopishqoqligiga nisbati, ya`ni ; t = 20 0 S
haroratda jadvalda berilgan.
Suyuqlik
|
|
|
|
Etil efiri
Suv
Etil spirti
Kostor moyi
Glitserin
|
0,00023
0,001
0,0012
0,9
0,85
|
0,0023
0,01
0,012
9
8,5
|
0,23
1,0
1,2
900
850
|
Harorat darajasi oshishi bilan yopishqoqlik kamayib boradi.
1) Nyuton qonunga bo`ysunadigan suyuqlik ( - tezlik gradiyentiga bog`liq bo`lmagan) Nyuton suyuqliklar deyiladi. Bularga suv, turli xildagi eritmalar.
2) Nyuton formulasiga bo`ysunmaydigan suyuqliklarni nyuton bo`lmagan suyuqliklar deyiladi.
-6-
Ularning yopishqoqligi (qovushoqligi) anamal deyiladi.
Nyuton bo`lmagan suyuqliklarga murakkab tuzilishga ega bo`lgan yirik molekulalardan iborat bo`lgan suyuqliklar, masalan polimerlarning eritmasi va qon kiradi, qon oqsillar va qon (zarrachalari) hujayralaridan iborat. Odam qonining yopishqoqlik koeffitsiyenti normada (45) mPas atrofida bo`ladi, patalogiyada esa 1,7 mPas dan 22,9 mPas gacha o`zgarishi mumkin.
Qonning yopishqoqlik koeffitsiyentini aniqlash tashhis uchun (diagnostik) ahamiyatga ega. Tuberkulyoz kasalligida yopishqoqlik kamayadi, yuqumli kasalliklarda esa ortadi.
Katta molekulalarga ega bo`lgan murakkab suyuqliklar, shu jumladan qon ham Nyuton bo`lmagan suyuqliklarga kiradi.
Suyuqliklarning yopishqoqligini Stoks usulidan foydalanib aniqlash.
Ichki ishqalanish kuchi Nyuton formulasi bo`yicha aniqlanadi.
; -yuza, tezlik gradiyenti, , - yopishqoqlik koeffitsiyenti. Stoks usuli bilan suyuqliklarning ichki ishqalanish koeffitsiyentini aniqlash uchun uzun, balandligi 70-80sm idish olinadi. Idishning og`ziga yaqin joyigacha tekshiriladigan suyuqlik solinadi. Shu idishga shishadan yasalgan sharcha tashlanadi. Jismning suyuqlik ichida harakat qilganida qarshilik kuchlari paydo bo`ladi.
3-rasm
-7-
formulaladan alohida o`lchashlarning o`rtacha kvadratik xatosini topib, hx ning absolyut xatosini formuladan foydalanib hxning absolyut xatosini bilish mumkin va haqiqiy natijani quyidagicha yozish mumkin. hx = hx + hx.
|
| |
