Tashqi saralash - tashqi xotira (fayllar)dagi ma‘lumotlarni saralash
Tugun - bu ba‘zi bir qat‘iy tabiat obyektiga mos keladigan ikki turdagi
graf elementlaridan birining nusxasi
Tugunning balandligi - bu tugundan eng pastki tugunga (chekka
tugunga) barg deb ataladigan pastga tushadigan yoʻlning maksimal
uzunligi
Uchning darajasi - unga tushgan qirralarning soni
Ustivor navbat - bu yozuvlar bir-biri bilan chiziqli taqqoslanadigan
kalitlarga (masalan, raqamlar) ega bo'lgan va ikkita amalni realizatsiya
qiladigan axborot tizimidir
Vektor - bu dinamik massiv modeli boʻlgan ma‘lumotlar strukturasi
Xesh funksiyalar – ixtiyoriy uzunlikdagi kirish ma‘lumotini chiqishda
belgilangan uzunlikdagi xesh qiymatga aylantirib beruvchi bir
tomonlama funksiyalar
Xesh jadvali - bu assotsiativ massiv interfeysini amalga oshiruvchi
ma'lumotlar tuzilmasi, ya'ni juftlarni saqlashga (kalit, qiymat) va uchta
amalni bajarishga imkon beradi: yangi juftlikni qo'shish, qidirish amali
va juftlikni kalit bilan o'chirish
Xeshlash – bu ixtiyoriy uzunlikdagi kirish ma'lumotlari majmuasini
ma'lum bir algoritm tomonidan bajarilgan, belgilangan o'lchamdagi
chiqish massiviga aylantirish jarayoni
Yoʻl - bu qirralarning takrorlanmagan yoʻlidir.
Yoʻlning (yoki siklning) uzunligi - uni tashkil etuvchi qirralarning soni
Yoʻnaltirilgan graf - (qisqacha orgraf) - qirralari yoʻnaltirilgan graf
Yoʻnaltirilmagan graf - uchlar juftligi tartiblanmagan graf
Yordamchi algoritm – asosiy algoritmni aniqlashtiruvchi algoritm
202
XULOSA Ushbu oʻquv qoʻllanma 5330100 – Kompyuter ilmlari va dasturlash
texnologiyalari va 5130200 – Amaliy matematika yoʻnalishi talabalari
uchun uchun moʻljallangan boʻlib, ―Algoritmlar va ma‘lumotlar
strukturasi‖ fanining mavzularini oʻz ichiga ma‘lumotlar bilan tanishib
chiqish mumkin.
Eng qadimiy raqamli algoritmlardan biri Yevklid algoritmi (miloddan
avvalgi III asr) deb hisoblanadi - ikki sonning eng katta umumiy
boʻluvchisini topish. Algoritmlarning zamonaviy nazariyasi nemis
matematikasi Kurt Gyodel (1931) asarlari bilan boshlandi, ular oʻzlarining
rasmiy, izchil aksiomalar tizimi doirasida yechib boʻlmaydigan
muammolar mavjudligini koʻrsatdi.
Algoritmlar nazariyasida hal qilingan maqsad va vazifalar:
- "algoritm" tushunchasini formallashtirish (rasmiylashtirish) va
formal (rasmiy) algoritmik tizimlarni oʻrganish;
- muammolarning algoritmik yechimini rasmiy tasdiqlash;
- vazifalarni tasniflash, murakkablik sinflarini aniqlash va tadqiq
qilish;
- algoritmlarning murakkabligini asimptotik tahlil qilish;
- rekursiv algoritmlarni oʻrganish va tahlil qilish;
- algoritmlar sifatini qiyosiy baholash mezonlarini ishlab chiqish.
Hisoblash nazariyasi va hisoblash murakkabligi nazariyasi hisoblash
modelini nafaqat hisoblash uchun foydalaniladigan qabul qilinadigan
amallar toʻplamining ta‘rifi, balki ularni qoʻllashning nisbiy xarajatlari
sifatida ham koʻrib chiqadi. Kerakli hisoblash manbalarini - ijro etish
vaqtini, xotira hajmini, shuningdek algoritmlarning cheklanishlarini yoki
kompyuterni xarakterlash mumkin - faqat ma‘lum bir hisoblash modeli
tanlangan taqdirda.
Modelga asoslangan muhandislikda hisoblash modeli va uning
tanlovi, agar uning alohida qismlarining xatti-harakatlari ma‘lum boʻlsa,
umuman tizim qanday ishlaydi degan savolga javob beradi.
Hisoblash murakkabligining asimptotik bahosida hisoblash modeli
ma‘lum narx bilan qabul qilinadigan primitiv amallar orqali aniqlanadi.
203
Xulosa sifatida aytish mumkinki, yuqorida keltirilgan vazifalar ushbu
qoʻllanmada keltirilgan fundamental algoritmlar yordamida hal qilinadi.
Bu algoritmlarni optimallashtirish yoki uning boshqa turlarini oʻrganish
asosida talabalar bilimlarini yanada mustahkamlab borishlari mumkin
boʻladi.
