Sana: sentabr Sinf: 8 Fan: Informatika

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

1. Skanerlarning asosiy xarakteristikalarini aytib bering.

2, Qanday qurilmalar skanerlar sinfini hosil qiladi?

3. Tovushni sezish qurilmasi nima?

4. Qanday printer yuqori sifatli chop etishga imkon beradi?

5. Qaysi turdagi printerlarning ishlash prinsipi yozuv mashin-kasiniki kabidir?

6. Plotterning ishlash prinsipini aytib bering.

7. Qanday periferiya qurilmalar nafaqat axborotni kiritishni, balki axborotni chiqarishni ham ta'minlaydi?

8. Kompyuter tarmog'ida modemdan foydalanish zaruriyatini tushuntiring.

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Mantiq — mantiqiy tafakkur shakli va qonunlari haqidagi fan. Mantiq fanining obyekti — tafakkur qonunlari, shakllari, uslublari va amallaridir. Mantiq fani u o'rganadigan predmet sohasining turi bo'yicha ikki bo'limdan iborat: formal mantiq va dialektik mantiq.

Mulohazalarni lotin alifbosi harflari bilan belgilash (masalan, A= "Bugun havo issiq") qabul qilingan. Har bir mulohaza faqat ikkita: "rost" yoki "yolg'on" mantiqiy qiymatga ega bo'lishi mumkin. Qulaylik uchun "rost" qiymatni 1 raqami bilan, "yolg'on" qiymatni esa 0 raqami bilan belgilab olamiz.

Endi sodda mulohazalar ustida bajarilishi mumkin bo'lgan ba'zi amallar bilan tanishamiz.

A va B sodda mulohazalar bir paytda rost bo'lgandagina rost bo'ladigan yangi (murakkab) mulohazani hosil qilish amali mantiqiy ko'paytirish amali deb ataladi.

Bu amalni konyunksiya (lot. conjunctio — bog'layman) deb ham atashadi. Mantiqiy ko'paytirish amali ikki yoki undan ortiq sodda mulohazalarni "VA" bog'lovchisi bilan bog'laydi hamda "A va B" , "A and B" , "A a B" , "A • B" kabi ko'rinishda yoziladi. Mantiqiy ko'paytirishni ifodalaydigan quyidagi jadval rostlik jadvali deb ataladi:

A	B	AaB
1	1	1
1	0	0
0	1	0
0	0	0

A va B mulohazalarning kamida bittasi rost bo'lganda rost bo'ladigan yangi murakkab mulohazani hosil qilish amali mantiqiy qo'shish amali deb ataladi.

Bu amalni dizyunksiya (lot. disjunctio - ajrataman) deb ham atashadi. Mantiqiy qo'shish amali ikki yoki undan ortiq sodda mulohazalarni "YOKI" bog'lovchisi bilan bog'laydi hamda "A yoki B", "A or B" , "A v B", "A + B" kabi ko'rinishlarda yoziladi.

Mantiqiy qo'shish amalining rostlik jadvali quyidagicha:

A	B	AvB
1	1	1
1	0	1
0	1	О
0	0	0

A mulohaza rost bo'lganda yolg'on, yolg'on bo'lganda esa rost qiymat oladigan mulohaza hosil qilish amali mantiqiy inkor amali deb ataladi.

Bu amalni inversiya (lot. inversio — to'ntaraman) deb ham atashadi Mantiqiy inkor amali "A EMAS" , "not A" , " 1 A" , "A" ko'rinishlarda yoziladi. Mantiqiy inkor amalining rostlik jadvali qu-yidagicha:

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt

14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

2. Mantiqiy ko'paytirish amali haqida so'zlab bering.

3. Mantiqiy qo'shish deganda nimani tushunasiz?

4. Rostlik jadvali haqida so'zlab bering.

5. Mantiqiy inkor deganda nimani tushunasiz va uning rostlik jadvali qanday?

6. Ikkilik sanoq sistemasidagi arifmetik amallar bilan mantiqiy amallarni bog'lay olasizmi?

7. Agar sodda mulohazalar "VA" amallan bilan bog'langan bo'lsa.
V-BOSQCH:

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi.

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi.

Darsni yakunlash.

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.4 -dars 21-27 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________
“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika

Tarbiyaviy: Mantiqiy amallarga oid mashqlarni qiynalmasdan va xato qilmasdan bajarishga o’rgatish, kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Mantiqiy amallarga oid mashqlar bajarish ko’nikmasini hosil qilish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, darsga oid plakatlar, darslik va qo’shimcha adabiyotlar.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. Sodda mulohazalarni ta’riflang va uning qabul qiladigan qiymatlatiga misol keltiring.

2. Mantiqiy ko’paytirish amali haqida so’zlab bering.

3. Mantiqiy qo’shish deganda nimani tushunasiz.

4. Rostlik jadvali haqida so’zlang.

5. Mantiqiy inkor deganda nimani tushunasiz va uning rostlik jadvali qanday.

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

valini tuzing.

O’zga-ruvchi		Oraliq mantiqiy formulalar					Yechim
				x v y		V	V v

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt

14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

2. Mantiqiy ko’paytirish amali deb nimaga aytiladi?

3. Konyunksiya nima?

4. Dizyunksiya nima?

5. Mantiqiy inkor amali deb nimaga aytiladi?
V-BOSQCH:

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi.

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi.

Darsni yakunlash.

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika

Mavzu: Mantiqiy elementlar.

Maqsad:

Tarbiyaviy: Mantiqiy elementlarga oid mashqlarni qiynalmasdan va xato qilmasdan ishlashga o’rgatish, kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: O'quvchilarga mantiqiy elementlarga oid mashqlar bajarish ko’nikmasini hosil qilish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, mavzuga oid plakatlar, darslik.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi
1. Sodda mulohazalarni ta’riflang va uning qabul qiladigan qiymatlatiga misol keltiring.

2. Mantiqiy ko’paytirish amali haqida so’zlab bering.

3. Mantiqiy qo’shish deganda nimani tushunasiz.

4. Rostlik jadvali haqida so’zlang.

5. Mantiqiy inkor deganda nimani tushunasiz va uning rostlik jadvali qanday.

III- BOSQICH:

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Kompyuterlarning mantiqiy elementlari bo`lib VA, YOKI, EMAS, VA-EMAS, YOKI-EMAS va boshqa elektron sxemalar, hamda trigger xizmat qiladi. VA, YOKI, EMAS elektron sxemalar bilan darslikda tanishdingiz.

VA-EMAS elektron sxemani VA elektron sxema va, EMAS elektron sxema tashkil etadi, ya'ni uning qiymati I (X A Y) ga teng bo`ladi. Bu elektron sxemaning rostlik jadvali quyidagicha:

Boshqa elektron sxemalar ham shu kabi aniqlanadi.

1-rn i s o 1. Quyidagi sxema, chiqishida 0 hosil bo`lishi uchun kirishida qanday qiymatlar bo`lishi kerak?

Yechish . Sxemada uchta, bosqich bor. 3- bosqich chiqishida 0 ekanini bilgan holda orqaga qarab yuramiz:

1) 3- bosqich (EMAS elementi) chiqishida 0 bo`lishi uchun kirishida. 1 bo`lishi kerak;

2) 2- bosqich (YOKI elementi) chiqishida 1 bo`lishi uchun birinchi kirishida 0 ekanligini hisobga olgan holda ikkinchi kirishida, 1 bo`lishi kerak;

3) 1- bosqich (VA elementi) chiqishida, 1 bo`lishi uchun ikkala kirishida ham 1 bo`lishi kerak.

Javob : ikkala. kirishida, 1 bo`lishi kerak.

3- m i s o 1. Quyidagi sxemada barcha YOKI elementlarini VA hamda EMAS

elementlaridan foydalanib almashtiring

YOKI

EMAS

EMAS

EMAS

sxema bilan almashtirish mumkin. Bu sxemani yuqoridagi YOKI elementining o`rniga

qo'yamiz. Natijada

EMAS

hosil bo'ladi. Bu yerda ketma-ket kelgan ikkita EMAS elementini sxemadan chiqarib tashlash mumkin.

Demak, natija

EMAS

EMAS

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt

14 min

O'quvchilarga darslikdagi savollar orqali murojaat etiladi va interfaol usulda mavzu mustahkamlanadi.

V-BOSQCH:

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi.

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi.

Darsni yakunlash.

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika

MAVZU :AMALIY ISH-1.

Tarbiyaviy: Mantiqiy amallarga oid mashqlarni qiynalmasdan va xato qilmasdan bajarishga o’rgatish, kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Mantiqiy amallarga oid mashqlar bajarish ko’nikmasini hosil qilish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, darsga oid plakatlar, darslik va qo’shimcha adabiyotlar.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. Sodda mulohazalarni ta’riflang va uning qabul qiladigan qiymatlatiga misol keltiring.

2. Mantiqiy ko’paytirish amali haqida so’zlab bering.

3. Mantiqiy qo’shish deganda nimani tushunasiz.

4. Rostlik jadvali haqida so’zlang.

5. Mantiqiy inkor deganda nimani tushunasiz va uning rostlik jadvali qanday.

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

1. Quyida keltirilgan gaplarning qaysilar mulohaza bo’ladi?

a) Yoshingiz nechada?

b) O’zbekiston – mustaqil Respublika.

d) Bugun havo issiq.

e) Sinfdan chiqayotib, chiroqni o’chiring.

f) Assalom “navro’z!”

g) Uch beshdan kichik.

h) Havo issiq.

i) Men uydaman.

Javob:

b) O’zbekiston – mustaqil respublika.

f) Assalom “navro’z!”

e) Sinfdan chiqayotib, chiroqni o’chiring.

f) Assalom “navro’z!”

g) Uch beshdan kichik.

h) Havo issiq.

i) Men uydaman.

2. A = X ^ Y V X V Y V X formula orqali berilgan mantiqiy mulohazaning rostlik jad-

O’zga-ruvchi		Oraliq mantiqiy formulalar					Yechim
				x v y		V	V v

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt

14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

2. Mantiqiy ko’paytirish amali deb nimaga aytiladi?

3. Konyunksiya nima?

4. Dizyunksiya nima?

5. Mantiqiy inkor amali deb nimaga aytiladi?
V-BOSQCH:

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi.

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi.

Darsni yakunlash.

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: Kompyuterning dasturiy ta’minoti.

Maqsad:

Ta’limiy: Kompyuterning dasturiy ta’minoti haqida ma’lumot berish.

Tarbiyaviy: Kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Kompyuterning dasturiy ta’minoti haqida bilimga ega bo’lish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, mavzuga oid plakatlar, darslik.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi
1. “VA” elementlariga mos sxema qanday tasvirlanadi?

2. “YOKI” mantiqiy amaliga mos sxemani chizing.

3. Inventor sxemasi deganda nimani tushunasiz?
III- BOSQICH:

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

- texnik vositalar;

- dasturiy vositalar.

Texnik vositalar — kompyuteming qurilmalaridir. Ingliz tilida bu gism Hardware deb ataladi va „gattiq mahsulotlar" deb tarjima gilinadi. Ви gismga, masalan, protsessor, vinchester, monitor, klaviatura, disk yurituvchi, printerlarni misol sifatida keltirish murnkin.

Dasturiy vositalar — kompyuter tomonidan ishlatiladigan barcha dasturlar to`plamidir. Ingliz tilida bu gism Software deb ataladi va „yumshoq mahsulotlar" deb tarjima gilinadi. Ви so`z dasturiy ta'minot bilan kompyuterlarning mutanosibligini, dasturlarning takomillashishi, rivojlanishi va moslashuvchanligini ifodalaydi.

Bundan tashqari, informatikada yana bir yo'nalish Brainware (brain inglizchadan tarjimasi — intellekt, ong) — algoritmik yo'nalish ajratiladi. Ви yo'na1ish algoritmlarni ishlab chigish, ularni tuzish usul va uslublarini o'rganish bilan bog`ligdir.

Kompyuterlarda ishlatilayotgan dasturlarni shartli ravishda quyidagi uch turga ajratish

mumkin:

Sizning shaxsiy kompyuteringizda manfaat ko`rish magsadida o'g'irlashga arziydigan qimmatli axborot bo`1mas1igi mumkin. Атто bu axborotlar siz uchun zarur. Kompyuter viruslari esa ularni o'chirib yuborish yoki foydalanib bolmaydigan darajada o'zgartirib yuborishga godir. Kompyuter viruslari tarixi Sinsinati shahri (Ogayyo shtati) universitetining ilmiy xodimi, kompyuter xavfsizligi sohasida tanigli mutaxassis Fred Koen non-1i bilan bog`1iq. Koen dasturiy vositalardan noqonuniy nusxa ko`chirishga garshi himoya muammolari ustida ish olib borib, yangi dastur yaratdi. Ви dastur tez gayta tiklanish va takomillashish hamda kompyuter xotirasidagi muhim ma'lumotlarni o'chirish, sistema fayllarini „buzish" kabi ishlarni bajarish xususiyatiga ega bo`1ib, dasturiy vositalardan nogonuniy nusxa olish vagtida ishga tushardi. Axborotni о`g`rilardan himoya gilishga garatilgan bu dastur keyinchalik kompyuter viruslarining yaratilishiga turtki bo`1di.

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt

14 min

O'quvchilarga darslikdagi savollar orqali murojaat etiladi va interfaol usulda mavzu mustahkamlanadi.

1. Foydalanuvchi kirn?

2. Kompyuter ishlashi uchun nimalar kerak?

3. Dasturiy ta'minot qanday turlarga bo'linadi?

4. Sistema dasturlari haqida so'zlab bering.

5. Uskunaviy dasturlar haqida so'zlab bering.

6. Amaliy dasturlar haqida so'zlab bering.

7. O'zingiz ishlatgan amaliy dasturlar haqida so'zlab bering.

8. Dasturiy ta'minot qanday guruhlarga bo'linadi?

9. Kompyuter virusi nima?

Quyidagi mashqlarni bajaring:

1. Chap ustunda berilgan dastur vazifasiga ko'ra o'ng ustunga o'zingiz bilgan dasturlarning nomini yozing.

Rasm chizish, saqlash, o'qish, qayta ishlash, chop etish

Foydalanuvchiga kompyuter bilan muloqot qilishda qulaylik berish__

Matn yozish, saqlash, o'qish, qayta ishlash, chop etish

jlnternetdagi sahifalarni xotiraga yuklash, ko'rish, saqlash

'Arifmetik amallar bajarish

2. Ziyonet tarmog'idan DOPPIX operatsion tizimiga oid ma'lumotlar oling va saqlab qo'ying.

3. Internet tarmog'idan Shareware turidagi dasturlarga oid ma'lumotlar oling.

Ba'zi dasturlar installatsiya qilinishi shart emas. Ularni faqatgina nusxalab olish kifoya. Bunday dasturlar,. odatda, biror bir yo'nalishdagi ishni bajarishga mo'ljallangan bo'ladi.

Shuni unutmangki, kompyuter "virasi" ham dasturdir. Lekin bu dastur boshqa dasturlarga birikkan holda yoki mustaqil ravishda ishlaydi

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi.

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi.

Darsni yakunlash.

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Maqsad:

Tarbiyaviy: Kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Interfeys haqida bilimga ega bo’lish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, mavzuga oid plakatlar, darslik.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. Texnik ta’minot deganda nimani tushunasiz?

2. Dasturiy ta’minot deganda nimani tushunasiz.

3. Kompyuterni ishga tushirishda dasturli ta’minotning zarurati bormi?

4. Sistema dasturlari deganda numa tushuniladi?

III- BOSQICH:

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Kompyuter ishlashi uchun apparatli (Hardware) ta'minotdan tashgari dasturiy (Software) ta'minot ham muhim ahamiyatga egadir. Kompyuter tizimini tashkil etuvchi bu ikki vositaning o'zaro alogasi interfeys deyiladi. Interfeys bir necha turga bo`linadi, ya'ni:

- apparatli interfeys; dasturiy interfeys; apparatli-dasturiy interfeys.

Apparatli interfeysni kompyuter qurilmalarini ishlab chiga­ruvchilar ta'minlaydi. Dasturiy ta'minot bilanapparatli ta'minot o'rtasidagi mutanosiblikni operatsion sistema boshgaradi.

Kompyuterli tizim samarali ishlashi uchun apparatli va dasturiy ta'minotdan tashgari foydalanuvchi gatnashadi. Foydalanuvchi kompyuterda ishlashi jarayonida uning apparatli ta'minoti bilan ham, dasturiy ta'minoti bilan ham alogada bo`1adi.

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt 14 mi

1. Apparatli ta'minot deganda nimani tushunasiz?

3. Interfeys deganda nimani tushunasiz?

4. Apparatli interfeysni misollar yordamida tushuntiring
V-BOSQCH: Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi. O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi. Darsni yakunlash.

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: Operatsion sistema tushunchasi

Tarbiyaviy: Kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Operatsion sistema haqida bilimga ega bo’lish.

Dars turi: Noan’anaviy.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, mavzuga oid plakatlar, darslik.

I-BOSQICH:Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

II-BOSQICH: O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

3. Interfeys deganda nimani tushunasiz?

4. Apparatli interfeysni misollar yordamida tushuntiring.

III- BOSQICH: Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Kompyuterdan foydalanuvchilar o`z masalalarini to`1ig ha1 gilishlari uchun kompyuterdan ko`proq imkoniyat talab giladilar va bu muammoni ha1 gilish uchun, odatda, turli dasturlar yoki ularning majmuasidan foydalanadilar. Har ganday kompyuter o'zidan-o'zi ish holatiga kelmaydi. Uni ish holatiga keltirish va qurilmalarni boshgarish uchun maxsus dasturiy ta'minot yoki, boshgacha gilib aytganda, operatsion sistema lozim.Demak, kompyuter ishga tushurilgach, uning qurilmalari bilan bir vagtda maxsus dastur ishga tushadi. Mazkur dastur foyda- lanuvchi bilan kompyuter o'rtasidagi mulogotni ta'minlaydi. Shuningdek, operatsion sistema kompyuterning barcha quril- malarini boshgarish imkonini beradi Operatsion sistema quyidagi vazifalarni amalga oshiradi:

kabi turli servis xizmatlarni amalga oshiradi.

Apparatli ta'minot deganda nimani tushunasiz?

3. Interfeys deganda nimani tushunasiz?

4. Apparatli interfeysni misollar yordamida tushuntiring.

5. Dasturiy interfeys nima ?

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi.

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi. Darsni yakunlash.

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: Operatsion sistemani tashkil etuvchi dasturlar va qobiq-dasturlar.

MAQSAD:

Ta’limiy: Operatsion sistemani tashkil etuvchi dasturlar va qobiq dasturlar haqida ma’lumot berish

Tarbiyaviy: Kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Operatsion sistemani tashkil etuvchi dasturlar va qobiq-dasturlar haqida haqida bilimga ega bo’lish.

Dars turi: Noan’anaviy.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar,

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

II-BOSQICH: O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. Operatsion sistema deganda nimani tushunasiz?

2. Operatsion sistema ishini izohlab bering.

3. Operatsion sistemalar sinflarini yoritib bering.

4. Operatsion sistemaning qanday sifatlari bor?

Hozirgi kunda turli xi1 operatsion sistemalar mavjud. Siz darslikdan MS DOS operatsion sistemasi va uning asosiy qismlari hamda WINDOWS operatsion sistemasi hagida ma’lumot oldingiz.IBM firmasi va MICROSOFT (Pol Allen va Bi11 Geyts) firmasi~ kompyuterlarida 1981-yildan boshlab MS DOS operatsion sistemasi qo`11ani1ib kelinmoqda. MS DOS operatsion sistemasini takomillashtirib borib, 1995- yilgacha MS DOS 1.0 dan to MS DOS 6.22 gacha bo`lgan avlod (versiya)1ari yaratildi, Foydalanuvchilarga qulaylik yaratish magsadida amerikalik dasturchi Piter Norton tomonidan Norton Commander qobig dasturi yaratildi. Ви qobiq dasturdan МS DOS operatsion sistemasi asosida ishlaydigan juda ko`p kompyuterlarda foydalanib kelindi. Operatsion sistemalarning turi ko`p bo`1ib, quyidagilarni misol gilish mumkin: СР/M, МS DOS, PC DOS, DRD DOS, OS/2, LINUX, WARP, WINDOWS, UNIX, MACHINTOSH.Operatsion sistemaning bir nechta turi mavjud bo`lib, ular jumlasiga quyidagilar kiradi MS DOS -16 razryadli mikroprotsessorlar uchun; СР/M-8 razryadli mikroprotsessorlar uchun; UNIX-32 razryadli mikroprotsessorlar uchun; Windows 95, 97, ..., XP — 32 razryadli mikroprotsessorlar uchun. Operatsion sistemalar orasida Digital Research kompaniyasi prezidenti Geri Ki1de1 tomonidan yaratilgan СР/M (Control Programm for Microcomputers) — shaxsiy kompyuterlar uchun ishlab chiga­rilganlarining dastlabkisidir. U 1974- yilda 8 razryadli kompyuterlarga ko`plab o'rnatilgan va katta hajmdagi dasturiy ta'minot uchun tuzilgan. Masalan, Beysik, Paskal, Si, Kobo1, Ada tillari translatorlari: matnli, grafikli va jadvalli paketlar uchun mo’ljallangan.

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. Operatsion sistemaning qanday asosiy vazifalarini bilasiz 3. Buyruq protsessori haqida so’zlab bering.

2. Operatsion sistema qanday asosiy qismlardan iborat?

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi.

Darsni yakunlash.

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: Fayllar va kataloglar.

MAQSAD:

Ta’limiy: Fayllar va kataloglar dasturlar haqida ma’lumot berish.

Tarbiyaviy: Kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Fayllar va kataloglar yaratish ko’nikmasini hosil qilish.

Dars turi: Noan’anaviy.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, mavzuga oid plakatlar, darslik.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1Operatsion sistemaning qanday asosiy vazifalarini bilasiz?

2. Operatsion sistema qanday asosiy qismlardan iborat?

3. Buyruq protsessori haqida so’zlab bering.

4. Operatsion sistemaning ichki va tashqi buyruqlari haqida so’zlab bering.

III- BOSQICH: Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Disk formatlanganda hosil bo`lgan har bir yo’lakdagi sektor adres va та'lumot maydonidan iborat bo`1adi. Adres maydoniga disk, yo'lak, sektor nomerlari va nazorat yig`indisi deb ataluvchi kod yoziladi. Вu ma'lumotlar diskdan kerakli axborotni topishni ta'minlaydi. Ма'lumotlar maydoniga esa foydalanuvchining axboroti, amaliy dastur qismi, matnli axborot yoki boshqa biror ma'lumot yoziladi. Foydalanuvchining axboroti diskda alohida yozuvlar to`plamlari shaklida saqlanadi.

Biror nomga ega bo'lgan va kompyuterning tashqi xotirasida joylashgan bir turdagi ma'lumotlar majmuyi fayl deb yuritiladi. Har bir fayl o`z nomiga egadir. Fayldagi ma'lumotlar matn, chizma, dastur va h.k. bo`lishi mumkin. Masalan, diskka yozilgan beysik tilidagi biror dastur yoki matn muharririda yozilgan biror matn alohida faylga misol bo'la oladi.

Fayllar haqidagi to'la ma’lumonar disklardagi kataloglarda saqlanadi. Demak, katalog — bu fayllar nomlari, ularning hajmi, xususiyatlari (atributlari), so`nggi yangilangan vaqti va h.k.lar saqlanadigan diskdagi maxsus joy. Agar katalogda biror fayl nomi bo`1sa, shu fаyl mazkur katalogda joylashgan deb aytiladi. Diskda bir nechta katalog bo`lishi mumkin. Har bir katalogda bir qancha fayl joylashishi mumkin, lekin har bir fayl faqat bitta katalog ro`yxatida bo`1adi.

. IV-BOSQICH:Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt 14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi. Darsni yakunlash

VI-BOSQICH: Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: Kompyuterning tashqi xotirasi bilan ishlash

Ta’limiy: Kompyuterning tashqi xotirasi bilan ishlash haqida ma’lumot berish.

Tarbiyaviy: Kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga, tahqi xotirasiga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Kompyuterning tashqi xotirasi bilan ishlash ko’nikmasini hosil qilish.

Dars turi: Noan’anaviy.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, mavzuga oid plakatlar, darslik.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

O'quvchilarga darslikda o’tilgan mavzu savollari bo’yicha murojaat etiladi va baholanadi.

III- BOSQICH:

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Axborot va ma’lumotarni yozish hamda ularga bevosita murojaat qilishni amalga oshiruvchi texnologiya kompyuterlarning diskli xotirasini tashkil qiladi. Axborotlarni audio yoki videokassetalarga yozish usullari kabi, kompyuterda axborotlarni magnitlab saqlash texnologiyasi go`11ani1gan. Bunday texnologiya dastlab analog shaklda bo`lgan axborot — tovushni yozish uchun ishlatilgan bo`1sa, keyinchalik raqamli axborotni yozish imkonini ham berdi va kompyuterda qo`11ani1a boshladi.

Kompyuterlarda tashqi xotira sifatida diametri 133 mm (5,25 duym) va 89 mm(3,5 duym)li egiluvchan magnit disk (EMD) qo`11ani1di. EMDning o’lchamlari bir xi1 bo`1sa ham unga axborotni joylash- tirishning hajmiy imkoniyati turlicha bo`lishi mumkin. EMD doira shaklidagi plastmassa plastinka bo`1ib, yuzasi magnit xususiyatli juda yupqa qatlam bilan qoplangan, ana shu magnit qatlam diskka axborot yozish va o'qish imkonini beradi. Egiluvchan plastinka himoya g`ilofi ichida saqlanadi.Zamonaviy kompyuterlarda „gattiq" disk ( „vinchester" ) mavjud. Vinchester kompyuterning ichida joylashgan bo`1ib, tashqi xotira vazifasini bajaradi va EMDlarga nisbatan bir necha barobar katta hajmdagi axborotlarni saqlash imkoniyatiga ega.

. IV-BOSQICH:

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt 14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

O'quvchilarga darslikdagi savollar orqali murojaat etiladi va interfaol usulda mavzu mustahkamlanadi.

V-BOSQCH:

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi. Darsni yakunlash

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika

MAVZU :AMALIY ISH-1.

Tarbiyaviy: Mantiqiy amallarga oid mashqlarni qiynalmasdan va xato qilmasdan bajarishga o’rgatish, kompyuterning qurilmalariga va dasturlariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Mantiqiy amallarga oid mashqlar bajarish ko’nikmasini hosil qilish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, darsga oid plakatlar, darslik va qo’shimcha adabiyotlar.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. Sodda mulohazalarni ta’riflang va uning qabul qiladigan qiymatlatiga misol keltiring.

2. Mantiqiy ko’paytirish amali haqida so’zlab bering.

3. Mantiqiy qo’shish deganda nimani tushunasiz.

4. Rostlik jadvali haqida so’zlang.

5. Mantiqiy inkor deganda nimani tushunasiz va uning rostlik jadvali qanday.

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

1. Quyida keltirilgan gaplarning qaysilar mulohaza bo’ladi?

a) Yoshingiz nechada?

b) O’zbekiston – mustaqil Respublika.

d) Bugun havo issiq.

e) Sinfdan chiqayotib, chiroqni o’chiring.

f) Assalom “navro’z!”

g) Uch beshdan kichik.

h) Havo issiq.

i) Men uydaman.

Javob:

b) O’zbekiston – mustaqil respublika.

f) Assalom “navro’z!”

e) Sinfdan chiqayotib, chiroqni o’chiring.

f) Assalom “navro’z!”

g) Uch beshdan kichik.

h) Havo issiq.

i) Men uydaman.

2. A = X ^ Y V X V Y V X formula orqali berilgan mantiqiy mulohazaning rostlik jad-

O’zga-ruvchi		Oraliq mantiqiy formulalar					Yechim
				x v y		V	V v

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt

14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

2. Mantiqiy ko’paytirish amali deb nimaga aytiladi?

3. Konyunksiya nima?

4. Dizyunksiya nima?

5. Mantiqiy inkor amali deb nimaga aytiladi?
V-BOSQCH:

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi.

O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi.

Darsni yakunlash.

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: Windows operatsion sistemasi.

Maqsad:

Tarbiyaviy: Windows operatsion sistemasiga, kompyuter qurilmalariga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

Rivojlantiruvchi: Windows operatsion sistemasida ishlash ko’nikmasini hosil qilish.

Dars turi: Noan’anaviy.

Dars usuli: Interfaol usullardan foydalanilgan noan’anaviy dars.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, mavzuga oid plakatlar, darslik.

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

O'quvchilarga darslikda o’tilgan mavzu savollari bo’yicha murojaat etiladi va baholanadi.

III- BOSQICH:

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

1995- yilning sentabr oyida IBM PC kompyuterlari uchun ishlab chiqilgan WINDOWS 95 birinchi grafik operatsion sistema bo'ldi.

„WINDOW" inglizcha so'z bo'lib, o'zbekchada „oyna", „lavha" deb, WINDOWS so'zi esa „oynalar", „lavhalar" deb taijima qilinadi.

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt 14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1.Operatsion sistemaning qanday asosiy vazifalarini bilasiz? Operatsion sistema qanday asosiy qismlardan iborat? Buyruq protsessori haqida so'zlab bering. Operatsion sistemaning ichki va tashqi buyruqlari haqida so'zlab bering.

Windows operatsion sistemasi MS DOS dan qanday farqlanadi?

Nima sababdan Windows ni integrallashgan sistema deb ham atashadi? Javobingizni misollar bilan asoslang. Windows operatsion sistemasining asosiy afzalligi nimadan iborat?

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi. Darsni yakunlash

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________
“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: Bosh menyu.

Darsning magsadi:

Tarbiyaviy:Dunyoviy bilimini oshirish

Rivojlantiruvchi: Minyu,bosh menyu,hujjatlar, sozlash haqida bilim ko’nikmasini rivojlantirish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Aqliy hujum, suhbat.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, darsga oid plakatlar, darslik .

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. Windows operatsion sistemasi MS DOS dan qanday farqlanadi?

2.Nima sababdan Windows ni integrallashgan sistema deb ham atashadi?

3. Javobingizni misollar bilan asoslang.

4. Windows operatsion sistemasining asosiy afzalligi nimadan iborat?

III- BOSQICH:

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Menyu-----biro hususiyat bilan mujassamlashtirilgan buyruq yoki amallar majmuidir. Windows operatsion sistemasidan foydalanuvchilar 4 turdagi miyu bilan ishlashi mumkin.

1.Operatsion sistemaning bosh miyusi 2.Barcha obektlarning konteks miyulari. 3.Dastur minyulari. 4. Dastur va hujjat oynalarining , muloqot oynalarining boshqaruv minyusi.

Kompyuterlarda ishlatilayotgan dasturlarni shartli ravishda quyidagi uch turga ajratish mumkin:

Вu ajratishnng shartli ravishda deyilishiga sabab shuki, dasturiy ta'minotning keskin rivojlanishi va kompyuterlar go`llanish sohasining kengayib borishi ba'zi dasturlarning bir turdan boshga turga o'tib golishiga sabab bo` тоида. Masalan, ba'zi amaliy dasturlarning go`llanish sohasi chuqurlashib borganligidan va alohida zaruratga egaligidan, uskunaviy dasturga aylanib bormoqda. Ikkinchi tomondan, foydalanuvchi e'tiboriga shunday dasturlar tavsiya etilmogdaki (masalan, „elektron suhbatdosh"), ularni yugoridagi hususiyatlar bo`yicha ajratish mushkul.

IV-BOSQICH: Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt 14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1.Minyu nima va ularning qanday turlari mavjud?

2.Qism minyulari haqida so`zlab bering?

3.Bosh minyuning hujjatlar haqida m`lumot bering?

1.Operatsion sistemaning qanday asosiy vazifalarini bilasiz? Operatsion sistema qanday asosiy qismlardan iborat? Buyruq protsessori haqida so'zlab bering. Operatsion sistemaning ichki va tashqi buyruqlari haqida so'zlab bering.

Windows operatsion sistemasi MS DOS dan qanday farqlanadi?

Nima sababdan Windows ni integrallashgan sistema deb ham atashadi? Javobingizni misollar bilan asoslang. Windows operatsion sistemasining asosiy afzalligi nimadan iborat?

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi. Darsni yakunlash

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: «Mening kompyuterim » Sistema katalogi.

Darsning magsadi:Ta’limiy :0`quvchi1arga : «Mening kompyuterim » Sistema katalogi.

haqida ma'lumot berish.

Tarbiyaviy:Informatika fanibo`yicha bilimini oshirish

Rivojlantiruvchi: Minyu,bosh menyu,hujjatlar, sozlash haqida bilim ko’nikmasini rivojlantirish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Aqliy hujum, suhbat.

Darsning jihozi: Kompyuterlar va ularni qurilmalari, ko’rgazmali qurollar, darsga oid plakatlar, darslik .

I-BOSQICH:

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1.Minyu nima va ularning qanday turlari mavjud?

2.Qism minyulari haqida so`zlab bering?

3.Bosh minyuning hujjatlar haqida m`lumot bering?

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Meningkompyuterim-----bu Sistema katalogi orqali ushbu kompyuterdagi disklar , fayllar va papkalar bilan ishlash va ularni boshqarish ,ularning xajmiva hossalarini blib olish, printerlarnio`rnatish va sozlash dasturlarni ornatishva boshqaishlarni bajarish mumkin.

Mening hujjatlarim -----bu papkada MS OFFICE paketi ,PAINT, BLOKNOT,kabi dasturlarda tayyorlangan fayllari joylashgan bo`ladi.

Meningkompyuterim- kataloginingminyular satri quyidagi minyular satridan iborat.

1.FAYL 2. TAHRIR 3.KO`RINISH. 4.TANLANGANLAR 5.SERVIS 6.MA`LUMOT

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt 14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. 
   «Mening kompyuterim » ish stolida qanday obektlar bo`ladi?
   
2. 
   «Mening kompyuterim » katalogi qanday tashkil etilgan?
   
3. 
   «Mening kompyuterim » katalogi orqali foydalanuvchi hujjatlarini ochishni amalda ko`rsating?
   
4. 
   «Mening kompyuterim » katalogida oekt haqida ma`lumotbering?
   

Darsga yakun yasash, baholash metodlari va ajratilgan vaqt 7 min

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi. Darsni yakunlash

VI-BOSQICH:

Uyga vazifa berish va ajratilgan vaqt 2 min

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

“Tasdiqlayman”

Maktab direktorining o’quv ishlari

bo’yicha o’rinbosari

_____________________________

(imzo, sana)

Sana: ____________ sentabr Sinf: 8 Fan:Informatika.

Mavzu: Windovs yo`lboshchilari.

Darsning magsadi:Ta’limiy :0`quvchi1arga Windovs yo`lboshchilari.

haqida ma'lumot berish.

Tarbiyaviy:Informatika fanibo`yicha bilimini oshirish

Rivojlantiruvchi: Windovs yo`lboshchilari, yo`lboshchilar yangi papka hosil qilish haqida bilim ko’nikmasini rivojlantirish.

Dars turi: Aralash.

Dars usuli: Aqliy hujum, suhbat.

Darsni tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqt (2 minut)

Salomlashish, sinf xonasi holati, o’quvchilar davomati, o’qituvchi foydalanadigan ko’gazmalarni bir tizimga solish, sinf axborotini tinglash, o`quvchilardan dunyo habarlarini eshitish.

Sinfda o’quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish .

O’tilgan va uyga berilgan mavzuni so’rash, takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqt 7 min

Aqliy hujum metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1.«Mening kompyuterim » ish stolida qanday obektlar bo`ladi?

2.«Mening kompyuterim » katalogi qanday tashkil etilgan?

3.«Mening kompyuterim » katalogi orqali foydalanuvchi hujjatlarini ochishni amalda ko`rsating?

4. «Mening kompyuterim » katalogida oekt haqida ma`lumotbering?

III- BOSQICH:

Yangi mavzu mazmuni tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqt 12 min

Windows yo`lboshchisi windowsdan foydalanuvchisi uchun grafik qobiq dastur vazifasini otaydi.

Windows tarkibida ishga tushiradigan bu qobiq - dastur Windows 95 danboshlab Windows yo`lboshlovchisi deb atala boshlagan. Windows yo`lboshlovchisining ishlashiga Explorer.exe dasturi javob beradi.

Yangi mavzuni mustahkamlash, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan vaqt 14 min

O`quvchilarni guruhlash metodidan foydalanib yangi mavzu yuzasidan savollar beriladi

1. Windows yo`lboshlovchisi ishlashiga qaysi dastur javob beradi?

2. Nima uchun yo`lboshlovchi qobiq – dastur hisoblanadi?

3. Yo`lboshlovchini ishga tushirish usullarini amalda kursatib berinig?

4. Yo`lboshlovchi interfyisi qanday qismlardan iborat?

5. Yo`lboshlovchida qanday harakatlanish mumkin?

O’qituvchi o’quvchilar bajargan ish va og’zaki javoblariga va kompyuterda ishlashiga qarab baholaydi, baholarni e’lon qiladi O’qituvchi o’quvchilarning savollariga javob qaytaradi. Darsni yakunlash

O’tilgan mavzuni o’qib o`rganib kelish.5 -dars 28-33 bet

Oqituvchining ismi, sharifi: Buvanazarova Saodat

Imzosi: / / Dars ishlanma yozilgan sana: ____________

1. Windows yo’lboshlovchisi ishiga qaysi dastur javob beradi?

2. Nima uchun yo’lboshlovchi qobiq-dastur hisoblanadi?.

З. Yo’lboshlovchini ishga tushirish usullarini amalda ko’rsatib bering .

4. Yo’lboshlovchi interfeysi qanday qismlardan iborat?

5. Yo’lboshlovchida qanday harkatlanish mumkin?

6. Yangi papka hosil qilish, nomini o’zgartirishning barcha imkoniyatlarini ko’rsatib bering.

7. Tezkor klavishlar bilan ishlashni amalda ko’rsatib bering.

Avvalambor, kalkulyatorning imkoniyatlari va kamchiliklari haqida o'quvchilarga ma'lumot beriladi. So`ngra elektron jadvallar hayotiy talablar asosida yuzaga kelganligi haqida ma'lumot beriladi. Elektron jadvalning imkoniyatlari va vazifalari misollar orqali tushuntiriladi.

Excel elektron jadvalining tarixi, ishga tushirilishi va unda ishni tugallash usullari. ko`rsatib beriladi.

- quyidagi ketma-ketlikdagi buyruqlami bajarish orqali:

Asosiy e'tibor Excel elektron jadvalining foydalanuvchi interfeysini izohlashga qaratiladi. Shu o'rinda^. Word va Paint dasturlarining foyda­lanuvchi interfeyslari bilan Excel elektron jadvali foydalanuvchi interfeysining o`xshash va farqli tomonlarini ochib berish maqsadga muvofiq.

Exceldagi me­nyular satri Word matn protsessoridagi menyular satridan farqlanadi. Masalan, Word matn protses­sorida Ta6лицa (Jad­val) menyusi o`rnida Excelda Данньie (Ma'lumotlar) menyusi bor, biror nusxa ko`chirilgach, пpaвкa (Tahrirlash)

menyusi nusxani Word dasturidagidan farqli har xil xususiyatlari bilan joylashtirish imkonini beradi.

Nusxa xususiyatlari quyidagicha bo'lishi mumkin:

- nusxa to`liq xususiyatlari bilan;

- faqat formulani;

- faqat qiymatini;

- faqat formatlarini;

- qiymatiga shartlar bilan;

- chegara chiziqlarisiz;

- faqat ustun kengligini;

- arifmetik amallar bajarib va boshqalar.

Excel elektron jadvalining ustun va satrlari haqida so`zlab, amalda ko`rsatib beriladi. Excel elektron jadvali hisob-kitob ishlarini bajarish uchun ishlab chiqarilganligi, shuning uchun arifmetik amallarni yozishni bilish zarurligi uqtiriladi.

Tasdiqlayman:

Dars ma'ruza va amaliyotning uyg`unligi tarzida olib boriladi. 0`quvchilarga elektron jadval satri va ustuni haqidagi ma'lumot eslatiladi. Ular asosida katakcha, joriy katakcha haqida tushuncha beriladi. Katakchaga kiritish mumkin bo'lgan ma'lumotlani turi haqida gapirib, keyinchalik ishlatishga qulay misollar orqali ma'lumotlarni kiritish, tahrirlash va o`chirish amaliy ko`rsatib beriladi. Masalan, matnli — Ifodaning qiymati; sonli — 10,01 yoki —5,1234; formula — =A1 + 7 * B2.

1. a) A3 katakchaga «Tartib raqami» matnini 2 satrli qilib (Alt + Enter yordamida) kiritamiz; b) A3 katakchani belgilab, Format menyusining katakchalar formati bo`limiga kiramiz; d) so’ng Tekislash (Выравнивание) bo'limi yordamida matnni yozish yo`nalishini o`zgartiramiz.

2. a) A4, A5, A6, A7, A8 katakchalarga mahsulotlarning tartib raqamlarini kiritamiz; b) A3:A8 blokini belgilab, Format menyusining katakchalar formati bo`limiga kiramiz; d) Katakchalar bloki uchun K<sub>.</sub>o’rinish (Вид) bo`limidan rang tanlaymiz.

3. Yuqoridagi usul bilan rasmdagi B3:B8, C3:C8, D3:D8 bloklari va E3 katakchasi

to'ldiriladi.

4. a) E4 katakchaga «C4 * D4» formulani << = >> dan keyin kiritamiz; b) E4 katakchani E5, E6, E7, E8 katakchalarga Tahrirlash (npaBKa) menyusining Nusxalash va joylashtirish bo'limlari yordamida nusxalaymiz.

3. a) E9 katakchaga «^—E4 + E5 + E6 + E7 + E8» formulani kiritamiz, ya'ni E4:E8 blokidagi qiymatlar yig`indisi E4 + E5 + E6 + E7 + E8 ni hisoblaymiz; b) Format menyusining katakchalar bo'limidagi Shrift (111PIRDT), Chegara va Ko`rinish bo'limlari yordamida jadvalni rang va chiziglar bilan boyitamiz.

Tekshirib ko`rish mumkinki, C4:C8 yoki D4:D8 blokidagi qiymatlar-ning birortasining o`zgarishi E8 ustundagi qiymatlarning avtomatik o`zgarishiga olib keladi. amallami bajaradilar. Bu bilan ularda elektron jadval elementlari bilan ishlash ko `nikmasi hosil qilinadi.

X. Darsni mustahkamlash va yakunlash:

0`quvchilarga interfaol usulda darslikdagi savollar orqali murojaat etiladi va katakchalarga son, matn, formula kiritish ta^ysiya qilinadi.

XI. O'quvchilarni baholash: Faol qatnashgan o’quvchilarni baholash.

XII. Uyga topshiriq: O’tilgan mavzuni o’qib kelish.

Foydalanilgan adabyotlar.

1. A.A.Abduqodirov va b. informatika va hisoblash texnikasi asosluri. 8-sinf darsligi " O’qituvchi 1996-yil.

2. S.l.Rahmonqulova "Kompyuter olamiga sayohat" Toshkent 2002,

3. B.J.Boltaev, M.Mahkamov va b."Informatika va hisoblash texnikasi asoslari" 8-sinf darsligi " O’qituvchi 2004 yil.

4. B.J.Boltaev, M.Mahkamov va A.Azamatov "Informatika" 8-sinf iii'liuti masalalar to'plami va ularni ycchish usullari. 2005 yil.
Tasdiqlayman:

O`quv ishlari bo`yicha direktor

o`rinbosari

" " 20 yil.

8-SINF INFORMATIKA. 21-dars.

I. Mavzu: MS Excelda matematik amallar va funksiyalarni qo’llash.

II. Maqsad: a) Ta’limiy: MS Excelda matematik amallar va funksiyalarni qo’llash haqida ma’lumot berish.

b) Tarbiyaviy: Kompyuterning qurilmalariga, dasturlariga va Excel elektron jadvaliga qanday munosabatda bo’lishni o’rgatish.

s) Rivojlantiruvchi: O'quvchilarni Excelda matematik amallar va funksiyalarni qo’llash ko`nikmasini hosil qilish.

III. Dars turi: Noan’anaviy.

IV. Dars usuli: Aralash.

V. Darsning jihozi: Kompyuterlar, plakatlar, darslik, qo’shimcha materiallar.

VI. Darsning rejasi: 1. Tashkiliy qism (2 minut).

2. O’tilgan mavzuni so’rash (10 minut): Yozma, og’zaki savol-javob.

3. Yangi mavzu bayoni (20 minut).

4. Darsni mustahkamlash va yakunlash (8 minut).

5. O’quvchilarni baholash ( 4 minut).

6. Uyga vazifa berish (1 minut).

O’quvchilarga o’tilgan mavzu bo’yicha darslikdagi savollar orqali murojaat etiladi va baholanadi.