life П1ЧЛ..1 •
ta ’minlash, yo rug iikn i o ‘chirish (svetomaskirovka), radiatsiya
- kim yo him oyasi xizm ati, tra n s p o rt t a ’m in oti g u ru h i va
boshqa b o ‘limlar tashkil etiladi.
F uq aro m uhofazasi tuzilm alariga quyidagilar kiradi:
1. R azv ed k a-q id iru v x izm ati - gu ru h , zveno va p o stla r
sh a k lid a tu z ila d ila r. U la r fa v q u lo d d a v aziy at h o la tla r id a
z a ra rla n g a n jo y la rn i a n iq la y d i h a m d a a h o lin i k o 'c h ir is h
m arshrutlarida kimyoviy radiatsion nazorat ishlarini bajaradilar.
2. A loqa xizmati tuzilm alari - kom anda, g uruh va zveno
sh a k lid a tuzilib, k o rx o n a fu q a ro m uhofazasi b o sh liq larin i
viloyat Favqulodda vaziyatlar boshqarm asi ham da hokim lik
v a m a h a lla la r b o s h q a ru v tu z ilm a la ri b ila n d o im iy a lo q a
o ‘rnatilishim t a ’m inlaydilar.
3. T ibb iy xizm at tu z ilm a la ri - sa n ita r p o s tla ri, sa n ita r
drujinachilar, sanitar drujinachilar otryadi shaklida tuziladi. U lar
ja ro h a tla n g a n la rg a va b em o rlarg a o 'c h o q d a tibbiy yo rd am
, k o 'rsa tis h , ev ak uatsiyalash, sanitar-gigiyenik h am d a epide-
m iyaga qarshi vazifalarni bajarish uchun tuziladilar.
4. Y ong‘inga qarshi tuzilm alar - kom anda, b o iim va zveno
s h a k lid a tu z ilib , fa v q u lo d d a v a z iy a t h o la tla r id a y o n g 'in
holatlarini chegaralash, o ‘t o'chirish, qutqarish ishlarini bajarish
m aqsadida tuziladilar.
5. Injener-texnik xizm ati - k o m an da, g u ruh va zvenolar
shaklida tuzilib, bu xizmat xodimlari injener razvedka qidiruv
ish la ri, b o sh q a sh o sh ilin c h x iz m a tla r, q a y ta tik la s h , y o ‘l
qurilm alarini qayta tiklash, him oyalanish inshootlarini tiklash
ayrim h o latlard a z a ru ra t tu g ‘ilganda qutqarish va q o ‘porish
ishlarini bajarish uchun tuziladilar.
6. A v ariy a-tex n ik x izm ati - k o m an d a sh a k lid a tu zilib ,
a v a riy a -te x n ik x iz m a tin i b a ja r is h , k o m m u n a l-e n e rg e tik ,
tra n s p o rt, k o h m iu n ik atsiy a , y o ‘l h o latla rin i tik la sh uchun
tuziladi.
7. R a d ia ts io n va k im y o h im o y si x iz m a tla ri - o try a d ,
k o m a n d a , g u ru h va p u n k tla r sh a k lid a tu z ilib , bu xizm at
m utaxassislari radioaktiv va kimyoviy zararlanish o ‘choqlarida,
harak at qilish yo‘llarida tashkil etiladilar. Shu m aqsadda ushbu
18
x iz m a t tu z ilm a la r i s a n ita r to z a la s h , d e z in fe k s iy a la s h ,
degazatsiyalash ham da dezaktivatsiyalash ishlarini fuqarolar
m uhofazasi xizm ati tu zilm alarida va aholi orasida, jo y lard a
bajarad ilar. Bu tuzilm alar zim m asiga shuningdek, radioaktiv
v a k im y o v iy h o la tn i n a z o r a t q ilis h h a m d a o ‘ta k u c h li
z a h a rlo v c h i kim yoviy o ‘c h o q n i c h e g a ra la s h , o q ib a tla rin i
b a rta ra f etish vazifalari yuklatiladi.
8. A vtom obil xizmati - otryad, av to saf shaklida tuziladilar.
Bu tu z ilm a la r sh ah ar ah o lisin i xavfsiz jo y la rg a k o ‘chirish,
m o d d iy -te x n ik jih o z la rn i o lib c h iq is h , av a riy a q u tq a ru v
guruhlarini o ‘choqqa tashish, jaro h atlan g an lar va bem orlarni
kasalxonalar bazalariga evakuatsiya qilish, ishchi-xizmatchilarni
ish joylariga yetkazish, himoyaiash qurilm alarini o'choqqa olib
kelish xizmatlarini bajaradilar,
9. Jam oa tartibini q o'riqlash xizmati tuzilmalari - guruh va
zv e n o s h a k lid a tu z ilib , u la r j a m o a ta r tib in i s a q la s h va
k o m e n d a n tlik xizm atin i, a h o lin i s h a h a rla rd a n k o 'c h iris h
ja r a y o n la r id a , к о ‘ch ib o 'tg a n h u d u d la r d a , y o ‘l h a ra k a ti
jarayonlarida, radiatsiya va kimyoviy zaharlanish o'choqlarida
bajaradilar.
10. Um um iy ovqatlanish xizm ati tuzilmalari - harakatchan
ovq atlan ish p u nk tlari shaklida tu zilad ilar. U lar favqulodda
holatlarda fuqarolar m uhofazasi tuzilm alari joylashgan joylarda
qutqaruv ishlarini bajarishga ja lb etilgan tarkibni issiq ovqat
bilan t a ’minlaydilar.
11. H arakatdagi oziq-ovqat va kiyim-kechak savdo tarmoqlari
o try ad shaklida tuziladilar. U la r fu q aro m uhofazasi xizmati
tuzilmalarini quruq oziq-ovqat m ahsulotlari, kiyim-kechak bilan,
zarurat tug‘ilganda issiq ovqat bilan ta ’min etadilar.
12. Sanoat xomashyolari savdo xizmati tuzilmalari sanitar - -
to zalash , yuvish pu n k tlarin i h a m d a birinchi tibbiy yordam
otryadlarini kiyim-kechak ham da sanitar-xo‘jalik mollari bilan
t a ’m inlaydilar.
13.Harakatli avtoyonilg‘i quyish stansiyalari avtotransport
va b o sh q a texnik vo sitalarn i h a m d a o ‘ch o q d a favq ulo dd a
hodisalar oqibatlarini bartaraf etishga safarbar etilgan transport
19
vositalarini, fuqarolar m uhofazasi avtotransportlarini yoqilg‘i,
yog* m ahsulotlari bilan ta ’rninlash uchun tuziladilar.
14.
Suv tashuvchi zvenolar fuqarolar m uhofazasi tuzilm a-
la rin in g sh a x siy ta r k ib in i va a h o lin i ich im lik suvi b ila n
ta ’m inlash uchun tuziladilar.
15. Texnik xizm atni t a ’m inlash - harak atch an, avariya
texnik sozlash, k o ‘chirish ishlari uchun favqulodda holatlarda
texnik vositalarni dala sharoitida, o'choqda, yo‘lda va joylarda
sozlash, qayta t a ’m irlash xizm atlarini bajarish uchun tuziladilar.
16. Q ishloq xo ‘jaligi, fermerlik qaram og'idagi jonivorlarni
him oyalash - kom anda, brigada, guruh va zvenolar shaklida
tuziladi. Bu tuzilm alar veterinariya xizmati, qidiruv-vetrazvedka
ishlarini ham da qishloq xo'jaligi jonivorlarini, suv m anbalarini,
oziq-ovqat m ahsuiotlarini himoyalash, sanitar tozalash ham da
karantin-chegara xizmatlarini bajaradilar.
17. Qishloq xo‘jaligida o ‘simliklarni himoyalash - kom anda,
brigada, guruh va zveno shaklida tuziladilar. Ular fitopatologik,
e n to m o lo g ik , ra z v e d k a -q id iru v i, o ‘sim lik la r, o z iq -o v q a t
m a h s u io tla r in i h im o y a la s h v a z ifa la rin i b a ja ris h u c h u n
tuziladilar.
F u q aro lar m uhofazasi xizmati va favqulodda vaziyatlar bosh
boshqarm alari sodir bo'lishi xavfi b o ‘lgan boshqa holatlarda
s h a r o itd a n k e lib chwafib q o ‘s h im c h a b o s h q a x iz m a tla r
tuzilmailarini tuzishlari m umkin.
B archa v ilo y a tla rd a fav q u lo d d a vaziy atlarnin g hududiy
tuzilm alari quyidagi tartib d a tuzilishi m aqsadga m uvofiqdir.
B ular u m u m iy v a z ifala rn i b a ja ru v c h i tash kiliy o try a d la r,
k o m andalar, m exanizatsiyalashtirilgan otryadlar va quyidagi
xizm atlar yo‘nalishi b o ‘yicha tuzilm alar bo ‘lishi shart:
- razvedka-qidiruv guruhlari, suvda, temir yo‘i transportida,
h a v o tra n s p o rti (v e rto ly o tla r), h a v o d a n raz v e d k a -q id iru v
xizm atlari;
- aloqa xizmati (kom andalar, guruhlar);
- tibbiy xizm at (epidem iologik tekshiruvi, birinchi tibbiy
yordam otryadlari, maxsus tibbiy yordam brigadalari, jum ladan,
maxsus epidemiologik brigadalar, harakatchan dala sharoitida
20
xizm at qila oladigan epidem iyaga qarshi o try adlar, yuqumli
kasalliklar va epidemiyaga qarshi otryad);
- injenerlik xizmati (injener razvedka-qidiruv guruhlari, yo‘!
va ko‘priklarni ta ’m irlash kom andalari, yo ‘l ochishda, qidiruv
ishlarida zarur b o 'lg an q o 'riq lo v c h ilar k o m an d alari ham da
m ax su s p is tirm a la r, h im o y a la n is h in s h o o tla r i x izm a ti,
zvenolari);
- avariya-texnik sozlash xizmati, avariya texnik kom andalari, *
elektr tarm og'ini sozlash kom andalari, gaz ta rm o g in i sozlash
k o m a n d a la ri, suv q u v u r la r i ta r m o g ‘ini h a m d a c h iq a ru v
q u v u rla ri (k o m m u n ik a tsiy a ), issiqlik ta rm o q la rin i sozlash
kom andalari;
- radiatsiya va kim yoviy him oyalanish xizmati guruhlari,
zvenolari, radiatsiya va kimyoviy razvedka-qidiruv boiinm alari,
zararsizlantirish ham da sanitaf yuvish punkti, dezinfeksiylash
stansiyalari;
- avtom obil transport] xizmati (avtosaf va avto otryadlar)
shaklidagi tuzilmalari;
- jam oa tartibini saqlash (kom anda, guruh);
- m o d d iy va m a ’n av iy t a ’m in o t x izm a ti, h a ra k a tc h a n
ovqatlantirish punktlari, oziq-ovqat va kiyim-kechak ta ’minoti,
harakatchan turdagi transport vositalarini yoqilg'i mahsulotlari
bilan t a ’niinlovchi A Y OQ SH (АЁБ^Ш) p unktlari ham da suv
tashish ta ’m inoti xizmati guruhlari;
- texnik xizmat k o ‘rsatish (harakatlanuvchi texnik sozlash
va evakuatsiyalash guruhlari);
- xalq x o ‘jaiigi, qishloq xo'jaligi, o ‘sim liklar, jonivorlarni
h irno ya q ilish x iz m a ti (v e te rin a riy a x iz m a ti z v e n o la ri,
f ito p a to lo g ik - q id ir u v g u r u h la r i h a m d a v e te rin a riy a va
o'sim hklarni himoyaiash maxsus guruhlari);
- har bir hududning o ‘z sharoitlaridan kelib chiqib boshqa
xizmatlar tuzilmalari ham tashkil etilishi mumkin.
Y uqorida qayd qilin g an tu zilm alar m ah alliy hokim iyat
tom onidan o ‘sha hudud q aram o g ‘ida tashkilotlar vositalari
ham da mutaxassislarni jalb qiladilar. Qishloq joylarida ushbu
tuzulm alar har bir tum an ixtiyorida yoki tum anda joylashgan
ta s h k ilo tla r, ja m o a x o ‘ja lik la ri, ferm er x o ‘ja lik la rin i ja lb
21
q ila d ila r. A v v a la m b o r, h a r b ir
ta s h k ilo tn in g k asb iy
y o 'n alish larid an kelib chiqib fu q aro lar m uhofazasi xizmati
tuzilmalari beigilanadi.
| 