«scientific progress» Scientific Journal issn: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, issue: 3

Download 402,1 Kb. Pdf ko'rish
bet	5/6
Sana	14.05.2024
Hajmi	402,1 Kb.
	#232763

1 2 3 4 5 6

Bog'liq
aqli-zaif-o-quvchilarni-ijtimoiy-moslashtirishning-pedagogik-sharoitlari

44

haqidagi qotib qolgan tushunchalarni (stereotiplarni) parchalash hamda jamiyatdagi
mavjud to‘siqlarni buzib tashlash lozim. O‘zbekiston 2009 yilda imzolagan va haligacha
ratifikatsiya
qilmagan
BMTning
“Nogironlar
huquqlari
to‘g‘risida”gi
konvensiyasining
24-moddasida
“Ishtirok
etuvchi
davlatlar
nogironlarning ta’lim olish huquqini tan oladilar. Ushbu huquqni kamsitishsiz va teng
imkoniyatlar asosida amalga oshirish uchun ishtirokchi davlatlar barcha darajalarda
va butun hayoti davomidagi inklyuziv ta’limni ta’minlaydilar”, deb yozilgan.
Nogironligi bo‘lgan bolalarni nogironligi sababli umumiy ta’lim tizimidan chiqarib
bo‘lmaydi va ularning individual ehtiyojlarini hisobga olgan holda oqilona sharoitlar
bilan ta’minlanishi kerak. O‘ziga xos ta’lim ehtiyojlariga ega bo‘lgan bolalar ko‘p
hollarda aksariyat insonlardagi stereotip va noto‘g‘ri qarashlar, ta’lim olishi qiyin
bo‘lgan bolalarni yaxshi bilmaslik, ularning real imkoniyatlari va kuchli tomonlarini
inkor qilish kabi holatlar sababli ta’lim olmay qolishlarini e’tirof etadilar. Ularning ota-
onalari o‘z farzandlarining sifatli va inklyuziv ta’lim olish huquqini qanday himoya
qilishni bilmaydilar. Ayniqsa, mutasaddi vazirlik va tashkilotlar amaldorlari tomonidan
noto‘g‘ri munosabat mavjud bo‘lgan bir vaqtda ta’lim va ijtimoiy himoya tizimlari
qarshisida qo‘rquv his etadilar.
XULOSA
Ta’lim dasturlari va jarayonida jismoniy holati yoki rivojlanishdagi o‘ziga
xosliklardan qat’i nazar, har bir o‘quvchining individual ehtiyojlari hisobga olinishi
lozim. Biz bolalarni nogironlik alomatlari bo‘yicha kamsitishimiz emas, balki ularga
olishlari mumkin bo‘lgan har narsani berishimiz kerak. Ta’lim dasturini rivojlantirib,
qamrovini oshirishni xohlar ekanmiz, «bitta dastur barcha uchun» tamoyilining
allaqachon eskirgani va bugungi kun talablariga javob bermasligini tan olishimiz zarur.
Buning uchun bolaning o‘ziga xosliklaridan kelib chiqqan holda individual ta’lim
dasturini shakllantirish lozim. «Inklyuziya ta’lim to‘g‘risidagi asosiy qonunda
maktabgacha ta’limdan boshlab barcha huquqlar mustahkamlangan bo‘lsagina
rivojlanishi mumkin. Aks holda barcha qonunosti hujjatlari “sandiqda chang bosib
yotaveradi”. Ota-onalar o‘z farzandlarining qiziqishidan kelib chiqqan holda ularni
ixtisoslashgan va umumta’lim maktablarida o‘qishlarini tanlash hamda umumta’lim
maktablarida qonuniy huquqlari bo‘lgan maxsus sharoitlar yaratilishini talab qilish
imkoniyatiga ega bo‘lsalar, o‘shandagina haqiqatdan ham yaxshi tomonga o‘zgarishlar
boshlanadi!» - deydi «Buyuk kelajak» eksperti Odila Atabayeva.
2030-yilgacha
O‘zbekiston
xalq
ta’limi
tizmini
rivojlantirish
konsepsiyasida
inklyuziv ta’lim dasturlari yetarlicha rivojlanmagani
hamda moslashtirilgan umumta’lim dasturlarini ishlab chiqish, OTM dasturlarida
inklyuziv ta’lim bo‘yicha o‘qituvchilarni maxsus tayyorlash zarurligi qayd etilgan.

www.scientificprogress.uz
«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal
ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 3

Download 402,1 Kb.

1 2 3 4 5 6

Download 402,1 Kb.

Pdf ko'rish