|
«scientific progress» Scientific Journal issn: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, issue: 3Bog'liq aqli-zaif-o-quvchilarni-ijtimoiy-moslashtirishning-pedagogik-sharoitlari41
Keywords:
mental retardation, adaptation, socialization, Autism or Autistic,
Asperger syndrome, tutor, inclusive education, disability, Down syndrome, DEGS,
dyslexia, cerebral palsy in children
KIRISH
“Biz XXI asrda - IT-texnologiyalar juda rivojlangan va bolaning “aqlan zaif” yoki
boshqa qandaydir bir rivojlanishdagi o‘ziga xosliklarini muhokama qilish emas, balki
unga ko‘proq narsalarni berish va kuchli tomonlarini rivojlantirish imkoniyatlari mavjud
bo‘lgan davrda yashamoqdamiz. Ba’zida hatto “oddiy” odamlar nimadir qila oladi,
nimanidir qila olmaydi. Bolaning imkoniyatlaridan kelib chiqish kerak!” - deb
hisoblaydi mazkur soha mutaxassislari.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Ota-ona - o‘z farzandining eksperti
«Biz ota-onalar sifatida farzandlarimizni - ularning kuchli va zaif tomonlarini
yaxshi bilamiz. Biroq hech kim bizning fikrimizni so‘ramaydi. Hech kim bizga
bolalarimiz uchun ishlab chiqilgan rejalar va o‘quv dasturlarini ko‘rsatmaydi. Ta’lim
sohasi vakillari ko‘pincha bolani tarbiyalash va unga ta’lim berish to‘g‘ridan-to‘g‘ri
oilaga - ota-onalar/vasiylar yoki qarindoshlarga bog‘liq deb ta’kidlashadi.
Amaldorlarning bolalar rivojlanishida ota-onalarning o‘rni muhimligini ta’kidlashlariga
qaramay, aslida juda kamchilik ularning fikri va ovozini inobatga oladi. Har bir ota-ona
o‘z farzandining «mutaxassisi» ekanligini tan olish muhim hamda ular o‘quv
dasturlarini ishlab chiqishda bevosita jalb etilishi va bolalarining ehtiyojlarini o‘rganish
bo‘yicha birgalikda tadqiqotlar o‘tkazishlari kerak. Xorijiy mamlakatlarda o‘zlarining
manfaatlarini mustaqil ilgari sura olmaydigan va huquqlarini himoya qila olmaydigan
nogironligi bo‘lgan bolalarning ota-onalari tashkilotlari faoliyati keng yo‘lga qo‘yilgan.
Masalan, butun Rossiya bo‘ylab o‘zining hududiy filiallariga ega bo‘lgan Butunrossiya
nogiron bolalarning ota-onalari tashkiloti (VORDI) mavjud, VORDI ota-onalarni
«bolalarining hayot sifatini yaxshilash uchun qonunchilik va amaliy o‘zgarishlarni
harakatlantiruvchi kuch» deb hisoblaydi. Afsuski, O‘zbekistonda hanuzgacha ushbu
yo‘nalish va miqyosda faol bo‘lgan bu kabi tashkilotlar yo‘q.
|
| |
