2.3. Dielektriklərin növləri Dielektriklər -
elektrik cərəyanını
keçirməyən maddələr
olub, aqreqat vəziyyətinə görə üç növə ayrılır;
► Qazşəkilli dielektriklər
►
Maye dielektriklər
► Bərk dielektriklər
Bu materialların xüsusi qrupunu bərkiyən materiallar
təşkil edir. Onlar ilkin vəziyyətdə, yəni izolyasiyanın tərkibinə
daxil edildikdə maye, daha sonra bərkiyərək, hazır izolyasiyada
bərk olur.
Qaz dielektriklərin ən əsası təbiətin bəxş etdiyi havadır.
Hava çox vaxt elektrik qurğularında bərk və maye
elektroizolyasiya materiallarında əlavə izolyasiya rolunu
oynayır.
Hava elektrik veriliş xəttlərdə izolə edilmiş naqillər
arasında yeganə izolyasiyadır. Elektrik hava xətlərinin
məftilləri bütün uzunluq boyu ancaq hava vasitəsilə etibarlı
izolyasiya olunurlar.
Dünyada dəyişən gərginlikli xətlərinin uzunluğunun 98%
- dən çoxunun hava elektrik veriliş xətləri üzərinə düşdüyünü
nəzərə alsaq, havanın izolyasıya əhəmiyyəti aydın olar.
31
Şəkil 2.10. Dielektrikin aqreqat vəziyyətinə görə növləri Elektrik maşınlarının, kabellərin, kondensatorların
elektrik izolyasiyası yaxşi hopdurulmadıqda onlarda hava
boşluqları yarana bilər. Belə izolyasiyaya ardıcıl qoşulmuş bərk
və qaz izolyasiyası kimi baxsaq onlarda elektrik sahə
gərginliyinin paylanması aşağıdakı kimi olar.
1 2 2 1 Е Е
(2.4)
Havanın dielektrik nüfuzluğu (
1
), bərk
dielektriklərin dielektrik nüfuzluğundan (
2
ε ), dəfələrlə az
Qazşəkillli Maye Bərk
32
olduğundan hava başlığına düşən sahə gərginliyi (E
2
),
izolyasiyanın
bərk
boşluqda
ionlaşma
yaranmasına,
izolyasıyanın köhnəlməsinə və deşilməsinə səbəb ola bilər.
Qazşəkilli dielektriklər təbii və süni olurlar:
