O’limlik jadvali va sug’urtaviy ehtimollar




Download 3,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/73
Sana11.07.2024
Hajmi3,82 Mb.
#267361
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   73
Bog'liq
Biznes matematika

15.2. O’limlik jadvali va sug’urtaviy ehtimollar 
Aktuar hisoblarni yoritish uchun, jumladan, sug„urtaviy annuitetlar narxini 
hisoblashda, sug„urtalanuvchining jinsi va yoshi, shuningdek demografik 
ko„rsatkichlarining normativ sistemalarini xarakterlovchi dastlabki ma‟lumotlar 
zarur bo„ladi. 
O„limlik jadvali (mortality tables) insonlarni yoshlari bo„yicha qandaydir 
insonlar majmuasining o„lish jarayonining sonli modelini bildiradi. Bunday jadval 
inson yoshining ketma-ket ortishi bilan bu majmua chegaraviy yoshga etganidan 


166 
so„ng nolga yaqinlashishini ko„rsatadi. Bu qandaydir davr oralig„ida berilgan 
demografik statistikani umumlashtiradi. 
O„zbekistonda o„limlik jadvali butun Respublika bo„yicha statistik 
tashkilotlar tomonidan katta tuman va viloyatlar hamda shahar va qishloq aholilari 
uchun alohida ishlab chiqiladi. 
Biz quyida Amerika aholisining o„limlik jadvalidan namuna keltiramiz: 
x
x
l
x
d
x
p
x
q
18 
96514 
108 
-99888 
-00112 
19 
96406 
113 
-99883 
-00117 
20 
96293 
115 
-99881 
-00119 
21 
96178 
113 
-99882 
-00118 
22 
96065 
110 
-99886 
-00114 
23 
95955 
104 
-99892 
-00108 
24 
95851 
98 
-99898 
-00102 
25 
95753 
95 
-99901 
-00099 
26 
95658 
94 
-99902 
-00098 
27 
95564 
96 
-99900 
-00100 
28 
95468 
99 
-99896 
-00104 
29 
95369 
104 
-99891 
-00109 
30 
95265 
110 
-99885 
-00115 
31 
95155 
115 
-99879 
-00121 
32 
95040 
122 
-99872 
-00128 
33 
94918 
129 
-99864 
-00136 
34 
94789 
137 
-99855 
-00145 
35 
94652 
147 
-99845 
-00155 
36 
94505 
158 
-99833 
-00167 
37 
94347 
171 
-99819 
-00181 
38 
94176 
185 
-99804 
-00196 
39 
93991 
201 
-99786 
-00214 
40 
93790 
220 
-99765 
-00235 
Odamlar boshlang„ich majmuasi 

l
dan tirik qolganlarining naqd 

yoshdagilarining soni
x
l
o„limlik jadvalining asosiy ko„rsatkichi hisoblanadi. 
x
l
ning qiymati 

l
( dan boshqa) o„lish ehtimoli 
x
q
yoki o„lganlar soni 
x
d
ni 
berilishi asosida aniqlanadi. 
Hozirgi o„limlik jadvalining izlangan ko„rsatkichi odatda o„lish ehtimoli, 
ya‟ni 
x
yoshgacha yashaydiganlar orasidan 
x
yoshdan 
1

x
yoshgacha 
o„lganlarining qismi xizmat qiladi. 
O„limlik jadvalining ko„rsatkichlari quyidagi munosabatlar bilan 
bog„langan. 
x
x
x
x
x
x
q
l
d
d
l
l





;
1
x
x
x
x
x
x
l
d
l
l
p
q






1
1
1



167 
O„limlik jadvalining berilishiga asosan yashash ehtimollari sistemasini hosil 
qilishimiz mumkin. Bu ehtimollar sistemasi sug„urtaviy ko„rsatkichlarni hisoblash 
uchun zarur bo„ladi. 
Shunday ehtimollardan eng zarurini qarab chiqamiz. 

Download 3,82 Mb.
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   73




Download 3,82 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 O’limlik jadvali va sug’urtaviy ehtimollar

Download 3,82 Mb.
Pdf ko'rish