153
biriga bog’liq bo’lmagan holda ishlaydilar. Avtomatik
liniyalarning transport
tizimlarini tasnifi mavjud. Chap tomonga jipslashgan, o’ng tomonga moslanuvchan
transport tizimlari keltirilgan. Jipslashgan liniyalardagi 1, 2, 3 dastgohlar
konveyerlar bilan bog’langan.
Detallarni orientasiyalangan holatda lotoklarda to’xtamay harakatlanish
hususiyatiga o’tuvchanlik deyiladi. O’tuvchanlik asosan detal va lotok
o’lchamlariga, lotok yuza tekisligini rel’efi
va detal massasi, ishqalanish
koeffisientiga, molekulyar va magnitli tortilishiga, atmosfera bosimiga,
detalni
og’irlik markazda joylashishi, detal va lotokni yuza qatlamini ifloslanishi
(chiqindi, yog’-moy, empul’siya va boshqalar). Transport tizimini tanlashda
texnolog yuqorida qayd etilgan holatlarni barchasini
hisobga olishi kerak, chunki
ayrim holatlarda o’z og’irligi natijasida harakatlanadigan transport tizimlaridagi
detallarni lotok o’lchamlari bilan bir biriga mos kelmasligi natijasida texnologik
jarayonni bajarishni ilojisi bo’lmaydi. Quyida detallarni o’tuvchanligi boshlang’ich
holatida o’z og’irligi bilan haraktlanuvchi lotokli transport
tizimining sozlashda
inobatga olish zarur.
Lotokda detallarni sirpanishi va yurishida (5.8-rasm) A tirqish natijasida
burchak φ ga burilishi mumkin va ingichka chiziqda ko’rstilgandek burchak γ
holatini egallaydi (5.8-rasm,
a). Ishqalanish burchagini katta yoki kichik holatida
detal tiqilishi yoki orietasiya holatini yo’qotishi mumkin (5.8-rasm,
b).
5.8-rasm. Lotokda detallarning harakatlanishi.
154
Detallarning tores qismi
rasiusga ega bo’lsa,
har qanday tirqichda
ham lotokni yon devori tomonidan orietasiya qilinmaydi. Bunga uzunligi
ko’ndalang kesimga nisbatan 3,5 barobar katta detallarga ham tegishli bo’ladi.
Bunday detallarni bir-biri bilan jipslashgan holda yaxlit potok holatda
harakatlantirish yoki ularni o’qi bo’ylab yoki majburlab transportirovkva qilish
usulidan foydalanish mumkin.
Detallarni lotoklarda yaxshi harakatlanishi
uchun zagotovkalar va
yarimfabrikatlar uchun lotok devori bilan detal orasida A tirqishlarni to’g’ri
belgilab berish zarur. Lotok o’lchamlari (eni V bo’yicha) va detallarga har hil
bosqichda ishlov berish (uzunligi L bo’yicha) da lotok devori va detal orasida
ruxsat etilgan A tirqish bilan chegaralangan bo’lishi kerak.
