18-to’plam 2-qism may 2023
170
2-rasm. Iqlimlashtirish jarayoni Garnem (sariq) va GF-677 (yashil) payvandtaglarning
turli xil substratlarda o’sishi
Iqlimlashtirish jarayonida payvandatglarni yashab qolich darajasi o’rganilganda, GF-
677 payvandtagida eng yuqori natijalar kokos torfi va perlit aralashmali neytral torf
ishlatilgan variantlarda qayd etilgan bo’lib, mutanosib ravishda 64,0% va 68,0%
tashkil qildi. Garnem payvandtagida ushbu natijalar perlit aralashmali torfda qayd
etilgan bo’lib 78,0% tashkil qildi. Eng past natijalar biogumus va qum (3:1)
aralashmali
substratda olingan bo’lib Garnem payvandtagida 32% va GF-677 payvandtagida 23%
yashab qolish darajasi qayd etildi.
3-rasm.
Garnem payvandtagining iqlimlastirish jarayonida barglar soni va
novdalar
uzunligi, sm
0,0
2,0
4,0
6,0
8,0
10,0
12,0
14,0
16,0
18,0
Perlit aralashmali
neytral torf
Neytral torf va
biogumus (1:1)
Biogumus va qum
aralashmasi (3:1)
Kokos torfi
16,4
12,0
7,8
8,1
12,5
8,4
9,2
5,5
Barglar soni
Novdalar uzunligi
Ta'limda raqamli texnologiyalarni tadbiq etishning zamonaviy tendensiyalari va rivojlanish omillari
www.pedagoglar.uz
18-to’plam 2-qism may 2023
171
4-rasm.
GF-677 payvandtagining iqlimlastirish jarayonida barglar soni va
novdalar uzunligi, sm
Payvandtaglarning iqlimlashtirish jarayonida rivojlanishiga substratlarning ta’siri
o’rganilganda Garnem payvandtagida eng yaxshi natijalar perlit aralashmali neytral torf
substratida olingan bo’lib, bunda o’rtacha barglar soni 16,4 va novdalar o’rtacha uzunligi
12,5 sm tashkil qildi. Eng past natijalar kokos torfida olingan vo’lib, bunda barglar soni
8,1 dona va novdalar uzunligi 5,5 sm tashkil qildi. GF-677 payvandtagida ham anologik
vaziyat kuzatilgan bo’lib, eng yuqori ko’rsatkichlar perlit
aralashmali neytral torf
substratida barglar o’rtacha soni 12,2 dona, va novdalarning uzunligi 7,5 sm tashkil qildi.
Eng past ko’rsatkichlar biogumus va qum aralashmali (3:1) substratda olingan bo’lib,
bunda barglar soni 4,2 dona va novdalar uzunligi 6,1 sm tashkil qildi.
Xulosa. Turli xil substratlarda o‘stirilgan shaftolining GF-677 payvandtagi uchun
eng samarali substart deb kokos torfi va perlit aralashmali neytral torfda kuzatilib,
payvandtagning yashab qolishi 68% tashkil qilishi bilan aniqlandi. Shaftolining Garnem
payvandtagi uchun yashab
qolish foizi eng yaxi deb, perlit aralashmali torfda 78,0%
tashkil qilishi bilan ajralib chiqdi. Shaftoli payvandtaglarining yashab qolish ko‘rsatkichi
eng past natijalar biogumus va qum (3:1) aralashmasida kuzatilib, payvandtaglar 23%
yashab qolish darajasi qayd etildi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1.
Abduramanova S.X., Karimova N. “
In vitro”da o‘simlikdan ajratilgan
hujayra va to‘qimalarni kulturalash texnikasi. / “O‘zbekistonda
mevachilik va
uzumchilikni rivojlantirishning asosiy omillari” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy
anjumani maqolalar to‘plami (11 sentyabr 2017 y.).
Toshkent, 2017. – B. 114-117.
2.
Drayver. J Laboratoriya sharoitida to‘qimalarni sun’iy o‘stirish yo‘llari. //
Akad. M.Mirzayev nom. BUvaV ITI. Toshkent: 2016. B.12-14.
