104
41-MAVZU
SOYA HOSIL BO‘LISHI
Kalit so‘zlar:
soya, shaffof jism,
noshaffof jism
1. Soya qanday hosil bo‘ladi?
2. Daraxt, bino va o‘z soyangizni
kuzatganmisiz?
Yorug‘lik manbalariga quyosh, elektr
chirog‘i, sham kabilar kiradi. Yorug‘lik
manbaidan chiqqan nur to‘g‘ri chiziq
bo‘ylab
tarqaladi va atrofimizdagi
jismlarga
tushadi.
Jismlardan
qaytgan nur ko‘zimizga tushganda,
biz bu jismlarni ko‘ramiz.
Jismlarni yorug‘lik o‘tkazishiga ko‘ra ikki turga ajratamiz:
shaffof
va
noshaffof jismlar.
Shaffof jismlar yorug‘likni yaxshi o‘tkazadi. Bularga tiniq suv va
shisha kiradi.
Noshaffof jismlar yorug‘likni o‘tkazmaydi.
Bularga devor, yog‘och, rangli mato va shu
kabilar kiradi.
105
Agar nur yo‘lini biror noshaffof jism yordamida to‘sib qo‘yilsa, soya
hosil bo‘ladi. Chunki bunday jismlar yorug‘lik o‘tishiga to‘sqinlik qiladi.
Soya – yorug‘lik tushmaydigan soha. Soya o‘zini hosil qilgan
buyum yoki jismning shaklida bo‘ladi.
Agar yorug‘lik
bo‘lmasa, soya hosil
bo‘lmaydi.
Bu odam o‘z yo‘lini
qanday topadi?
Ko‘zi ojiz odamlar sezgi organlari
yordamida o‘z yo‘llarini topadilar.
Ular hassasi yordamida mustaqil
harakatlanadilar.
1. Nima uchun daraxt va binolarning
soyasi kun davomida
o
‘
zgarib turadi?
2. Fonardan chiqayotgan yorug
‘
lik yo
‘
nalishi va masofasini
o
‘
zgartirib, stakan va olmaning soyasi o
‘
zgarishini kuzating.
