TOPSHIRIQLAR
1. Havo tarkibida mavjud bo‘lgan suv bug‘lari miqdori nima deb ataladi?
a) havo namligi
b) yog‘inlar
d) shamollar
e) havo harorati
2. Quyida berilgan ma’lumotlar orasidan qaysilari noto‘g‘ri?
a) Quyosh botishi oldidan chiqqan kamalak ertaga yomg‘irli ob-havo
bo‘lishini bildiradi;
b) Tongda tuman tushishi kun davomida havo issiq va quruq bo‘lishidan
darak;
d) Shafaqning binafsharang bo‘lishi – yaxshi ob-havoning, tillarang shafaq
esa yomg‘irli ob-havoning alomati;
e) Qoramtir to‘p-to‘p bulutlar yomg‘ir yog‘ishidan dalolat;
f) Mo‘ridan chiqayotgan tutun yuqoriga tik ko‘tarilishi yaxshi ob-havodan
darak;
g) Mo‘ridan chiqayotgan tutunning yer bag‘irlab tarqalishi zilzila bo‘lishini
bildiradi;
h) Qushlar yer yuzasidan ancha balandda uchishi havo aynishini bildiradi.
3. Ko‘rsatilgan asboblar yordamida nimalar aniqlanadi?
9-BOB
QUYOSH SISTEMASI
VA YER
· Yer va Oy orbitalari
· Yer va Oyni taqqoslaymiz
· Quyosh sistemasi
· Amaliy mashg‘ulot. Quyosh sistemasi modelini yasash
·
Bob yuzasidan mantiqiy fikrlashga yo‘naltirilgan topshiriqlar
94
37-MAVZU
YER VA OY ORBITALARI
Kalit so‘zlar:
Yer, Oy, orbita
1. Yer va Oy bir-biridan nimasi
bilan farq qiladi?
2. Oyni kuzatganingizda nimalarni
ko‘rgansiz?
Yer – Quyoshdan uzoqligiga ko‘ra uchinchi sayyora. Yer yuzining
71 foizini okean va dengizlar, 29 foizini quruqlik egallagan.
Yer o‘z o‘qi va Quyosh atrofida doimiy harakat qiladi. Yerning
Quyosh atrofida harakatlanish yo‘li Yer orbitasi deb ataladi.
Uning uzunligi 934 million kilometrni tashkil etadi. Yer bu masofani
365 sutka 6 soat davomida bosib o‘tadi. Yerdan Quyoshgacha
bo‘lgan masofani bosib o‘tish uchun eng tezkor avtomobil ham
to‘xtamasdan 160 yil yurishiga to‘g‘ri keladi.
95
Oy – Yerning yagona tabiiy yo‘ldoshi. Oyning Yer atrofidagi harakat
yo‘li Oy orbitasi deb ataladi.
Oy Yer atrofini 27 sutkada bir marta aylanib chiqadi.
1. Yer orbitasining modelini yasang.
2. O‘z orbitasi bo‘ylab harakatlanish uchun Yer va Oydan qaysisi ko‘proq
vaqt sarflaydi?
Yog‘och tayoq
2 metrli lenta
Pufak
1. Pufakni shishiring va uchini lenta bilan
bog‘lang.
2. Lentaning ikkinchi uchini yog‘och tayoqqa
bog‘lang.
3. Tayoqni bo‘yingizdan baland ko‘taring va
aylantiring.
4. Xulosa qiling.
Bizga kerak
Bajarish tartibi
| 