Masofa – ikki jism orasidagi uzunlik.
Masofa chizg‘ich yordamida
o‘lchanadi. Millimetr, santimetr,
detsimetr, metr va kilometr –
masofa o‘lchov birliklari.
Jismni tez yoki sekin harakatga
keltirish mumkin.
119
1 metrli chizg‘ich
Tennis koptogi
Rezina koptok
1. Baliq va laylakning harakatlanishi uchun qaysi organlari yordam beradi?
2. Sport o
‘
yinlarida qanday turdagi koptoklardan foydalaniladi?
Tennis va rezina koptoklarning qaysi
biri balandroq sakraydi?
1. Rasmda ko‘rsatilgandek, chizg‘ichni tik
holatda ushlang.
2. Tennis koptokchasini 1 metr balandlikdan
yerga tashlang va qancha balandlikka
sakraganini o‘lchang.
3. Tajribani rezina koptok bilan takrorlang.
4. Ikkala koptokning sakrash balandliklarini
taqqoslang.
Bizga kerak
Bajarish tartibi
120
48-MAVZU
MASOFA VA VAQTINI O‘LCHASH
AMALIY MASHG‘ULOT
Kalit so‘zlar:
masofa, harakat vaqti,
sekundomer
1. Harakatlanish vaqti va masofasi qanday
o‘lchanadi?
2. Jism tezroq yoki sekinroq harakat qilishi
uchun unga qanday taʼsir qilish kerak?
Maqsad: jismlarning harakatlanish vaqti va masofasini o‘lchashni
o‘rganish.
O‘yinchoq mashina
O‘lchov tasmasi
Sekundomer
1.
“Boshlash” chizig
‘
ini belgilang.
2. O
‘
yinchoq mashinani “Boshlash” chizig‘i ustiga
qo
‘
ying.
3. Sekundomerni “0” holatiga keltiring.
4. Mashinani sekin oldinga itaring va shu zahoti
sekundomerni ishga tushiring.
5. Mashina to
‘
xtagach, sekundomerning to
‘
xtash
tugmasini bosing.
6. Mashinaning bosib o
‘
tgan masofasini o
‘
lchov
tasmasi bilan o
‘
lchang va sekundomer
ko‘rsatkichini qayd eting.
7. O
‘
yinchoq mashinani yana “Boshlash” chizig
‘
i
ustiga qo
‘
ying.
8. Bu gal mashinani oldinga kuchliroq itaring va
sekundomerni ishga tushiring.
9. Vaqtni va mashina bosib o
‘
tgan masofani o
‘
lchang.
10. O
‘
lchov natijalarini mashq daftaridagi jadvalga
kiriting.
Bizga kerak
Bajarish tartibi
Ikkala holatda mashinaning harakat
vaqti va bosib o‘tgan masofasini
taqqoslang.
121
Mashina harakati
Masofa (cm)
Harakat vaqti (s)
1-holat
2-holat
Durdona turgan joyidan uzunlikka sakradi. Samir yugurib kelib
uzunlikka sakradi. Durdona va Samirning sakrash uzunliklarini
taqqoslang.
Qaysi biri uzoq masofaga sakragan?
Uzoq masofaga sakrash sababini tushuntiring.
1. Sakrab harakatlanadigan qanday hayvonlarni bilasiz?
2. Sharshara va favvoradagi suv harakatlarini taqqoslang.
Chigirtka oyoqlariga tayanib sakraydi. U yerga kuch
bilan tayanadi va sakrab harakatlanadi.
|
