20
CPU,, yoki Markaziy prosessor birligi deb ataladi) bir mikroprosessor
hisoblanadi. Mikroprosessor (Rasm. 3) ultra katta elektron integrasiya
ebo‘lib, integrasiya darajasi kristallning kattaligi va unda amalga
oshirilgan tranzistorlar soni bilan belgilanadi.
Ba’zan integral mikrosxemalar chiplar (inglizcha, chip) deb
ataladi. Mikroprosessorning asosiy elementlari tranzistorli kalitlar
bo‘lib, ular asosida, masalan, registrlar qurilgan bo‘lib, ikkita barqaror
holatga ega qurilmalar to‘plamini ifodalaydi va axborotni saqlash, unga
tez kirish uchun mo‘ljallangan. Registrlarning soni va bit chuqurligi
asosan mikroprosessorning arxitekturasini aniqlaydi.
Rasm. 3. Protseessor
Ushbu kitobning materiali Intel Pentium Prosessorning eng muhim
xarakteristikasi takt chastotasi-mikroprosessorning bir sekundda qancha
elementar takt amalini bajarishini ko‘rsatuvchi kattalikdir. Takt chastota
megahertz (MGs) o‘lchanadi (1 MGs = sekundiga 1 million takt tezligi)
va turli prosessorlar uchun quyidagi kattaliklarga ega: 4.77 MGs (Intel
8088), 16-25 MGs (Intel 80286), 25-40 MGs (Intel 80386), 33-100 MGs
(Intel 80486), 75-2400 MGs(Pentium). Prosessor ishlashi soat
chastotasining prosessor tomonidan oddiy buyruqni bajarish uchun
zarur bo‘lgan tsikllar soniga nisbati bilan belgilanadi, ya’ni, tezlik bir
sekundda bajariladigan elementar operasiyalar (masalan, qo‘shish) soni
bilan aniqlanadi.
2000-yillar boshida 1 GGs (109 Gts) prosessor takt chastotasining
ostonasiga erishildi. Ushbu kitobning materiali Intel Pentium 4
prosessori bilan takt chastotasi 2.4 GGs bo‘lgan kompyuterda yozilgan.
