88
5.1. Xalaqitlovchi nurlanishni darajasini ajratilgan
spektral diapazonda
nurlanishni to‘liq yutilishida spektrofotometrda nur o‘tkazish
koeffitsienti
bo‘yicha aniqlanadi.
5.2. Solishtirish kanaliga nur o‘tkazish koeffitsienti 10% bo‘lgan
fotometrik sektorli disk o‘rnatiladi. Keyin o‘lchash kanaliga navbatma-navbat
NPS-IKS termasidagi filtrlar o‘rnatiladi va ularni nur o‘tkazish koeffitsienti
o‘lchanadi va yozib olinadi.
YOzish sharoitlari va filtrlarni turlari D ilovada keltirilgan.
Xalaqitlovchi nurlanishni darajasini tavsiflovchi eng ko‘p olingan nur
o‘tkazish koeffitsienti, ko‘p bo‘lmasligi kerak:
- IKS-22 turdagi spektrofotometr uchun 2500…800 sm
-1
diapazonida - 2%
va - 800...650 sm
-1
diapazonida 5%;
-IKS-22A turdagi spektrofotometrlar uchun 2500…2000 sm
-1
diapozonida
2% va 2000...1250 sm
-1
diapazonida esa 3%;
- IKS-22V turdagi spektrofotometr uchun barcha spektral diapazonlarida
3%;
- IKS-24 turdagi spektrofotometr uchun 2500...800 sm
-1
diapazonida 1%
va 800…400 sm
-1
diapazonida esa 2%;
- IKS-29 turdagi spektrofotometr uchun 2500...1000 sm
-1
spektral
diapazonida 1.5% , 1000…500 sm
-1
spektral diapazonida 2% va 500...400 sm
-1
spektral diapazonida esa 3%.
6. Spektrofotometrni absolyut xatoliklarini aniqlash
6.1.
Spektrofotometrni
absolyut
xatoliklarini
ishonchlanayotgan
spektrofotometr yordamida aniqlangan fotometrik sektorli disklarni nur o‘tkazish
koeffitsienti va ularni haqiqiy qiymatlari orasidagi
eng katta farqlar asosida
aniqlanadi.
Absolyut xatoliklarni nur o‘tkazish koeffitsienti diapozonining to‘qqizta
har xil nuqtalarida aniqlanadi.
89
1.2. Disklarni nur o‘tkazish koeffitsientini o‘lchashdan avval muayyan
tipdagi spektrofotometr xujjatlarida ko‘rsatilganlarga mos keluvchi sharoitlarda
barcha spektral diapozonlarda nur o‘tkazish koeffitsientiga 100%
muvofiq
keluvchi chiziqlar yoziladi.
1.3. Ushbu chiziqni nur o‘tkazish koeffitsientini blankidagi 100% mos
keluvchi chiziqlardan chetlashishlari - IKS-22, IKS-22A va IKS-22V tiplaridagi
spektrofotometrlar uchun 2% dan ko‘p bo‘lmasligi; IKS-24 va IKS-29 tiplaridagi
spektrofotometrlarda esa 1% dan ko‘p bo‘lmasligi kerak. Bunda atmosferadagi
suv bug‘lari va uglerod dioksidini yutilish chiziqlari: 3900 dan 3500 sm
-1
gacha,
2400 dan 2300 sm
-1
gacha, 1800 dan 1350 sm
-1
gacha, 720 dan 660 sm
-1
gacha va
400 dan 200 sm
-1
gacha bo‘lgan spektral diapozonlarda me’yordagi qiymatlaridan
1,5% gacha oshishiga ruxsat etiladi.
1.4. 6.2
bandda
ko‘rsatilgan spektral
diapazonlardan tashqari,
spektrofotometrning spektral diapozonini bitta to‘lqin soni qiymati uchun,
berilgan xujjat asosida 100% ko‘rsatkichi o‘rnatiladi. Navbatma-navbat dvigatel
o‘qiga to‘qqizta fotometrik sektorli disklar o‘rnatiladi, ularni o‘lchovchi kanalga
kiritiladi hamda nur o‘tkazish koeffitsientlari o‘lchanadi.
Fotometrik sektorli
disklardan olingan - nur o‘tkazish koeffitsientlari va ularni haqiqiy qiymatlari
orasidagi farqlar hisoblab chiqiladi.
1.5. Spektrofotometrni
yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan absolyut
xatoliklarini chegarasini tavsiflovchi eng katta farq – 1% dan ortiq bo‘lmasligi
kerak.
1.6. To‘lqin sonini bitta qiymati uchun spektral diapazonni har xil
nuqtalarida nur o‘tkazish koeffitsienti, 50% haqiqiy
qiymatlarda besh marta
o‘lchanadi. Eng katta va eng kichik ko‘rsatkichlarni farqlari aniqlanadi.
Ko‘rsatkichlar qamrovi -1% dan ko‘p bo‘lmasligi kerak.
