“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2021 yil
348
3/2021
(№
00053)
http://iqtisodiyot.tsue.uz
SOLIQ QARZINI UNDIRISH MEXANIZMINI TAKOMILLASHTIRISH
YO‘LLARI
Hakimov Ulug‘bek Furqat o‘g‘li
TDIU mustaqil izlanuvchisi
E-mail:
Security777@inbox.uz
Annotatsiya:
Mazkur maqolada yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlarning,
shu jumladan jismoniy shaxslarning soliq qarzlari tahlil qilingan. Soliq qarzi bo‘yicha xorijiy
va mahalliy olimlarning fikr va mulohazalari o‘rganilgan. Shuningdek, davlatimizda soliq
qarzlarini kamaytirish va samarali undirish mexanizmini takomillashtirish borasida taklif va
tavsiyalar shakllantirilgan.
Kalit so‘zlar:
Soliq to‘lovchilar, soliqlar va yig‘imlar, soliq qarzi, soliq qarzi mavjud
bo‘lgan tadbirkorlik subyektlari.
Abstract:
In this article tax debts of legal entities and individual entrepreneurs,
including individuals where analyzed. Opinions of foreign and domestic scholars about tax
debts were studied. In addition, suggestions and recommendations are given about reducing
tax arrears and improving the mechanism of effective collection in our country.
Key words:
Tax payers, taxes and fees, tax debt, a business entity with a tax debt.
Kirish
Bugungi kunda mamlakatda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar tadbirkorlikni
jadal qo‘llab-quvvatlash bilan birgalikda soliq tizimini ham keng rivojlantirishga qaratilgan.
Soliq tizimi, soliqlar - davlat tomonidan iqtisodiyotni tartibga solishda eng samarali
vositalaridan biri hisoblanadi. Shunga ko‘ra, mamlakatimizda
mustaqillikning dastlabki
yillaridanoq barcha sohalar singari soliq sohasida ham ko‘plab islohotlar amalga oshirildi.
Ushbu masala yuzasidan olib borilgan ishlar nafaqat soliqlar va yig‘imlarni undirish orqali,
balki soliq qarzdorligini kamaytirgan holda davlat budjetini to‘ldirishga qaratilgan.
O‘zbekiston Respublikasi davlat budjeti daromadlarining asosiy qismi aynan soliqlar
hisobidan shakllanishi bizga ma’lum. Soliqlar belgilangan muddatda va to‘liq hajmda tushishi
davlat miqyosida amalga oshirilayotgan barcha chora-tadbirlarning ya’ni budjet va maqsadli
jamg‘armalarning xarajat qismini o‘z vaqtida moliyalashtirishga xizmat qiladi.
Shunday bo‘lsada, hukumat tomonidan pandemiya davri inobatga olinib soliqlardan
tadbirkorlik subyektlariga bir qator imtiyoz va yengilliklar berildi. Xususan, O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2020-yil 18-mayda “Koronavirus pandemiyasi davrida aholi va
tadbirkorlik subyektlarini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha navbatdagi chora-tadbirlar
to‘g‘risida”gi PF-5996-sonli farmonlariga asosan kichik tadbirkorlik subyektlari
yer va mol-
mulk soliqlaridan, shu jumladan mazkur soliq turlari bo‘yicha penya va jarimalardan ozod
qilindi [1].
Bu borada davlatimiz rahbari Sh.M. Mirziyoyev “Davlat korxonalariga va 500 mingdan
ziyod tadbirkorlik subyekti hamda qariyb 8 million fuqaroga jami 66 trillion so‘mlik soliq
imtiyozlari, kredit muddatlarini uzaytirish va moliyaviy qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha
amaliy
yordamlar berildi.
