• U ch in ch i- d an
  • Q o ‘z g ‘olon n in g a h a m iy ati Q o ‘z g ‘olon n in g yen gilish sab ablari v a oq ib atlari
  • Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov




    Download 6,86 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet101/149
    Sana21.05.2024
    Hajmi6,86 Mb.
    #248235
    1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   149
    Bog'liq
    d9ab3e9e-cd07-426e-baf5-8296230174ae

    B i-
    rin ch id a n , 
    Jizzax atrofidagi aholisi qo‘zg‘olonda qatnashgan qishloqlar yon- 
    dirib yuborildi, natijada ko‘pchilik uy-joysiz qoldi. 
    Ik k in ch id a n , 
    qo‘zg‘olon 
    yoz faslida boTib o‘tganligi bois ekinzorlar, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari 
    nobud boTdi. Buning natijasida Turkiston aholisi 1916—1917-yil qish oylari 
    uchun g ‘amlaydigan oziq-ovqat zaxirasining katta qismidan ayrildi. 
    U ch in ch i-
    d an , 
    qo‘zg‘olon natijasida aholi orasida ko ‘plab qurbonlar boTdi.
    Rossiyaning birinchi jahon um shida ishtirok etishi, Turkiston oTkasidagi 
    qo‘zg‘olonlar xalq turmushiga ham o ‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatdi. Podsho 
    hukumati tomonidan Turkiston aholisining mardikorlikka safarbar qilinishi 
    mahalliy aholining katta qismini boquvchisiz qoldirdi. Natijada bu davrda 
    oziq-ovqat taqchilligi, narx-navoning ko‘tarilishi tirikchilik qilishning qiyin- 
    lashishiga olib keldi. Shuning uchun ham mardikorlikka qarshi olib borilgan
    1916-yildagi qo‘zg‘olonlar mahalliy aholining mustamlakachilaming jabr- 
    zulmlarga asoslangan siyosati va umsh oqibatlarining salbiy ta’siri natijasida 
    sodir boTdi.
    1916-yildagi qo‘zg‘olonlar podsho hukumati tomoni­
    dan ayovsiz ravishda bostirildi. Q o‘zg‘olonchilar m us­
    tamlakachi hukumatning politsiya va harbiy kuchlari-
    Q o ‘z g ‘olon n in g
    a h a m iy ati
    Q o ‘z g ‘olon n in g
    yen gilish sab ablari
    v a oq ib atlari


    ga qarshi m ardonavor kurashdilar. Garchi q o ‘zg ‘olon ishtirokchilari va rah­
    barlari podsho hukumati tom onidan qattiq jazolanib, k o ‘plab q o ‘z g ‘olonchilar 
    qurbon boMishi va yarador boMishiga qaramay, bu m ardikorlikka qarshi 
    qaratilgan qo‘z g ‘olonlar Turkiston aholisining bosqinchilarga qarshi milliy- 
    ozodlik xarakteridagi harakati hisoblanadi. Qolaversa, bu q o ‘z g ‘olonda oTka 
    keng xalq om m asining barcha tabaqalari, jum ladan, qariyalar va ayollar ham
    ishtirok etdi.
    1916-yilgi q o ‘zg ‘olonlar m ustam lakachi hukum atni qattiq sarosimaga sol­
    di. Bu q o ‘zg ‘olon Turkiston xalqlarining o ‘z huquqlarini poym ol qilishlariga 
    y o ‘1 q o ‘ymasligini k o ‘rsatdi. Bu q o ‘zg ‘olon m ustamlakachi hukum atga yana 
    bir bor m ahalliy aholining ozodlik va m ustaqillik uchun kurash tu y g ‘ulari 
    hali so‘nm aganligini k o ‘rsatdi. Podsho hukum ati b a’zi choralar k o ‘rishga, 
    yengilliklar yaratishga va aholi bilan m urosa qilishga m ajbur boTdi.
    !

    Download 6,86 Mb.
    1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   149




    Download 6,86 Mb.
    Pdf ko'rish