40-§. TEA TR VA M USIQA SA N ’ATI
Qadimiy san’at turlaridan eng sevimlisi hisoblangan
xalq teatrining Buxoro amirligi, Xiva va Qo4qon
xonliklarida o 4ziga xos ko4rinishlari mavjud edi.
Jumladan, Buxoro amirligida masxaraboz, qo4g 4irchoqboz, raqqos kabi
san’at yo4nalishlarining uyushmalari vujudga kelgan edi. Xorazm an’anaviy
teatrida esa ikki turkum tomoshalar — kulgili va xatarli o 4yin turlari yaxshi
shakllandi.
Xalq teatri shakl jihatidan rang-barang va boy bo4 lib, ular xalq orasidan
chiqqan komik aktyorlar — qiziqchilar, qo4g 4irchoqbozlar, masxarabozlar va
boshqalar o 4z mahoratlarini namoyish qilishgan. Ana shu teatrlar va mas-
xarabozlarning tomoshalarida, asosan, xasis va ochko4z boylar, chalasavod
mullalar, amalparast beklarning kirdikorlari fosh etilgan. K o4proq bu tomo
shalar dolzarb voqealar tasvirlangan satirik ko4rinishlardan iborat bo4lgan.
Garchi ularda yozma pyesalar bo4lmasa-da, xalq og4zaki ijodi mahsuli si
fatida yod olingan mavzular sahnalashtirilgan. Sahna asarlarini, odatda,
san’atkorlaming o 4zlari ijod qilishgan.
XIX
asrning ikkinchi yarmida bir nechta shaharlarda an’anaviy teatr
uyushmalari vujudga keldi. Eng mashhurlari Qo4qonda Zokir eshon, Bu
xoroda To4la masxara uyushmalari edi. Ayniqsa, qo4g 4irchoq teatrlari om-
mabop bo4 lib, ular mavzusi markazida Kachal Polvon obrazi turgan.
