Rossiya imperatori Aleksandr
II
(1855—1881 )ning
1859-yilda Q o‘qon xonligini bosib olishning davom
ettirilishi to ‘g ‘risidagi ko'rsatm asidan so 'n g harbiy
harakatlar kuchaydi. Buning uchun, eng a w a lo , xon-
likning Toshkent shahri bosib olinishi zarur edi.
Toshkentni bosib olishda Oqmachit qal’asi harbiy harakatlam ing tayan-
chiga aylandi. Podsho qo‘shinlarining Oqmachit qal’asini bosib olish borasi-
dagi dastlabki harakatlari (1852-yil) magMubiyatga uchragach, 1853-yilda
uni egallash uchun ikkinchi m arta hujum boshlanadi. 3 m ingdan ortiq kishi-
dan iborat harbiy qo‘shinga 400 kishidan iborat qal’a him oyachilari 20
kun davom ida qarshilik k o ‘rsatdi. D ushm an tom onga nisbatan soni ju d a oz
boMgan, qurshovda qolgan qal’a him oyachilari oxirgi imkoniyatlari qolguni-
cha jan g qildilar. K uchlar notengligi oqibatida podsho hukum ati qo'shinlari
tom onidan qal’a egallanadi. Keyinchalik bu qal’a harbiy harakatlar uchun
tayanch punktga aylandi va unga
Perovskiy fo r ti
deb nom berildi.
N. Veryovkin v a M. C hem yayevlam ing 1864-yilda uch m ingdan k o ‘p-
roq qo‘shini ikki y o ‘nalishda: biri Perovskiy fortidan (Orenburg tomon-
dan), boshqasi esa V em iy (Almati) shahri tom ondan Toshkentni bosib olish
uchun yoMga chiqdi. 4-iyunda M. Chem yayev boshchiligidagi qo‘shin Talas
daryosining chap sohilidagi A vliyoota (hozirgi Taroz shahri)ni bosib oldi.
Turkiston va Chimkent shaharlari m udofaasiga rahbarlik qilishga Q o‘qon
xoni tomonidan am irlashkar Aliquli (Alimqul) yuborildi. N. Veryovkin, agar
Turkiston himoyachilari taslim boMmasa, shahami yalpi o ‘qqa tutib, barchani
qirib tashlashini, A m ir Tem ur tom onidan A hm ad Yassaviy sharafiga qurilgan
m aqbarani ham yakson qilishini ultimatum tarzida qo‘ydi. N atijada Aliquli
o ‘z qo‘shinini Turkistondan olib chiqib, Chimkent mudofaasi uchun che-
kindi. Uch kunlik jangdan so‘ng, 12-iyul kuni N. Veryovkin otryadi Q o‘qon
xonligiga qarashli Turkiston shahrini bosib oldi va 20 kilom etrlik qal’a de-
vori bilan o 4ralgan Toshkentni bosib olishga tayyorgarlik k o ‘ra boshladi.
B u harbiy harakatlarga M. C hem ya
yev qoMnondon etib tayinlandi. 1864-yil
kuzida Chim kent shahri egallanib, Yangi
Q o‘qon chizigM asosida qoMga kiritilgan
qal’alar birlashtirildi. B u vaqtga kelib
Raim qal’asidan Perovskiy fortigacha
Sirdaryo istehkom chizigM, Semipala-
tinskdan V em iy shahrigacha Sibir isteh-
