yalaridan ko‘chirib keltirilganlaming oilalari uchun qiyinchilik tug‘dirdi.
Asosiy ishchi kuchi boTgan erkaklaming urushga olinishi
oilaning asosiy bo-
quvchisidan ajralishiga va ulam ing yom on ahvolga tushishiga sabab boTdi.
1914-yilda Turkistonda «favqulodda muhofaza holati» deb e’lon qilinishi
natijasida mustamlaka hukumatning mahalliy aholi ustidan nazorat va jazo
choralari kuchaydi. Turkiston aholisi um shga safarbarlik e’lon
qilinishiga
qarshi chiqib, «favqulodda holat» tartiblariga rioya etmay qo‘ydilar. Bun
day tartiblam i buzganlar 50 so‘mgacha jarim a toTaydigan yoki 3 oygacha
qamoqqa olinadigan boTdi. Busiz ham aholi turmush
sharoitining yomonligi,
oziq-ovqat va boshqa m ahsulotlaming yetishmasligi,
narx-navoning oshib
ketganligi oTkada norozilik kayfiyatining yanada oshishiga hamda ommaviy
k o‘rinishdagi qo‘zg‘olonlaming kuchayishiga sabab boTdi.
Um sh ketayotgan joylardagi vayronagarchiliklar-
ni
tugatish, mudofaa inshootlarini qurish, um shga
oziq-ovqat va qurol-yarogTami
tayyorlash va ulam i
joylarga yetkazish ishlari katta muammoga aylandi.
Bu ishlami amaliy boshqarish va tashkil qilish umuman izdan chiqib ketdi.
M uammoni hal qilish uchun qo‘shimcha ishchi kuchi va front ortida ishlash
uchun ko‘plab odamlar zam r boTdi. Shu vaziyatdan kelib chiqib amaldagi hu
kumat tomonidan imperiya mustamlakalaridagi tub
aholi vakillari va um shga
safarbar qilinmagan kishilardan front orqasidagi ishlarda foydalanishga qaror
qilindi. 1916-yil 25-iyunda Rossiya imperatori Nikolay
II
(1894—1917) Oliy
Bosh qo‘mondon va harbiy vazir taklifi bilan chiqargan farmoni bo‘yicha
«front ortidagi
xizmatlar uchun Turkiston, Sibir va Kavkazdan 19 yoshdan
43 yoshgacha boTgan erkaklar safarbarligi» boshlandi.
