26
B) fasonli burama ip sterjen ip atrofidagi iplar uzunligi sezilarli
uzun.
So‘nggi ip halqa yoki spiral hosil qilishi bilan halqa va
tugunchalar boshqa ip bilan mahkamlanib boriladi. Bu
jarayon
chiroyli tashqi ko‘rinishga ega ip olishga sabab bo‘ladi.
A) armaturalangan yagona ip atrofida paxta, sherst, lyon, har
xil kimyoviy tola yoki iplar burash jarayonida mahkamlanadi.
Burama iplar pishitish yuqoriligi katta ahamiyatga ega,
shuningdek iplar yo‘nalishi soni birlamchi va ikkilamchi iplar
yoki boshqa aralashmali.
Katta ko‘rinishdagi tarkibi buramali mahsulotlar mashinalar
majmuidagi iplar shuni ko‘rsatadiki, buramasi yuqori, shu
bilan birga buramasi bilan birlamchi iplar birgalikda so‘nggi
yo‘llanmadagi buramlar tekislanganligi birinchi iplar deb
nomlanadi. Ularning ko‘rinishi, strukturasi, tarkibi, qaysiki yo‘l-
yo‘lakay o‘zgargan to‘ldiruvchanlik
vazifasini bajaruvchi fizik-
mexanik, fizik-kimyoviy va boshqa qayta ishlash bilan birgalikda
ishlatiladigan tekis mahsulotlar va sexdagi mashinalar majmuidagi
iplar. Iplar kichiklashish xususiyatiga ega bo‘lib, strukturasi
torlanib, g‘ovakligi ham, uzunligi ham oshadi. Asosiy ko‘rinish
struktura elementining ko‘tarilishini ko‘rsatadi.
Yaxlit, qoida bo‘yicha, bir turdagi, elementliy iplar bir
turda bo‘ladi
va bir turda emas, agar formasi bo‘yicha ikki
ko‘rinishda bo‘lsa, bikomponentliy. Qirqilgan iplar oddiy va
qavat material, to‘qimachilik sanoatida yelimlangan bir nechta
yo‘l-yo‘llik bir turdagi yoki bir nechta ko‘rinish (bir
turda
emas). Masalan alyunit o‘zi bilan birgalikda shunday ko‘rinish
beradiki, yo‘l-yo‘llik izalyuminliy folga har xil rangdagi yopiq
holda yarim efirdan plyonka yordamida, plastlin- yo‘l-yo‘llik
poliefirdan bo‘lgan plyonka metallar bilan o‘rilgan
holda va
boshqalar.
Sexdagi mashinalar majmui yordamidagi buramalar
ixchamligi, yelimlangan iplar va chigillanish, qoida bo‘yicha,
27
bir turdagi, to‘qimachilik mahsulotlari elementliy iplardan bir xil
ko‘rinishga ega.
Xom ip bir turda bo‘ladi, bir ko‘rinishga o‘xshash bo‘lib,
tarkibi (paxta, zig‘ir, jun, ipak, kimyoviy tolalar),
aralashtirilgan-
ular tarkibida tola har xil ko‘rinishda, turlicha o‘lchamda bo‘lingan
holda ko‘ndalangiga uzunligi bo‘yicha (masalan, aralashmadan
paxtali va lavsanli tola, junli va kapronli tola va boshqalar).
Oddiy iplarning buramasi bir turda bo‘ladi (paxtali xom ip
buramasi, sun’iy ipak va boshqalar), bir turda bo‘lmagan, bir
turdagi iplar miqdori har xil tolalar tarkibidan (masalan, junli xom
ip, kapron buramasidan sexdagi mashinalar majmui yordamida
paydo bo‘ladigan iplar) va aralashgan – bir turda (masalan,
yarim
junli xom ip aralashmasi paxta va jundan, sexdagi mashinalar
majmui yordamidagi buramasi kapron bilan iplar bo‘lgan).
