• Debet 2010 «Asosiy ishlab chiqarish»; Kredit 1031
  • T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis




    Download 15,8 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet269/418
    Sana17.01.2024
    Hajmi15,8 Mb.
    #139284
    1   ...   265   266   267   268   269   270   271   272   ...   418
    Bog'liq
    4-Boshqa-tarmoqlarda-buxgalteriya-hisobining-xususiyatlari.-K.B.-URAZOV-2011-DARSLIK

    4.Yengil avtomobillar bo ‘yicha:
    Yom = 0,01 *Bm*Yb* (1+0,0l*K t) 
    bu yerda: 
    Yom 
    - yoqilg‘ining me’yoriy sarfi, litrda;
    Bm 
    - har 100 km uchun yoqilg‘i sarfining asosiy miqdori, 
    V
    100 km; 
    Yb 
    - avtomobilning bosib o‘tgan yo‘li, km;
    Kt 
    - tuzatish koeffitsiyenti (m e’yorga qo4shimcha yoki uni 
    kamaytirilishi), foizlarda.
    Misol. 
    Aytaylik, taksi sifatida ishlatilciyotgan GAZ-3102 markali 
    avtomobilning yo
     

    varaqatari bo'yicha bosib o'tgan yo'li hisobot 
    oyida 10000 km, har 100 km masofaga yoqilg‘i (benzin) sarfining 
    bazoviy m e’yori 13,0 litr; qish davrida ishlaganlik uchun yoqilg ‘i 
    sarfi me ’yoriga qo ‘shimcha 10 foiz. 1 litr benzinning kirim qiymati
    o ‘rtacha 1100 s o ‘m. Isitish uskunasidan foydalanilganlik uchun 
    yoqilg ‘i sarfining qo ‘shimcha me ’yori 15 foiz.
    Yuqorida keltirilgan shartli ma’lumotlaiga ko‘ra, avtobusning bajaigan ishiga 
    to4g4rikeladiganvauningtannarxiga kiritilishi lozim bo‘lganyoqilg‘iningmiqdori 
    Yom 
    = 0,01 
    *Yb*Bmt 
    *(1+0,01 *Kt) = 0,01* 10000* 13,0* (1+0,01 * 1 5 ) = 1495 litr 
    Bajarilgan ish tannarxiga kiritilishi lozim bolgan yoqilg‘ining qiymati ushbu 
    misol shartiga ko‘ra, 1644500 so‘m (14951 * 1100 so‘m)ni tashkil qiladi.
    Yuqorida keltirilgan hisob-kitoblar asosida ATVlar yordamida bajarilgan 
    ish (ko‘rsatilgan xizmat)larga sarflangan yoqilg4 i qiymatiga avtotransport 
    korxonalarida quyidagi buxgalteriya yozuvi beriladi:
    Debet 2010 
    «Asosiy ishlab chiqarish»;
    Kredit 1031 
    «Haydovchilarjavobgarligidagiyoqilg‘i».
    Hisobot davrida haydovchilarjavobgarligidagiyoqüg‘iningme’yordanortiq 
    yoki kam sarilanganligi quyidagi tartibda hisob-kitob qilinadi (20.1 -jadval).
    Haydovchilarjavobgarligidagi yoqilg4 ining hisobot davri oxiridagi haqiqiy 
    miqdori ATVlar bakidagi yoqilg4ini inventarizatsiyaqilishyo4li bilan aniqlanadi. 
    Inventarizatsiyavaraqalaridaaks ettirilgan qoldiqni (jadvalning 9-ustunchasi 
    maTumotlari) yoqilg4 ining me’yoriy sarflar hisobdan chiqarib topilgan qoldig4I 
    (jadvalning 8-ustunchasi ma’lumotlari) bilan taqqoslash asosida yoqilg4i 
    bo'yicha erishilgan tejam yoki me’yordan ortiq sarflar aniqlanadi. Chunonchi,


    yoqilg‘ining haqiqiy qoldig‘ini me’yoriy sarflarasosidatopilgan qoldiqdan 
    kambo‘lishiyoqilg‘i bo‘yichaortiqchasarflargayo‘l qo'yilganlikni, aksincha 
    holat esa ular bo‘yicha tejamkorlikka erishilganlikni bildiradi.
    20.1-jadval
    A vtotransport vositalari bo‘yicha yoqilg‘i sarfini belgilangan 
    me’yordan chetlanishlarining hisob-kitobi (litrda)
    .Vs
    ATV 
    d a \ lat 
    belgisi 
    raq am i
    Ila ydov-
    chining
    F.1.SH.
    llisobot
    davri
    boshidagi
    qoldiq
    llisobot
    d avrida
    bcrilgan
    Ja n ii
    yoqilg‘i
    (4+5)
    M e 'y o r
    b o ‘yicha
    s a rfla n g a n
    yo q ilg 'i
    liis o b o t davri 
    oxiritlagi qohliq
    C'hctlanisli
    m e ’y o r
    l>o*vicha
    (6-7)
    o rtiq c h a
    s;i rf 
    (9<8)
    tejarn
    (9>8)
    2
    3
    4
    5
    6
    7
    8
    9
    10
    11
    1
    .
    10
    AG'
    4U1
    Usarov
    20
    300
    320
    285
    35
    30
    5
    2
    10
    AG ‘
    402
    Xolov
    40
    400
    440
    430
    10
    12
    2
    3.
    10
    A G ’
    403
    Toshev
    25
    375
    400
    380
    20
    20
    Xuddi shu tarzda barcha boshqa ATVIar bo'vicha
    J a m i: 

    700 
    | 4500 | 5200 | 
    4800 

    400 

    345 

    85 

    30
    Haydovchilar tomonidan yoqilg‘i sarfi bo‘yicha yo‘l qo‘yilgan 
    m e’yordan ortiqchalar kamomad sifatida tan olinadi va mos ravishda 
    hisobda quyidagicha aks ettiriladi:
    D ebet 5910 «Kamomad va boyliklarga yetkazilgan zarardan 
    yo‘qotishlar»;
    Kredit 1031 «Haydovchilarjavobgarligidagiyoqilg‘i».
    Ushbu kamomad aybdor shaxs, ya’ni ATV haydovchisi bo‘yniga 
    qo‘yilganda:
    Debet 4730 «Xodimlaming moddiy zarami qoplash bo‘yicha qarzlari»;
    K red it 5910 «Kamomad va boyliklarga yetkazilgan zarardan 
    yo'qotishlar».
    Yoqilg‘ining me‘yordan ortiq sarfi korxona hisobidan qoplanganda:
    Debet 9430 «Boshqa operasion xarajatlar»;
    K red it 5910 «Kamomad va boyliklarga yetkazilgan zarardan 
    yo‘qotishlar».
    Haydovchilar tomonidan yoqilg‘i sarfi bo‘yicha tejamkorlikka 
    erishilganda tejalgan yoqilg‘i summasiga qizil yozuv bilan quyidagi 
    buxgalteriyao‘tkazmasi beriladi:
    Debet 2010 «Asosiy ishlab chiqarish»;


    K redit 1031 «Haydovchilarjavobgarligidagi yoqilg‘i».
    Ushbu yozuv ATVlar yordamida bajarilgan ish (ko‘rsatilgan xizmat)lar 
    tannarxini yoqilg‘i tejami evaziga kamayganligini, shuningdek tejalgan 
    yoqilg‘ining haydovchi javobgarligida qolganligini bildiradi.
    20.3. Ehtiyot qism lar sarfining hisobi
    Avtotransport korxonalarida ATVlarga o‘matilgan ehtiyot qismlar 
    qiymatini baj arilgan ish (ko‘rsatilgan xizmat)lar tannarxiga kiritish ikkita usulda 
    amalga oshiriladi: (1) usul - bu ehtiyot qismlar qiymatini ular ATVlarga 
    o‘matilganda foydali xizmat muddati mobaynida tannarxgabirmaromda 
    yoki bajarilgan ish hajmiga qarab kiritib borish usuli; (2) usul -ehtiyot qismlar 
    qiymatini ular ATVlaigao‘matilgandatannarxgato‘lig‘icha kiritish usuli.
    Birinchi usul ATVlarga o ‘rnatiladigan yangi avtoshinalar va 
    akkumulyatorlar qiymatini bajarilgan ish (ko‘rsatilganxizmat)lar tannarxiga 
    kiritishda qo‘llaniladi. Ikkinchi usul qolgan ehtiyot qismlar qiymatini 
    baj arilgan ish (ko‘rsatilgan xizmat)lar tannarxiga kiritishda ishlatiladi.
    ATVlarga o‘matilgan avtoshinalar qiymatini bajarilgan ish (ko‘rsatilgan 
    xizmat)lar tannarxiga kiritish quyidagi tartibda amalga oshiriladi.

    Download 15,8 Mb.
    1   ...   265   266   267   268   269   270   271   272   ...   418




    Download 15,8 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

    Download 15,8 Mb.
    Pdf ko'rish