Iqtisodiyot nazariyasidagi yangi oqim lar
(XIX asr oxiri va XX asr boshlari)
M arjinalizm vakillari (m a rg in a l-k ey in g i, q o 's h ilg a n )
- ke yin g i to va r
nafliligi, qo'shilgan m ehnat yoki resurs unum dorligining pasayib borishi
nazariyalarini ishlab chiqqan. Keyingi tovar nafliligining kamayib borish qonuni
bu oqimning asosiy prinsipi hisoblanadi. Shunga ko'ra, narx xarajatga bog'liq
bo'lmay, keyingi naflilik asosida belgilanadi. M arjinalizm
asoschilari Karl
Menger, Fridrix fon Vizer, Eygen fon Bem -Baverk, Uilyam Stenli Jevons
hisoblanadi.
Neoklassik m aktab (asoschisi Alfred M arshall) bozor iqtisodiyoti sharoitida
d a v la tn in g a ra la s h u v in i c h e k la s h g 'o y a s in i ilg a r i s u ra d i. B o z o r
mexanizm ining buzilishi m onopoliyalar vujudga kelganda ham yuz berishini
ko 'rsa ta d i. F unksional b o g 'la n ish g 'o y a s in i
aso sla yd i, b o zo r b a h osini
belgilovchi om illar talab va taklifdan iborat deb hisoblaydi.
Bu m aktab vakillaridan L.Valras um um iy iqtisodiy m uvozanatlik m odelini
ishlab chiqishga, I.Shum petter esa iqtisodiy tizim la r o'zgarishning
ichki
kuchlarini ko'rsatib berishga harakat qilgan hamda iqtisodiyotni harakatga
keltiruvchi asosiy kuch tadbirkorlik degan xulosaga kelgan.
K e y n s c h ilik -fiv o jla n g a n bozor iqtisodiyotini davlat tomonidan tartibga solib
turish zarurligini asoslashga qaratiladi. Jon Meynard Keyns «Bandlik, foiz
va pulning um um iy nazariyasi» (1936 y.) nom ii kitobida bunday tartibga
so lish ya lp i ta la b g a ham da shu o rq a li in flya tsiya va b a n d likka ta ’s ir
ko'rsatishini asoslaydi.
Neoklassik yo'nalishda yangidan vujudga kelgan oqim lar
(XX asrning 50-60-yillaridan boshlab)
Download
