Ta’lim vazirligi d. M. Umarova, M. A. Bo‘ronova logistika

Moddiy oqimlaming korxona ichidagi harakati
Moddiy oqimlaming ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga 
yetib borish harakati
206

Н
аг
 
xi
l 
m
ah
su
lo
t 
is
hl
ab
 
ch
iq
ar
u
vc
h
i 
k
o
rx
o
n
a
la
rd
a
lo
gi
st
ik
 
ti
zi
m
n
in
g 
ta
sh
ki
liy
 
tu
zi
li
sh
i
a
>
+~*
S3
Я
>1
О
s
S
Ы
207

г
2
3
SL 
О 8 2
«< *д
S'
3 
STw
N J-* 
CL pL
9* E
to 
© *
+•
JM.
в ^
I K
s*g
I s -
“■ BI­
ST
g
I
«
Boshqarishning markazlashgan funksiyasiga asoslangan 
korxonalarda logistikani boshqarishning tashkiliy tuzilishi
Korxona 
j
boshqaruvchisi 
*
Huquqiy maslahatchisi
to
о
чо
Ta’minot va 
sotish
Ombor
x o 'jalig i
Logistikani
boshqarish
Mahsulotni
tashish
Marketing
A mahsulot sotuvchi 
В mahsulot sotuvchi 
Reklama
xizmat ko‘rsatuvchi
Mahsulotni tashish
Ishlab chiqarish
ishlab chiqarishni rejalashtirish 
ishlab chiqarish jarayoni 
ishlab chiqarish nazorati 
zaxiralarning nazorati va boshqaruvi
K
or
xo
n
ad
a 
lo
gi
st
ik
an
i 
b
o
sh
q
a
ri
sh

я
0
£3
1
В.
&
р
Е
5
р
сг
С
В
и
6
сл
Р
<
CL
О
о
**
о
ЁП
ВТ
=2.
В
В ’
0Q
3
8L
if
р
ci.
Н
гр
Сз
C
l
<ъ
В
р
fcr
о
s ’
а
а>
а
S.
5.
>£5
&
ьП
<
р
О
О
в:
ся
гг
н
о
сз
о .
л
с
ё :
Р
г-»
БГ
g ;
»
р
>р
сг
с
»
о*
п>
tr
ё-.
ё .
р “
D.
р
сг
о
5 “
£ '
р
р.
Н
§
CL
С&
•п
ж
SS-
5Т
О
м
*£ .
5 *
м
3 .
& £  
д
СЗ
cL
Р
О
>а
£
* -
I
05
е .
» в Н
1 & I
a i - l
& § а
е
» ■-<
£Г
о .
р
&з
ё S-1
я*
sr
Е£-
а о s' о
<
- 3
& В Б* I
>* ш 
•-* 
>~t 
(JQ
3 -
I в I
и 9
I
S .
с
о
сг
о
§■
сг
о
о*
§. р 
сг 2 р ч- 
р 5 ос §
►
сГ
5о С7*
с.
о 
ё- EL
*<
с
л л
3. о
ЙГ
р
N
Turli sohalardagi masalalarni hal qilishda logistikaning 
asosiy vazifalari
T/r
Logistika sobasi
Asosiy vazifalari
1.
Zaxiralar/sotib olib 
g'amlash
Zaruriy moddiy zaxiralarni rejalashtirish, shakllantirish va uni 
saqlash uchun xarajatlar. Ishlab chiqarishda materiallarga 
boMgan ehtiyojlami imkon qadar maksimal iqtisodiy samara 
bilan qondirish
2.
Ishlab chiqarish
Moddiy boyliklar yaratish, moddiy xizmatlar 
ko'rsatish (oldin yaratilgan boyliklaming qiymatini oshirish 
bo'yicha xizmatlar)
3.
Servis
Tovarlarni iste’molchilarga yetkazib berish jarayonida xizmat 
ko‘rsatish
4.
Taqsimot
Xaridorlar talabini aniqlash, xo‘jalik aloqalarini
o'matish, iste’molchilarga xizmat ko'rsatish, tovar harakatining
ratsional shakllarini tanlash va savdoni tashkil etish
5.
Mahsulotni tashish 
(transportirovka)
Transport turini tanlash, rejalashtirish va mahsulotni yetkazib
berish bo'yicha monitoring
o'tkazish
6.
Omborga joylash va omborda 
mahsulotga ishlov berish
Omborni joylashtirish variantini tanlash, omborda qayta 
ishlashni boshqarish, o ‘rash
7.
Axborot ta’minoti
Moddiy oqimlarning harakati xususida ma’lumotlar yig'ish, 
logistik jarayonlami kompyuterlar bilan ta’minlash
B
u
yu
rt
m
al
ar
n
i 
ba
ja
ris
hn
in
g 
um
um
iy
 
k
o
V
in
is
h
i

Tortib chiqaruvchi va turtib boruvchi 
tizimlarning solishtirmasi
T/r
Tavsffi
Tortib chiqaruvcbi
Turtib boruvchi tizim
1. Sotib olish 
strategiyasi 
(ta’minot)
Kamsonlikmol yetkazib 
beruvchilarga yo‘nalti- 
rilgan tarzda ish olib 
borilib, grafikga qat’iy 
ravishda amal qilgan 
holda tez-tez amalga 
oshiriladigan kichik 
partiyalardagi ta’minot.
Ko‘p sonlik mol yetkazib 
beruvchilarga yo‘naltirilgan 
tarzda ish olib borilib, 
nomuntazam ravishda amalga 
oshiriladigan katta 
partiyalardagi ta’minot.
2. Ishlab chiqarish 
strategiyasi
Ishlab chiqarishni talab 
va buyurtmalarning 
o ‘zgarishlariga bog‘liq 
ravishda yo‘naltiril- 
ganligi
Ishlab chiqarish quwatlarini 
maksimal darajada yuklashga 
yo'naltirilgan holda uzluksiz 
ishlab chiqarish 
konsepsiyasini amalga 
oshirish
2.1. Ishlab chiqarishni 
rejalashtirish
Yig‘ish yoki taqsimlash 
bosqichidan boshlanadi
Ishlab chiqarish quwatlariga 
mos ravishda rejalashtirish
2.2. Ishlab chiqarishni 
tezkor boshqarish
Markazlashmagan 
tartibda. Ishlab chiqarish 
grafiklari faqat yig‘ish 
bosqichi uchungina 
tuzilib, boshqa 
bosqichlar grafiklari 
ijrosi nazoratini sex 
rahbarlari amalga 
oshiradilar
Markazlashgan tartibda. 
Grafiklar barcha sexlar 
uchun tuzilib, nazorat 
maxsus bo‘limlar tomonidan 
amalga oshiriladi 
(rejalashtirish b o iim i, 
dispetcherlik byurosi kabi)
2.3. Uskunalardan 
foydalanish 
hamda uni 
joylashtirish 
masalalari
Aylanmayoki to‘g‘ri 
chiziqlik prinsip bo‘yicha 
joylashtirilgan ko‘pqir~ 
ralik(univeral) uskuna
Uchastkalar bo'yicha 
joylashtirilgan 
ixtisoslashtirilgan uskunalar, 
shuningdek, qisman 
ko‘pqirralik (universal) 
uskuna.
2.4. Kadrlar masalasi Yuqori malakali
ko‘pdastgohchi-ishchilar
(universal)
Ko‘pdastgohchi-ishchilar 
bilan bir qatorda tor doirada 
ixtisoslashgan ishchilar
212

Davomi
3. Sifat nazorati
Sifatli material resurs- 
larni, tarkibiy qismi ami, 
mahsulotlarni yetkazib 
berish. Ushbu holatda 
yalpi sifat nazoratini mol 
yetkazib beruvchi amalga 
oshiradi
Ishlab chiqarishning barcha 
bosqichlarida ishlab chiqarish 
jarayonining uzayishiga sabab 
boladigan yalpi yoki 
tanlanma usvildagi nazorat
4.
Zaxiralarni
boshqarish
strategiyasi
Ishga solinmagan 
quwatlar (dastgohlar) 
shaklidagi zaxiralar.
Ortiqcha material resurslar 
shaklidagi zaxiralar 
(xomashyo)
4.1. Sug'urta 
zaxiralari ni 
boshqarish
Omborlar uchun ajratilgan 
maydoniar deyarli ko‘zda 
tutilmaganligi sababli 
sug'urta zaxiralarining 
mavjudligi ishlab 
chiqarish jarayonidagi 
uzilishni anglatadi
Sug'urta zaxira doimiy 
ravishda ma’lum bir miqdorda 
saqlab turiladi
4.2. Amaliyotdagi
yarimmah-
sulotlami
boshqarish (ish
joylaridagi
zaxiralar)
Ishlab chiqarshni 
sinxronlashtirish hisobiga 
amaliyotdagi yarimmah- 
sulot minimal miqdorda
Operatsiyalami ng sinxron- 
lashmaganligi, uskunalarning 
talab darajasida joylashtiril- 
maganligi hamda ulaming 
ishlab chiqarish imkoniyati 
turlicha ekanligi, transport- 
ombor ishlarini samarasiz 
ravishda amalga oshirilishi 
sababli amaliyotdagi yarim- 
mahsulot har doim ham 
minimal bolavermaydi
4.3. Tayyor 
mahsulot 
zaxira) arini 
boshqarish
Tayyor mahsulot! ami ng 
buyurtmachiga tezkorlik 
bilan yuborilishi sababli 
zaxiralar amalda mavjud 
bo'lmaydi. Otriqcha 
zaxiralarning boTmasligiga 
sabab tayyor mahsulot 
partiyalari hajmi 
buyurtmaga mos ravishda 
tayyorlanganligidadir
Zaxiralar quyidagi sabablarga 
ko'ra ko‘p bo‘lishi mumkin:
213

Davomi
— mahsulotlaming 
muddatida tayyor 
bo'lmasiligi;
— tayyor mahsulotning 
o ‘z vaqtida jo‘natilmas- 
ligi;
— tayyor mahsulotlar 
partiyalarining hajmi 
talabning o'zgaruv- 
chanligini inobatga 
olmasdan tuzilgan yillik 
dasturga mos ravishda 
ekanligi.
5. Taqsimot
strategist
Tayyor mahsulot 
partiyalari hajmi 
buyurtma hajmiga teng 
bo‘lishi. Aniq 
iste’molchiga moslashuv. 
Mahsulotning buyurt- 
machining o'ziga xos 
talablarini inobatga olib 

Download 8,34 Mb.