Birlamchi ehtiyoj — sotishga moljallangan tayyor mahsulot-
larga, boglovchilaiga va detallarga hamda xarid qilinadigan ehtiyot
qismlariga bolgan ehtiyoj tushuniladi. Birlamchi ehtiyoj hisobi
matematik statistika va bashorat qilish uslublari yordamida amalga
oshiriladi, bu uslublar kutilayotgan ehtiyojni aniqlash imkonini
beradi. Ehtiyojlarni noto‘g‘ri baholash yoki noaniq bashorat qilish
xavfi sug'urta zaxirasini oshirish yo‘li bilan qoplanadi.
Boshqaruvchi funksiya — ko‘rib chiqilayotgan jarayonning
ham m a qismlarini bir-biriga moslashtirish va ratsional o ‘zaro
harakatiga erishish uchun ularni boshqarish zarur. Logistik
boshqaruv ham m a turdagi resurslarning iqtisodiga, tovar h ara
kati bosqichlarida jonli va buyum lashtirilgan m ehnatga keta
digan xarajatlam i kam aytirishga qaratilgan. Keng m a’noda
logistikaning m ateriallar harakati jarayoniga boshqaruv ta ’siri
m aterial o ‘tkazuvchi tizim param etrlarini berilgan chegarada
saqlashdan iborat. B irlam chi ehtiyoj savdo-sotiq sohasida
fao liy a t k o ‘rsa ta y o tg a n k o rx o n a la rd a m o d d iy o q im la rn i
boshqarishning asosi hisoblanadi.
Davriy ehtiyoj — m a’lum davr davomida vujudga keladigan
materiallarga ehtiyoj.
Davriyligi o‘rnatilgan va buyurtma miqdori belgilangan tizim (strategiya TQ) — doimiy, vaqt oraligl o‘zgarmas zaxiralar tek-
shiruvini nazarda tutadi. Agar tekshiruv vaqtida ulaming darajasi
buyurtma nuqtasiga yetgan yoki undan kamayib ketgan bo Isa,
navbatdagi buyurtm a beriladi, optimal partiya Q miqdorida
beriladi.
Dispozitiv yoki dispetcher tizimlar — om bor yoki sexni
boshqarish maqsadida tashkil etiladi va bu logistik tizimlarning
samarali ishlashini ta’minlaydi. Bu yerda quyidagi masalalar hal
217
qilinadi: ombor va sexlarda zaxiralarni boshqarish; transportni
boshqarish; yuklarni tanlash va komplektlash; jo ‘natilgan tovarlar
hisobi va boshqalar.
