Omborga mahsulotlarni qabul qilish

• moliyaviy xavf-xatarlar qisqaradi;
• om bor hududi dan foydalanishga o ‘zgartirishlar kiritish 
mumkin (ijara maydonini va muddatini o£zgartirish imkoni);
• om borni muvofiq darajada ushlab turishga va zaxiralar 
saqlanishiga mas’uliyat pasayadi.
Omborlar sonini aniqlash va omborlar tarmoqlarini joy­
lashtirish. Omborlarning hududiy joylashuvi va ulaming soni 
moddiy oqimning quw ati, bozordagi talab, sotuv hududining 
oMchami va unda iste’molchilarning joylanishi, yetkazib beruv- 
chilar bilan iste’molchilaraing rag‘batlari bilan belgilanadi. 
0
‘z 
mahsulotlarini bitta yoki bir nechta yaqin joylashgan hududlarga 
sotish bilan cheklangan kichik va o ‘rta korxonalar, odatda, bitta 
omborga ega. Omborlar sonini oshirish ombor tarm oqlarini 
joylashtirishga ketadigan umumiy xarajatlaming o‘zgarishi bilan 
bog‘liq.
Tizimda omborlar soni oshganda ombordan iste’molchiga 
tovami yetkazib berish bo‘yicha transport xarajatlari va qo‘ldan 
boy berilgan sotuvlar bo‘yicha xarajatlar kamayadi; ayni paytda, 
zaxiralarga qo‘yilgan kapital foizi oshishi sababli omborlarni ushlab 
turish va zaxiralarni saqlash xarajatlari oshib ketadi. Omborxo- 
nalarning iloji boricha iste’molchilarga yaqinlashishi ulaming 
talablari o‘zgarishiga aniq va to ‘g£ri munosabat bildirishga imkon 
beradi, bu esa qo‘ldan boy berilgan sotuvlar bo‘yicha xarajatlarni 
kamaytirishga yordam beradi.
Omborlar soni haqida qaror qabul qilinganda, korxona tovar 
aylanishi bilan bog‘liq umumiy xarajatlar miqdorini kamaytirish 
sharoitlaridan kelib chiqishi kerak.
Amalda om borlar tarm oqlarini shakllantirish va joylash- 
tirishning ikki yo'lidan foydalaniladi — omborlarning markaz- 
lashtirilgan tizimi va markazlashtirilgan tizimdan markazlashmagan 
tizimga o‘tkazilishi (demarkazlashtirilgan).
Omborga joylashtirishning markazlashtirilgan tizimi zaxiraning 
asosiy qismi to'planadigan bitta yirik markaziy omborni va sotuv 
hududlarida joylashgan omborxona filiallarini (umumiy ombor- 
xonalar shular jumlasidan) o‘z ichiga oladi. Demarkazlashtirilgan 
tizimda zaxiraning asosiy qismi iste’molchilarga bevosita yaqin
140

bo lg an turli hududlarda bo‘lib~boiib joylashtirilgan omborlar 
tarmoqlarida to‘planadi.
Omborlarning bunday chizma bo‘yicha joylashuvidan taq­
simlash tizimida foydalanish maqsadga muvofiq bo'ladi, chunki 
bunda kichik to ‘plamlarga buyurtma beradigan, lekin tez-tez 
yetkazib berihshini talab etadigan chakana savdo asosiy mijoz 
hisoblanadi.

Download 8,34 Mb.