|
Talqin va tadqiqotlar respublika ilmiy-uslubiy jurnali №5Bog'liq mustaqil-ta-limning-tashkil-etilishi-va-uning-istiqbollariTalqin va tadqiqotlar respublika ilmiy-uslubiy jurnali №5
93
Ta’limda qanchalik murakkab bilish jarayonlarini ishtiroki talab etilishiga
erishilsa, talaba shaxsini yashirish bo‘lgan ichki imkoniyatlari, qobiliyat qirralari
namoyon bo‘ladi. Bevosita ta’lim jarayonida talaba o‘zi ham ta’lim mazmunini
yorituvchi sifatida faollik ko‘rsatishi, muammoni ifodalashda izlanishi o‘zlashtirish
darajasini yuqori saviyaga ko‘tarilishiga olib keladi.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tantanali marosimdagi nutqida:
“Hammamizga ayonki, taraqqiyotning tamal toshi ham, mamlakatni qudratli, millatni
buyuk qiladigan kuch ham bu – ilm-fan, ta’lim va tarbiyadir. Ertangi kunimiz,
Vatanimizning yorug‘ istiqboli, birinchi navbatda, ta’lim tizimi va farzandlarimizga
berayotgan tarbiyamiz bilan chambarchas bog‘liq.
Buyuk yunon olimi Aristotelning
«Vatan taqdirini yoshlar tarbiyasi hal qiladi»
, degan
so‘zlari bor”.-deb aytib o‘tganlar. Yosh mutaxassislarda kasbiy amaliy malaka va
ko‘nikmalarni shakllantirishda mustaqil ishlar, ishlab chiqarish amaliyoti va
ishbilarmon o‘yinlar muhim o‘rin tutadi. Metodologik o‘yinlar hayotiy voqelikka eng
yaqin keluvchi metod bo‘lib, katta amaliy ahamiyat kasb etadi. O‘qituvchi ta’lim
jarayonini texnologik yondashish asosida tashkil qilishi uchun pedagogik ko‘nikma-
malakalarni mukammal egallagan bo‘lishi lozim. Buning uchun talabalik davrida
bo‘lajak o‘qituvchini pedagogik ko‘nikma va malakalar bilan qurollantirish talab
etiladi. Ta’lim jarayonining yutuq va kamchiliklari, ta’lim natijasining sifat
ko‘rsatkichlari, ta’lim jarayoniga tatbiq qilinadigan pedagogik nazariyalar,
zamonaviy texnologiyalarning ta’lim amaliyotini rivojlantira olish yoki ta’limning
taraqqiyotiga to‘sqinlik qilish darajasini aniqlashga yo‘naltirilishi kerak.
Bugungi kunda taʼlim sifati va samaradorligini oshirishda asosiy omillardan
biri–bu talabalar uchun mustaqil taʼlimni tashkil etish va ularda mustaqil o‘qish
faoliyatini shakllantirishdan iboratdir. Talabalar dunyoqarashini shakllantirishda va
o‘zgartirishda kreativ texnikalarni qo‘llab yechimni topish mumkin bo‘lgan ijodiy
vazifalar muhim ahamiyatga ega. Har qanday o‘quv fani bo‘yicha bilimlarni
o‘zlashtirishda mustaqil o‘quv faoliyati muhim hisoblanib, bilimlarni mustaqil
o‘zlashtirish bugungi kunning eng dolzarb vazifasiga aylanib bormoqda.
Izlanishlar va kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki, taʼlim tizmining barcha
pog‘onalarida talabalarning mustaqil ishini tashkil etish va amaliy tajribalarni
qo‘yishda texnologik muammolar yuzaga keladi. Yaʼni, aksariyat talabalarda
mustaqil o‘qish va mustaqil ishlash ko‘nikmalari yetarli darajada emas. Shuning
uchun o‘qituvchilar ko‘p hollarda talabalarga mustaqil ishlash uchun har doim bir xil
shakldagi vazifalarni (taqdimot tayyorlash, seminarlarda maʼruza qilish, konspekt
qilish, referat tayyorlash va hokaz) beradi. Bu esa talabaning ijodiy ishlash faoliyatiga
salbiy taʼsir ko‘rsatadi. Mustaqil o‘qishning asosiy maqsadi, talabaning
|
| |
