|
Samarqand qalası Sazagan awılınan tabılǵan neolit dáwirine tiyisli estelikler
|
| bet | 33/154 | | Sana | 25.12.2023 | | Hajmi | 111,08 Mb. | | #128134 |
Bog'liq O.A.ARXEOLOGIYASI OMK-20225. Samarqand qalası Sazagan awılınan tabılǵan neolit dáwirine tiyisli estelikler.
Sazagan mádeniyatı Samarqand qalası janındaǵı Sazagan awılınan tabılǵan neolit dáwiri esteligi.1964-jılda M.Jurakulov baslıq arxeologolimler tárepinen tabılǵan.Xázirgi kúnge deyin dawam etip atırǵan izertlewler nátiyjesinde sol makannan tawlı jerlerge mas bolǵan kóplep tas qurallar tawılıp uyrenilgen, olar ilimde Sazagan mádeniyatı dep atala baslaǵan.Usı mádeniyattı uyreniw nátiyjesinde Zarafshan aymaǵı taw aldı aymaqlarında jasaǵan neolit qatlamınıń turmıs tárizi ruwxıy duniyası ,xojalıǵı, baylanısları máseleri bryınsha kóplep maǵlıwmatlar toplanǵan.Tiykarınan Sazagan aymaǵınan tabılǵan jarqutan,pisiskshilikten,qoy eshki suyekleri bolsa sharwashılıqtan derek beredi.Biraq tabılmalardıń ulıuma analizi bull qáwimniń tiykarǵı xojalıǵı ańshılıq hám terimshilik bolǵanın kórsetedi.Sazagan mádeniyatı qatlamı qońsı qáwimler menen keń kólemde mádeniya baylanıslar ornatqanı anıqlanǵan.Mıs,tas sanaatı quramındaǵı miynet quralların jasawda qollanılǵan texnologiya usılları, capal bólekleri tómengi zarafshan aymaǵındaǵı Dalvarzintóbe, oraylıq neolit qáwimleri hámde Tájikistandaǵı Tutaqul-Xisar mádeniyatın esletedi.
Oraylıq Ferǵana aymaǵında mezolit dáwiri mánzilleri kóplep wyrenilgen.Solardan Ashshıqól,Jańakadem,Taypaqkól,Demkól, Bosqum sıyaqlı ashıq mánzildegi Zarafshan aymaǵında mezolit dáwiri mánzilleri wyrenilgen.Sazagan II –mánzil mádeniya qatlamnan 2300den zqyat tas qurallar alınǵan.Tas bólekleri -74% bóleksheler 20,1%.Shorbaqti-Buxara wálayatı Gázli qalası jaqınıda jaylasqan onıń mádeniy qatlamınan alınǵan qurallarǵa uqsaydı.Tashkent qalasınıń batıs tárepindegi Qaraqamıs pástegisligi átirapında Bozsuw II,Qosılıw Mezolit dáwiri jay-mákanleri wyrenilgen.Mádeniy qatlamlardan qırǵıshlar, geometrik qurallar,plastinkalar,tas pqshaq,qoy eshki,ógiz hám sıyırdıń suyekleri tabılǵan,mánziller bunnan 12-13 mıń jıllıqqa baylanıslı.Arqa-Batıs Usturt platosıdaǵı Jayranqudıq hám Aydabol quduqları átirapınan 30 ǵa jaqın mánziller uyrenilgen.Sońǵı jıllarda alıp barılıp atırǵan izertlewler nátiyjesinde Samarqand aymaǵında alǵashqı dáwir mádeniyatı tariyxı úzliksiz rawajlanıwda bolǵanlıǵı kórsetti.
|
| |
