Exchange) va LHT (Local Area Network)

97 
3.1.1-jadval. Lokal tarmoqda tarmoq uzunligi va ma’lumotlarni uzatish 
tezligining uzatish muhitiga bog‘liqligi 
Kompyuterli aloqa kanali 
Masofa 
Tezlik 
Ekranlashtirilmagan mis juftlik 
90 m gacha 
10 – 155 Mbit/s 
Ekranlashtirilgan mis juftlik 
300 m gacha 
16 Mbit/s 
Koaksial kabel 
2 km gacha 
2 – 44 Mbit/s 
Optik tolali kabel 
10 km gacha 
10 Gbit/s gacha 
Katta tarmoqlar ham foydali boʻlishiga qaramasdan, koʻpgina 
kompaniyalar bir bino hududidagi qurilma va kompyuterlarni lokal 
tarmoqlarni birlashtirishni afzal koʻrishadi.
PBX (Private Branch Exchange). Bino doirasidagi telefon simlari 
orqali aloqa qilishga asoslangan lokal tarmoq. U tashqi telefon liniyasiga 
ham ulanishi mumkin. Bu eski texnologiya boʻlib, hozirda 
qoʻllanilmaydi. Tezligi past. 
LHT (Local Area Network). LHT esa odatda aloqa kanaliga ega 
boʻlishi kerak. Bu kanal simli yoki simsiz boʻlishi mumkin. LHT 
kommunikatsion aloqalar, tarmoq operatsion sistemasi, shaxsiy 
kompyuterlar yoki ishchi stantsiyalar, serverlar va boshqa umumiy 
foydalanishga moʻljallangan qurilmalardan iborat. Bu qurilmalarga 
printerlar, skanerlar va saqlash qurilmalari kirishi mumkin. Katta 
tarmoqlardan 
farqli 
oʻlaroq 
LHTlarda 
host-kompyutyerdan 
foydalanilmaydi. 
Lokal hisoblash tarmogʻi (LHT) bu kabelli yoki simsiz maxsus 
komponentlar yordamida apparatli va dasturli taʻminotda shaxsiy 
kompyuter (ShK) hamda atrofdagi qurilmalarni birlashtirish. LHT ning 
oddiy formasi ikkita shaxsiy kompyuter. Ular oʻzaro tarmoqli kabel 
(yoki radiotoʻlqin) orqali bir-biri bilan bogʻlangan boʻlib, oʻzining 
resurslaridan birga foydalanishlari mumkin (maʻlumotlar, xotira, printer, 
faks, skanner, dasturlar, modem va h. k.). Bir nechta personal 
kompyuterlarni bitta printerga ulash mumkin. Bu prinsip bugungi kunda 
ham qoʻllanib keladi. 
Keyin birinchi Disk-Server (Disk-Servis) yaratildi. Bu markaziy 
kompyuter boʻlib, bir nechta ishchi stansiyalar bilan ulangan. Markaziy 
kompyutyerda operatsion tizim oʻrnatildi va bu bir nechta ishchi 
stansiyalarga (clients) bir vaqtda kirish imkoniyati yaratildi. Maʻlum bir 
resurslarga 
ulangan 
ishchi 
stansiyalarni 
kirish 
imkoniyatlarini 
chegaralab qoʻyish xususiyatlarga Disk-serverlar ega edi. 

98 
Bunday serverlarga texnik xizmat va xizmat koʻrsatish katta 
xarajatlar talab qilinar edi, chunki ishchi stansiyalar boshqarar edi. 
Keyinchalik disk-serverlarni faylli serverlar (File-Server) bilan 
almashtirishdi. Bunda boshqarish vazifalarini server oʻziga oldi. Ishchi 
stansiya resurslariga kirishni qoʻshimcha chegaralash uchun yangi 
imkoniyatlar tugʻildi. Yakka ShK afzalligi bu koʻp sonli amaliy dasturlar 
bilan avtonomli ishlash. Buning uchun unga markaziy kompyuter 
resurslariga kirish kerak emas. Bunday ishlashni kamchiligi esa, qayta 
ishlangan maʻlumotlarni saqlash lokal tariqasida boʻladi. Yaʻni, bu 
maʻlumotlar bilan boshqa foydalanuvchilar ham ishlamoqchi boʻlsa, 
ularni avval saqlash kerak yoki diskga nusxa koʻchirish kerak.

Download 7,35 Mb.