Intranet tarmog’ining dasturiy tizimi




Download 7,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet97/225
Sana12.12.2023
Hajmi7,35 Mb.
#117020
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   225
Bog'liq
Begbutayev A Yusupov RUquv qollanma tarmoq texnologiyalari Kitob

Intranet tarmog’ining dasturiy tizimi.
Intranet serveri sifatida Internet serverlari ishlatiladi. Ular orasida 
Microsoft ning Internet Information Server dasturi (bepul) va Netscape 
firmasining Netscape Communications Server dasturi keng qo’llaniladi. 
Amal tizimi uchun ko’pincha Windows yoki UNIX platformasi asos 
qilib olinadi. Agar, yuridik shaxsda Intranet yangidan ko’rilayotgan 
bo’lsa, yoki mavjud (eski) tarmoqda UNIX platformasi asos uchun qabul 
qilinmagan bo’lsa, serverlar uchun Windows platformasini qabul qilish 
maqsadga muvofiq. Microsoft kompaniyasi tomonidan chiqarilayotgan 
Internet Information Serverlari Internetning sunggi texnologiyalarini 
qo’llab-quvvatlaydi va OS Windows NT amal tizimi tarkibiga kiradi. 
Tarmoq amal tizimi tarmoqdagi turli apparat vositalari va dastur 
ta’minotlarining birgalikda amalga oshiriladigan ishlarini yuzaga 
chiqaradi. Tarmoq amal tizimini tanlashda UNIX server, Windows NT 
server va NetWare server amal tizimlaridan birida to’xtashga to’g’ri 
keladi. 
Ko’pgina yirik kompaniyalar UNIX amal tizimidan foydalanadilar. 
O’rtacha korxonalarda eng ko’p tarqalgan tarmoq amal tizimlari sirasiga 
bugungi kunda Microsoft kompaniyasining Windows NT Server va 
Novell kompaniyasining NetWare si kiradi. Bular mijoz/server tarmoq 
modeli tamoyilida ishlaydilar. 
Windows NT Serverda ma’lumotlar uzatish uchun TSP/IP yoki 
IPX/SPX protokollari, NetWare da IPX/SPX – tarmoq protokoli 
qo‘llaniladi. 
Mahalliy kompyuter tarmoqlarida NetWare, asosan fayl serveri va 
bosish stantsiyasi bo’lgani uchun, fayllar va bosgichlardan birgalikda 
foydalanishda ishlatiladi. U TCP/IP protokolini qo’llab-quvvatlamaydi. 
TCP/IP protokolini ishlatish uchun IPXni IP ga ugiruvchi maxsus dastur 
(shlyuz dastur)lardan foydalanish lozim bo’ladi. Intranet xosil qilish 


147 
uchun server dastur ta’minoti Intranet Wareni ni ishlatish mumkin. 
Bunda IP - manzil xar bir mijozga taqdim etilishi shart bo’lmasada Web-
serverga berilishi shart. Bunda IPXni IP ga va teskari yo’nalishda 
ugirish muammosi o’z-o’zidan xal bo’ladi. 
NetWare tizimi unchalik tez va tadbiqiy jarayonlar uchun unchalik 
baquvvat server emas. NetWare tarmoq amal tizimidan Intranet 
yaratishda foydalanish faqat agar mavjud kompyuter tarmogi – NetWare 
asosida qurilgan bo’lsagina o’zini oqlashi mumkin. Lekin u 
foydalanuvchilarning ko’pgina tadbiqiy dasturlardan foydalanish 
imkoniyatlarini cheklab qo’ygani uchun xam, bir kuni kelib, kelajakda 
baribir TCP/IP protokolini qo’llab-quvvatlaydigan tarmoq amal tizimini 
o’rnatishga to’g’ri keladi. Amaliy tadbikiy dasturlar Windows 
platformasi uchun ko’proq ishlab chiqilayotganligi juda ko’p korxonalar 
tomonidan Windows platformasini tanlanishiga sabab bo’lmoqda. 
Kompyuterga Windows NT Server ni o’rnatib bo’lgach, Microsoft 
TCP/IP protokolini o’rnatib (installyatsiya qilib) uning yaxshi ishlab 
ketishi uchun kompyuterdagi xar bir tarmoq platasi uchun IP -manzil, 
tarmoq qismi maskasi, shlyuz va uning DNS (Domain Name Systems) 
nomi berilib, avtomatik yo qo’lda sozlab qo’yiladi. So’ngra 
kompyuterga WINS (Windows Internet Naming Service) va DNS 
serveri (agar lozim bo’lsa) qo’lda o’rnatilib, u konfiguratsiyalab 
qo’yiladi, uning nomi va manzili o’z ona (shajara bo’yicha yuqori 
pogonadagi) serveridagi ro’yxatga kiritib qo’yiladi. DNS (tarmoqda 
bo’lishi shart bo’lsa), WINS bilan birlashtiriladi. WINS Microsoft 
kompaniyasi amal tizimlari boshqaruvi ostida ishlaydigan mijozlar 
nomlarini IP – manzil (kompyuter nomi)ga aylantirish xizmatini bajarsa, 
DNS bunday vazifani boshqa platformalarda ishlaydigan mijozlar va 
tugunlar nomlari uchun bajaradi. 
Kompyuter – serverning tarmoq platasi maxalliy tarmoqqa ulanadi 
unga IIS o’rnatiladi. IIS 2.0 dan keyin ishlab chiqilgan IIS 3.0 avvalgi 
server kabi uch asosiy server – Web-, FTP-, GOPHER serverlardan 
tashkil topgan bo’lib, protokollarni taxlillashda multimediani (Microsoft 
Netshow), foydalanuvchilarni autentifikatsiyalash uchun SSL3.0 
(Security Socket Layer 3.0) protokolini va Microsoft Front Page 
qo’shimchalarini qo’llab-quvvatlovchi, ishlash uchun katta qulayliklar 
yaratuvchi qo’shimcha vositalarga ega. Shundan sung Intranet xizmat 
turlarini sozlab chiqiladi va konfiguratsiyalanadi. 

Download 7,35 Mb.
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   225




Download 7,35 Mb.
Pdf ko'rish