|
yillarning oʻrtalaridayoq
Semyuel MorzeBog'liq Begbutayev A Yusupov RUquv qollanma tarmoq texnologiyalari Kitob1880
yillarning oʻrtalaridayoq
Semyuel Morze
tomonidan joriy qilingan
edi. Unda maʻlumot nuqta (.) va tire (-)
lar ketma-ketligi shaklida tasvirlangan.
Morze alifbosida, masalan, V xarfi “...-”
kabi belgilangan. Telegraf simlari orqali
bu xarfni uzatish uchun pauza bilan
ajratilgan uchta qisqa va bitta choʻziq
signal
ishlatilishi
mumkin.
Ammo
bunday uzatish tezligi nihoyatda past.
Tarmoqlarning
fizik
darajasining
belgilanishi bir qurilmadan boshqasiga
axborot hajmining yaʻni
bit
larni uzatishi
bilan hisoblanadi. Axborotlarni uzatish
uchun
turli
fizik
tashuvchilardan
foydalanish mumkin. Ularning xar biri
oʻtkazuvchanlik
qobiliyatiga,
tutib
qolishi, narxi va oʻrnatilishi hamda
qoʻllanilishiga koʻra oʻz xususiyatiga ega.
Axborotlarni
uzatish
muhiti
elektromagnit
spektrdagi
toʻlqinlar
asosida ishlaydi. Elektronlarning xarakati
fazoda
xatto
vakuumda
ham
elektromagnit toʻlqinlarni hosil qilib
tarqatishi mumkin.
Buni 1865 yilda Britaniya fizigi
Jeyms Klerk Maksvell
(James Clerk
Maxwell) tomonidan kashf etgan. 1887
yilda
nemis
fizigi
Genrix
Gerts
(Heinrich Hertz) shu boʻyicha birinchi tajribasini oʻtkazib uni isbot
qilgan. Bu toʻlqinlarning asosiy koʻrsatkichlari chastota va toʻlqin
James Clerk Maxwell
Maksvell
Jeyms
Klerk
(1831.13.6,
Edinburg - 1879.5.11, Kembrij) - ingliz
fizigi, klassik elektrodinamika, statistik
fizika asoschilaridan biri, gazlar kinetik
nazariyasipp
yaratganlardan
biri,
radiotexnikaning vujudga kelishi uchun
poydevor qoʻygan shaxs. London
Qirollik jamiyatining aʼzosi (1860).
Edinburg (1847-50) va Kembrij (1850—
54) universitetlarida oʻqigan. Aberdin
(Shotlandiya, 1856-60), London (1860—
65), Kembrij (1871 yildan) untlari prof.
1871 yildan Kembrij unti qoshida oʻzi
tashkil etgan Kavendish lab. direktori.
Ilmiy ishlari molekulyar fizika, optika,
mexanika,
elastiklik
nazariyasi
va
boshqalarga
oid.
Gazlar
kinetik
nazariyasini rivojlantirgan holda statistik
muvozanat
holatidagi
gaz
molekulalarining
tezliklar
boʻyicha
taqsimlanish qonunini topgan (1859).
Faradey gʻoyasini rivojlantirgan holda
makroskopik
elektrodinamikaning
maʼlum
omillarini
umumlashtirib
elektromagnit
maydon
nazariyasini
yaratgan
(1855—73).
Bu
nazariya
asosida Maksvell tenglamalari deb
ataluvchi toʻrtta differensial tenglama
yotadi (qarang
|
| |
