Kavarchik (urtica)
Birlamchi bushliksiz ekssudativ element bulib, dermaning surgichsimon kavati xujayralarining utkir yalliglanishi natijasida paydo buluvchi va efemerlik bilan xarakterlanuvchi element (bir necha minutdan bir necha soatgacha paydo buladi) Izsiz yukoladi. Kup xollarda endogen, ba’zan ekzogen kuzgatuvchilarga nisbatan tezkor yoki sekinlashgan allergik reakstiya kurinishida namoyon buladi. Klinik jixatdan zich, teridan kutarilib turuvchi, oval yoki notugri shaklli, markazi okishrok, kichishish va achishish bilan kechuvchi xosiladan iborat. Xashorat chakishi va eshak emida kuzatiladi.
ANALITIK BO’LIM
Ushbu mashg’ulotda Qo’llaniladigan yangi pedogogik texnologiyalar
«Aylana stol» usulini kullash.
Barcha toshma elementlarini yozib chikish uchun bir varak kogozi aylana buylab o’tkaziladi. Xar bir talaba uz variantlarini yozib chiqadi. Sungra muxokama o’tkazilib, notugri javoblar uchiriladi va tugri javoblar mikdori bo’yicha talabalar bilimi baxolanadi.
«Galereya bo’yicha sayohat» usulini kullash.
Talabalar juftliklarga bulinishadi. 10 daqiqa davomida bir juftlik morfologik elementlarni, boshqasi birlamchi elementlarni, uchinchisi esa ikkilamchi elementlarni yozib chiqadi. Sungra ular uz variantlari bilan almashib, bir-birlarini javoblarini baxolashadi, uz tuzatishlarini kiritishadi
Vaziyatli masalalar: (ilova 1)
AMALIY BO’LIM
Anamnez yigish, teri patologik jarayonini tavsiflash, davo tayinlash(antigistamin, desensibilizastiyalovchi vositalar, infuzion terapiya, vitaminoterapiya, Mahalliy davo – primochkalar, pasta, malxamlar, kremlar) bo’yicha vazifalarni bajarish.
MAHALLIY DAVOLASh ASOSLARI VA USULLARI
Maqsad: bemorni davolash uchun
Bosqich №
|
Tadbir
|
Bajarilmadi (0 ballov)
|
Tulik va tugri bajarildi
|
1
|
Bemorni kurika tayyorlash
|
0
|
5
|
2
|
Teri rangiga e’tibor berish
|
0
|
10
|
3
|
Teri turgori, elastikligi, namligi yoki kurukligini aniqlash
|
0
|
10
|
4.
|
Tartib bo’yicha yuz, kullar, tana, jinsiy a’zolar va oyoklarni kuzdan kechirish. Toshmalar borligiga va ularning xususiyatlariga e’tibor berish.
|
0
|
10
|
5
| Birlamchi va ikkilamchi toshmalar borligiga, jarayon lokalizastiyasiga e’tibor berish. |
0
|
20
|
6
| Elementlarning konfigurastiyasiga, ulchamiga, rangiga va bir-biriga nisbatan joylashishiga e’tibor berish. |
|
20
|
7
|
Tavsiflash (Status localis)
|
0
|
35
|
| Ja’mi |
0
|
100
|
Amaliy Ko’nikma baxosi reyting baxoning 20%ini tashkil etadi
Bilimlarni, Ko’nikmalarni va bajarishlarni nazorat qilish shakli.
-ogzaki -yozma -vaziyatli masalalarni echish -ortirilgan amaliy Ko’nikmalar namoyishi.
Mashg’ulot xronologik kartasi:
№
|
Mashg’ulot etaplari
|
Mashg’ulot shakli
|
Davomiyligi
|
1
|
O’qituvchining kirish suzi (mavzuni asoslash)
|
|
08.30-08.35
|
2
|
Bilimlarni faollashtirish, amaliy mashg’ulot mavzusi muxokamasi, yangi pedagogik texnologiyalarni kullagan xolda talabalarning boshlangich bilimlarini baxolash (kichik guruxlar, vaziyatli masalalar, ish uyinlari, atlas, videofilm va b.) (ilova № )
|
Surov, tushuntirish
|
08.40-09.20
|
3
|
Xulosa yasash, mustakil kurastiya
|
|
09.25-10.05
|
4
|
Amaliy Ko’nikmalarni uzlashtirish, mustakil kurastiya (tematik bemorlar kurastiyasi)
|
Stastionarda ishlash
|
10.15-11.40
|
5
|
Katta tanaffus
|
|
11.40-12.20
|
6
|
Laborator va instrumental tekshiruv usullari bo’yicha olingan kursatkichlarni taxlil kiladi va baxolaydi. Kiyosiy tashxislash, davolash va soglomlashtirish rejasini tuzish, resteptlar yozish.
|
Kasalllik tarixi muxokamasi
|
12.20-13.00
|
7
|
Talabalar tomonidan uzlashtirilgan nazariy va amaliy bilimlarni muxokamasi. Kuyilgan maqsadga erishilganlik darajasi bo’yicha gurux faoliyatini baxolaydi.
|
Yozma yoki ogzaki surov.
Amaliy Ko’nikmalar nazorati, suxbatlar, disput
|
13.05-14.00
|
8
|
Mashg’ulot bo’yicha o’qituvchining xulosasi, xar bir talabani 100 ballik sistema bo’yicha baxolash va ularni e’lon qilish. Talabalarga keyingi amaliy mashg’ulot va mustakil ish uchun vazifalar (tayyorgarlik uchun savollar)
|
Mustakiltayyorgarlik uchun savollar
|
14.00-14.30
|
NAZORAT SAVOLLARI:
1. Teri tuzilishi, kasalliklar profilaktikasi.
2. Teri funkstiyasi
3. Birlamchi va ikilamchi elementlar turlari
4. Birlamchi elementlar kiyosiy tashxisi.
1-mavzu bo’yicha joriy nazoratni baxolash kriteriylari:
№
|
Uzlashtirish (%) va ballarda
|
Baxo
|
Talaba bilimi darajasi
|
1
|
96-100
|
A’lo
«5»
|
Vaziyatga kura tugri karor kabul kiladi va xulosa yasaydi.
Amaliy mashg’ulotlarga tayyorgarlikda kushimcha adabiyotlardan foydalanadi l (ona tili xamda chet tillarda)
Mustakil ravishda birlamchi va ikkilamchi elementlarni tashxislaydi va taxlil o’tkazadi.
Mustakil ravishda bemorni kurikdan o’tkazadi, birlamchi va ikkilamchi morfologik elementlarni ttugri tashxislaydi.
Yukori faollik kursatib, interfaol uyinlarda ijodiy yondashadi.
Vaziyatli masalalarni tugri echib, javobni tulik asoslaydi.
Muxokama vaqtida faol ravishda savollar berdi, tuldirishlar kiritadi.
Amaliy Ko’nikmani ishonch bilan bajarib, moxiyatini tushinadi.
|
2
|
91-95
|
Amaliy mashg’ulotlarga tayyorgarlikda kushimcha adabiyotlardan foydalanadi l (ona tili xamda chet tillarda)
Mustakil ravishda birlamchi va ikkilamchi elementlarni tashxislaydi va taxlil o’tkazadi.
Mustakil ravishda bemorni kurikdan o’tkazadi, tekshirish va davolash rejasini tugri tuzib, yukori faollik kursatib, interfaol uyinlarda ijodiy yondashadi.
Vaziyatli masalalarni tugri echib, javobni tulik asoslaydi.Muxokama vaqtida faol ravishda savollar berdi, tuldirishlar kiritadi.Amaliy Ko’nikmani ishonch bilan bajarib, moxiyatini tushinadi.
|
3
|
86-90
|
Mustakil ravishda birlamchi va ikkilamchi elementlarni tashxislaydi va taxlil o’tkazadi.
Yukori faollik kursatib, interfaol uyinlarda ijodiy yondashadi.
Vaziyatli masalalarn tugri echib, davoniniasoslaydi, Oqartiruv tadbirlari rejasini tuzadi. Teri patomorfologiyasini biladi, ishonch bilan suzlab beradi. Teri patomorfologiyasi va Mahalliy davolash asoslari xakida anik tasavvurga ega.
Amaliy Ko’nikmani ishonch bilan bajarib, moxiyatini tushinadi.
Bemor kurigini, anamnez yigishni tugri o’tkazadi, taxminiy tashxisni kuyadi. Laborator taxlillar natijalarini tugri interpretastiya kiladi. Muxokamalarda faol ishtrok etadi.
|
4
|
76-80
|
Yaxshi
«4»
|
Interfaol uyinlarda yukori faollik kursatadi.
Vaziyatli masalalarni tugri echadi, ammo birlamchi va ikkilamchi toshmalarni tashxislay olmaydi, dori vositalari mikdorini chalkashtiradi. Teri patomorfologiyasini biladi, ishonch bilan aytadi. Klinika, etiologiya va patogenez bo’yicha anik tushunchaga ega, birlamchi va ikkilamchi toshmalarni ajrata oladi, lekin kiyosiy tashxisni o’tkaza olmaydi.
Amaliy Ko’nikmani kadamma-kadam bajaradi.
Bemor kurigini, anamnez yigishni tugri o’tkazadi, taxminiy tashxisni kuyadi. Laborator taxlillar natijalarini tugri interpretastiya kiladi. Muxokamalarda faol ishtrok etadi.
|
6
|
71-75
|
Vaziyatli masalalarni tugri echadi, tasnif bo’yicha klinik tashxis kuya oladi, ammo davolash va Oqartiruv ishlar rejasini tayinlay olmaydi.
Teri patomorfologiyasini biladi, ishonch bilan suzlab beradi.
Klinika, etiologiya va patogenez bo’yicha anik tushunchaga ega, kiyosiy tashxisni o’tkaza oladi, lekin davo tayinlay olmaydi.
Amaliy Ko’nikmani bajaradi, lekin ketma-ketligini adashtiradi.
Bemor kurigini, anamnez yigishni tugri o’tkazadi, taxminiy tashxisni kuyadi. Laborator taxlillar natijalarini tugri interpretastiya kiladi. Muxokamalarda faol ishtrok etadi.
|
7
|
66-70
|
Konikarli
«3»
|
Vaziyatli masalalarni tugri echadi, lekin klinik tashxisni asoslay olmaydi.
Teri patomorfologiyasini biladi, ishonch bilan aytadi.
Klinika, etiologiya va patogenez bo’yicha anik tushunchaga ega, lekin kiyosiy tashxisni o’tkaza olmaydi, davo tayinlay olmaydi.
Bemor kurigini, anamnez yigishni tugri o’tkazadi, lekin bemor axvoli ogirlik darajasini baxolay olmaydi. Laborator taxlillar natijalarini kisman tugri interpretastiya kiladi. Muxokamalarda faol ishtrok etadi.
|
8
|
61-65
|
Vaziyatli masalalarni echishda xatoliklarga yul kuyadi (tasnif bo’yicha tashxis kuya olmaydi)
Birlamchi va ikkilamchi elementlarni tashxislaydi,lekin ishonchsizlik bilan aytadi.
Teri patomorfologiyasini anik biladi, lekin klinikani patogenez bilan boglay olmaydi.
Anamnez yigish maqsadga muvofik emas, kurik rejasiz. Laborator taxlillar natijalarini interpretastiya kila olmaydi, muxokamalarda passiv.
|
9
|
55-60
|
Teri patomorfologiyasi bo’yicha umumiy bilimlarga ega, lekin ishonchsizlik bilan aytadi.
Birlamchi va ikkilamchi toshmalarni chalkashtiradi.
Mustakil ravishda bemor surov iva kurigini o’tkaza olmaydi. Laborator taxlillar natijalarini interpretastiya kila olmaydi, muxokamalarda ishtrok etmaydi.
|
10
|
54 -30
|
Konikarsiz
«2»
|
Teri patomorfologiyasi to’g’risida tushunchaga ega emas.
Birlamchi va ikkilamchi toshmalarni bilmaydi.
|
11
|
20-30
|
Konikarsiz
«2»
|
Talaba koidaga muvofika ravishda mashg’ulotda ishtrok etadi, uzi bilan birga daftari bor.
|
TMI: Kafedra tomonidan keltirilgan TMIning mavzulari: 4 kurs davolash, t-prof, t-ped fakulteti-1,0 soat
Kafedrada TMI talabalar tomonidan kuyidagi variantlarda kilinadi : prezentastiya (multimedia varianti), krossvordlar, referatlar, tarkatma materiallar
TAVSIYa ETILADIGAN ADABIYoTLAR
Asosiy :
1. Adabiyot (arab. - adab so‘zining ko‘pligi) - 1. Fan va amaliyotning biror sohasidagi yutuqlarni umumlashtiruvchi asarlar majmui (texnikaviy A., qishloq xo‘jaligi A.i, siyosiy A. va boshqalar). 2. San’atning bir turi (badiiy A. deb ham ataladi) Arifov S.S., Eshbaev E.X. Teri-tanosil kasalliklar. T.,1997y.
2. Vaisov A.Sh. Teri-tanosil kasalliklari. T., 2004y.
3. Vladimirov V.V., Zudin V.I. Kojnыe i venericheskie bolezni. Atlas. OUYu talabalari uchun ukuv Qo’llanmasi.
.5 Skripkin Yu.K. Kojnыe i venericheskie bolezni. Tibbiyot oliygoxlari uchun Qo’llanma. M.,1979., 1980,
6. Skripkin Yu.K. Rukovodstvo po kojnыm i venericheskim boleznyam. M.Medistina, 1995.
7. Pavlov S.T., Shaposhnikov O.K.. Samstov V.I., Ilin I.I. Kojnыe i venericheskie bolezni. L 1989g
8. Shadiev X.K., Axmedov. Teri-tanosil kasalliklar.T.1993.
9. Karimov A.M. Teri va tanosil kasalliklari 1995 y
10. Kapkaev R.A. « Spravochnik dermatoveenrologa» 1997g.
11. Skripkin Yu.K. Rukovodstvo po kojnыm i venericheskim boleznyam.M.Medistina, 2003 4 tomnik
12.Vestnik dermatologii venerologii Tibbiy jurnal.
13.Novosti dermatovenerologii i reproduktivnogo zdorovya Tibbiy jurnal.
Kushimcha :
1. Kalamkaryan A.A., Mordovstev V.N. ,Trofimova Klinicheskaya dermatologiya, M.1989
2.Somov B.A., Dolgov A.B. Professionalnыe zabolevaniya koji v veduщix otraslyax narodnogo xozyaystva. M.1976.
3.Studnistin A.A., Berenbeyn B.A. Differenstialnaya diagnostika ojnыx zabolevaniy. M.Med.,1989
4. Shaposhnikov O.K., Venericheskie bolezni. L.1991.
Internet saytlari:
1) www tma uz
2)www .mediashhera aha.ru // dermatol// derm –mn htm
3)www . matrix ucdavis edu // DOJ . htm l
4)www.c.c. emory .edu //WHCL// medveb. Dermatology .html/
5)www I . Mosbycom // Mosbi // Periodicals // medicals // CPDM // dm / html
6)www. Skindex . com .,7)www amaassu/org//journals // standing // derm // dermhome .htm ,
8)www.crawford .com //epo // mmwz //world.html
Mavzu № 2. Allergodermatozlar. Dermatitlar. Toksikodermiyalar. Ekzema. Oddiy va allergik kontaktli dermatitlar. Toksikodermiyalar, sulfanilamid eritemasi. Kup shaklli ekssudativ eritema. Ekzemani klinik tasnifi, chin ekzemasi, mikrobli ekzemasi, seboreyali va bolalar ekzemasi.
Dermatitis.Simple and allergic contact dermatitis. Clinical features, current treatments.Toxicodermatosis. Eczema, sulfanamide erythema, Lyell's syndrome
O’quv vaqti: 6,0 (1,8 –bolalar yoshidagi, TMI – 1,0, 1.5 - ТМИ) soat
|
O’quv mashg’ulotining tuzilishi
| -
Kirish suzi
-
Kirish bo’limi
-
Analitik bo’lim
- innovastion texnologiyalar
- masalalar
- uyinlar
- testlar
4. Amaliy bulim
|
O’quv mashg’ulotining maksadi : Ko’nikmalar xosil kilish/bilimlarni chukurlashtirish
|
Pedagogik vazifalar:
-talabalarni dermatit, toksikodermiya, ekzema va neyrodermatoz kasalliklarida zamonaviy tashxislash, kiyosiy tashxislash va optimal davoni aniklash masalalariga urgatish
- dermatit, toksikodermiya, ekzema va neyrodermatoz kasalliklari tasnifini berish
-kasalliklar etiopatogenezi va bola yoshidagi uziga xos xususiyatlari tugrisida bilimlarni shakllantirish.
-klinik kurinishlari, simptomlar, sindromlarni berish
- Status localis bo’yicha tavsiflash
-xususiy resteptura misollari bilan maxalliy va umumiy davolash asoslari xakida tushunchalar berish.
|
O’uv faoliyatining natijalari:
Talaba bilishi lozim: - Ukuv faoliyatining natijalari:
Talaba bilishi lozim: - dermatit, toksikodermiya, ekzema va neyrodermatoz kasalliklari bor bemorlar kurigi, ularda toshmalarni aniklash, turli sinamalarni utkazishni, ushbu kasalliklarda kiyosiy tashxisni, ularning rivojlanishida ekzogen va endogen omillar axamiyatini, davosidagi farklar, gospitalizastiyaga kursatmalar, mexnatga layokatliligini aniklash.
Talaba bajara olishi lozim: teri va shillik kavatlarni kuzdan kechirish. Ayni kasalliklarga xos birlamchi va ikkilamchi toshmalarni aniklay bilish, kasallik anamnezi va shikoyatlarini taxlil kila olish, klinik kurinish, laborator taxlillar natijalari bo’yicha tashxislash va kiyosiy tashxislash.
Talaba bajara olishi lozim : laborator taxlillar natijalarini sharxlay bilish, ushbu dermatozlarni maxalliy va umumiy davosini utkaza olish, birlamchi va ikkilamchi morfologik toshma elementlarini mustakil ravishda tashxislash va ajrata bilish.
Talaba bajara olishi lozim : ekzema kasalligida maxalliy davolash asoslari va usullarini bilish.
|
O’kitish usuli
|
«uch boskichli intervyu», «moychechak», «galereya bo’yicha sayoxat» kabilar tadbik etish usullari bulib xisoblanishi mumkin.
Toshma elementlarida «aylana stol» usulini kullash. Barcha ekzema yoki atopik dermatit kasalliklari belgilarini yozib chikish uchun bir varak kogozi aylana buylab utkaziladi. Xar bir talaba uz variantlarini yozib chikadi. Sungra muxokama utkazilib, notugri javoblar uchiriladi va tugri javoblar mikdori bo’yicha talabalar bilimi baxolanadi.
«Galereya bo’yicha sayoxat» usulini kullash. Talabalar juftliklarga bulinishadi. 10 dakika davomida bir juftlik ekzemani, boshkasi neyrodermitni, uchinchisi esa kup shaklli ekssudativ eritemani yozib chikadi. Sungra ular uz variantlari bilan almashib, bir-birlarini javoblarini baxolashadi, uz tuzatishlarini kiritishadi.
|
Ukuv faoliyatini tashkillashtirish shakllari
|
Guruxlarda jamoaviy ishlash, individual.
|
Kayta boglanuv usullari va vositalari
|
Mashg’ulot ukuv xonasida olib borilib poliklinikadagi kabul xonasi, boglov xonasi va klinik laboratoriya xonalariga tashrif bilan utkaziladi.
Kullaniladi: Mulyajlar, atlas, flip-kartlar, slaydlar, ukituvchi testlar, kompyuter-elektron shakli, ukituvchi-tekshiruvchi programmalar, laborator va b. tib. jixozlari (mikroskop va b.), multimediyali vositalar, TV video,
|
Kayta boglanuv usullari va vositalari
|
Blist-surov, testlash, bajarilgan ukuv mashg’uloti natijalari prezentastiyasi, «uyla –juftliklarga bul – fikrlar bilan almash»
|
Ukuv mashg’ulotining texnologik shakl kartasi
Ish boskichi, vakti
240 dakika
|
Faoliyat tarkibi
|
ukituvchining
|
talabaning
|
1 boskich
Ukuv mashg’ulotiga kirish
( 20 dak)
|
1.1.Ukituvchining kirish suzi (mavzuni asoslash) mavzu, uning maksadi ma’lumot beradi, O’kitish natijalarini rejalashtiradi. Reja va ukuv mashg’ulotining uziga xos tomonlari bilan tanishtiradi.
1.2. mashg’ulotda ukuv ishlarini baxolash kriteriylari va kursatkichlari xakida ma’lumot etkazadi (ilova № )
|
Tinglashadi, yozib olishadi, aniklashtirishadi, savollar berishadi.
|
2 boskich.
Asosiy ( 268 dak)
|
2.1. Bilimlarni faollashtirish, amaliy mashg’ulot mavzusi muxokamasi, yangi pedagogik texnologiyalarni kullagan xolda talabalarning boshlangich bilimlarini baxolash (kichik guruxlar, vaziyatli masalalar, ish uyinlari, atlas, videofilm va b.) (ilova № )
2.2. Amaliy mashg’ulot tuzilmasiga muvofik xoldagi ta’lim jarayonini tashkillashtirishga kura xarakatlarni ketma-ket yoritadi.
|
Talabalar javob berishadi, konspekt kilishadi, guruxlarda ishlashadi, jamoaviy ishlash natijalarini prezentastiya kilishadi.
|
3 boskich
Yakunlov-natijalovchi
( 60 dak)
|
3.1. Muxokama natijalarini keltirib utadi, mavzu bo’yicha xulosa yasab, talabalar dikkatini asosiy maksadga yunaltiradi, kelajakda malakaviy faoliyat uchun ushbu ishning axamiyatini tushuntiradi.
3.2 Guruxlar (aloxida talabalar) faoliyatini baxolaydi, uzaro baxolash natijalarini utkazadi. Ukuv mashg’uloti maksadiga erishilganlik darajasini, amaliy Ko’nikmalar uzlashtirilganlik natijalarini, mustakil kurastiyani (tematik bemorlar kurastiyasi),laborator va instrumental tekshiruv usullari bo’yicha olingan kursatkichlarni taxlil kiladi va baxolaydi. Kiyosiy tashxislash, davolash va soglomlashtirish rejasini tuzish, resteptlar yozish.
3.3. Talabalarga keyingi amaliy mashg’ulot va mustakil ish uchun vazifalar beradi, ularni baxolash kursatkichlari va kriteriylarini etkazadi.
|
Uzaro va uz-uzini baxolashni utkazishadi.
Savollar berishadi.
Vazifalarni yozib olishadi.
|
|
