Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent davlat texnika universiteti huzuridagi




Download 1,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/50
Sana07.09.2024
Hajmi1,73 Mb.
#270563
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   50
Bog'liq
majmua 2

3.4.
 
Diffuzion texnologiya asosida quyosh elementlarini tayyorlash 
imkoniyatlari. 
Hozirgi zamon kremniy asosidagi quyosh elementlarining deyarli 
aksariyatida QE ning asosiy qismi bo‘lgan r-p o‘tish olish kirishmalarni diffuziya 
qilishga asoslangan. Diffuzion r-p o‘tish olish uchun kremniyga ionlanish 
energiyasi kichkina bo‘lgan kirishmalar kiritiladi. Jumladan r-tip Si olish uchun B 
va p-tipdagi Si olish uchun p kiritiladi. Xozirgi zamon kremniy asosidagi QE 
tayyorlashda asosiy material qilib kristalli kremniyning r-tipdagisi olingan. Bunga 
asosiy sabablardan biri bo‘lib bunday kremniyda asosiy bo‘lmagan zaryad 
tashuvchilarning elektronlar bo‘lganligigi va ularning diffuzion yo‘li uzunligning 
nisbatan kattaligidir. L
d
QE sifatida ishlatiladigan materiallarda 100 mkm dan 
ortiq bo‘lib, o‘z navbatida bunday qalinlikdagi (100 mkm dan qalinrok bo‘lgan) 
kremniyga mexanik va ximik ishlov berishni osonlashtiradi. Diffuziya qilish usuli 
bilan r-p o‘tish olishdan avval diffuzion jarayon o‘tkazish va diffuzion qatlam 
parametrlari oldindan nazariy yo‘l bilan hisoblanadi. Avvaliga r-p o‘tish qalinligi, 
diffuzion 
qatlamdagi 
kirishmaning 
konsentratsiyasi, 
sirt 
rekombinatsion 
koeffitsienti hisoblanadi. So‘ngra diffuziya qilish jarayoni aniqlanadi. 
R-tipdagi kremniy asosida QE olish uchun fosfor kirishmalari kiritiladi. Er 
sharoitida ishlaydigan effektivligi 16-18 % bo‘lgan quyosh elementlari olish 
uchun fosfor kiritilgan qatlamning qalinligi 0,3-0,5 mkm bo‘lishi kifoya, 
kirishmalar konsentratsiyasi esa (1-6) 10
19
sm
-3
, solishtirma qarshiligi ρ~ 10
-2
– 10
-
3
om sm, L
r
~ 0,4-0,6 mkm bo‘lishi manzurdir. Sirt rekombinatsion sur’ati miqdori 
10
2
-10
3
sm/sek dan oshmasligi kerak. 


Fosfor diffuziyasi jarayonidan avval orqa tomonga alyuminiy kiritilgan ( 1-
1,5 mkm chuqurlikda) r
+
-tipdagi, ya’ni rr
+
-o‘tish hosil qilish maqsadga 
muvofiqdir. Keyin fosfor diffuziyasi ta’sir qilmasligi uchun orqa tomon ma’lum 
qalinlikdagi kremniy oksidi bilan berkitiladi. 
Fosfor bilan legirlangan diffuzion qatlam olish harorati odatda pastroq bo‘lib 
900-950
o
S ni tashkil qiladi. Fosfor kiritish quvvati chegaralangan manba’dan olib 
boriladi. Jarayonni qattiq jismli manba’lardan "«yumshoq"» rejimni qo‘llab olib 
borish kerak.
«Ulik qatlam» hosil bo‘lish oldini olish uchun ikki stadiyali diffuziya qilish usulini 
qo‘llash maqsadga muvofiqdir. 
R-p o‘tishning boshqa usullari ham mavjud bo‘lib bular jumlasiga ionli 
legirlash usuli, epitaksiya qilish vositasi kiradi. O‘z navbatida epitaksiya qilish 
vositasining turli yo‘llari mavjud, jumladan, gaz fazali epitaksiya usuli, suyuq 
fazali epitaksiya usuli, molekulyar nurli epitaksiya usuli. 

Download 1,73 Mb.
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   50




Download 1,73 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent davlat texnika universiteti huzuridagi

Download 1,73 Mb.
Pdf ko'rish