Yarim o‘tkazgichli materiallarga mexanik va ximik ishlov berish




Download 1,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/50
Sana07.09.2024
Hajmi1,73 Mb.
#270563
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   50
Bog'liq
majmua 2

Yarim o‘tkazgichli materiallarga mexanik va ximik ishlov berish 
texnologiyasi. 
Yarim o‘tkazgichli materiallarni qirqish. Yarim o‘tkazgichli materiallar asosan 
yombi ko‘rinishda o‘stiriladi (slitok). Yombining diametri, vazni, uzunligi har xil 
bo‘lishi mumkin. Undan tashqari materiallar qattiqligi bilan ham katta farq qilishi 
mumkin. Qirqish usullari asosan sim orqali qirqish, olmos yuritilgan gardish (disk) 
orqali qirqish va nisbatan yangi usul lazer nuri yordamida qirqishlarga bo‘linadi.
Bu usullarni ishlatish davomida asosan qirqish jarayonida hosil bo‘ladigan 
chiqindilarni kamaytirish, qirqish jarayonida plastinalar sifatini saqlash va qirqish 
samaradorlikni oshirishga ahamiyat beriladi. 
Ximiyaviy ishlov berish. Bu texnologik jarayon davomida asosan yarim 
o‘tkazgichli materiallar yuzasiga ta’sir qilinadi va ular qatoriga ximik va mexanik 
sayqal berish (polirovka), kimyoviy tozalash (ochistka) va kimyoviy emirish 


(travlenie) jarayonlari kiradi. Ishlov berish tartibi quyidagilardan iborat: taglikka 
o‘rnatish, yuvish va shliflash (bu jarayon katta raqamli abraziv kukundan 
kichkinasiga qarab asta-sekin olib boriladi). Sayqallash jarayoni (polirovka) 
quyidagi tartibda olib boriladi. Avvaliga namuna taglikka o‘rnatiladi, keyin 
shlifovka jarayonida ishlatilgan dastgohga yoki alohida dastgohga yumshoq matoh 
(M: baxmal, zamsh, batist, satin va shunga o‘xshashlar) tortiladi. So‘ngra namuna 
matohga malum bosim bilan yarim o‘tkazgichli material kontaktga keltiriladi va 
ma’lum tezlikda aylantiriladi 60-100 ayl/min. Matoh bilan namuna orasiga 
tarkibida olmos bo‘lgan suspenziya (olmos pastalar asosida tayyorlangan qo‘yiq 
massa) quyiladi. Ishlatiladigan asosiy olmos pastalar markalari ASM 3, ASM 1 
va hokazolar. Ishlov berish sifati va darajasi optik mikroskop yordamida nazorat 
qilinadi. 
Ximik emirish jarayoni. YArim o‘tkazgichli materiallar sirtida mexanik ishlov 
natijasida hosil bo‘lgan deformatsiya bo‘lgan qatlamlarni sof yuza chegarasigacha 
olib tashlash uchun ishlatiladi. Ayrim hollarda YAO‘ qalinligini kamaytirishda 
ham ishlatiladi. Ximik emiruvchilar (travitel) uch turga bo‘linadi.
1.
Selektiv (tanlovchi) emiruvchilar. Bular yordamida kerakli ma’lum 
kristallografik yo‘nalishdagi yuzalarni, sirtlarni chiqarish mumkin.
2.
Sayqallovchi (poliruyuhiy) emiruvchi. Izotropik ya’ni har xil yo‘nalishda 
o‘zgarmas ma’lum emirish tezligiga ega bo‘lgan emiruvchi. 
3.
Noselektiv emiruvchi. Bu emiruvchi material yuzasini nisbatan sayqallaydi 
hamda yuzada notekisliklar ham hosil qiladi. 
Emiruvchilar tayyorlash uchun ximikatlar ularning tozaligiga qarab tanlab 
olinadi. Ximikatlar tozaligiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi. T – texnik toza, 
XCH – ximiyaviy toza, CHDA – analiz uchun toza, OSCH – alohida spektral toza. 
Savollar 
1.
«To‘g‘ri bo‘lmagan» o‘tish zonasiga ega bo‘lgan YAO‘ larda esa yutilish 
ko‘rsatkichi va uning energiyadan usish sur’ati qanday bo‘ladi ? 


2.
Yarim o‘tkazgichli materiallar olish texnologiyasini tanlash ularga nimaga 
bog‘lik bo‘ladi ? 
3.
Yarim o‘tkazgichli materiallarning tigel yordamida o‘stirish usullari qanday 

4.
Kirishmaga ega bo‘lgan yarim o‘tkazgichli eritmaning kristallanish jarayoni.
Bu jarayonni nima usulida ko‘rib o‘tamiz ? 

Download 1,73 Mb.
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   50




Download 1,73 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Yarim o‘tkazgichli materiallarga mexanik va ximik ishlov berish

Download 1,73 Mb.
Pdf ko'rish