• 1-rasm. Yarim o‘tkazgichlardagi zonalar tarkibiy sxemasi
  • Qeff = Ikt/ No (2)
  • Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent davlat texnika universiteti huzuridagi




    Download 1,73 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet38/50
    Sana07.09.2024
    Hajmi1,73 Mb.
    #270563
    1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   50
    Bog'liq
    majmua 2

    Iktyu(λ) = Iktt(λ)/[1-r(λ)], (1) 
    bu erda Ikt(λ) va Iktyu(λ) – QE qisqa tutashuv tokining qiymati, berilgan 
    intensivlikdagi tushaѐtgan va yutilgan nurlanish uchun, r(λ)-birlamchi qaytish 
    koeffitsienti. Keltirilgan uchcha-la kattaliklar xam bir xil to‘lqin uzunligi bo‘lgan 
    hol uchun to‘g‘ridir. 


    1-rasm. Yarim o‘tkazgichlardagi zonalar tarkibiy sxemasi 
     
    QE ni tahlil qilish va sifatini baholash uchun uning

    kt toki spektral tavsifini 
    yutilgan har bir kvant nur uchun hisoblangani o‘ta muhimdir.
    Bu kattalikni quyosh elementining effektiv kvant chiqishi, deyiladi va Qeff bilan 
    belgilanadi. Agar No – YAO‘ material sirtining birlik yuzasiga tushaѐtgan kvantlar 
    soni bo‘lsa, u holda 
    Qeff = Ikt/ No (2) 
     
    bo‘ladi, bu erda Ikt elektron soniyada o‘lchanadi, va Qeff elektron kvant (foton) 
    larda olinishi kerak. QE effektiv kvant chiqishi ikki parametrga bog‘lik bo‘lib, u

     
    Qeff = βγ (3) 
    β-ichki foto effektning kvant chiqishidir. Bu kattalik har bir yutilgan kvant uchun 
    foto ionizatsiya jaraѐnida YAO‘ ichida hosil bo‘ladigan elektron-teshik juftliklarni 
    ko‘rsatadi. γ–p-n o‘tish potensial to‘sig‘ining tok tashuvchilarni yig‘ish (jamlash) 
    koeffitsientidir, yoki boshqachasiga aytganda, tok tashuvchilarning ajratish 
    koeffitsienti ham deyiladi. Bu koeffitsient optik nurlanish yordamida hosil bo‘lgan 
    umumiy juftliklardan qancha qismi qisqa tutashuv tokida ishtirok etishini 
    ko‘rsatadi. Tashqi o‘lchash asbobi ulangan hol uchun, β=1 bo‘lsa, har bir kvant 
    bitta juftlik hosil qila olishini ko‘rsatadi.


    Har xil to‘lqin uzunlikka ega bo‘lgan optik nurlanish, materialda har xil 
    chuqurlikka kira oladi (kvantlarning chuqurlikka kirish qobiliyati ularning 
    energiyasiga bog‘likdir). YAO‘ materiallarda yutilgan kvantlar hisobiga hosil 
    bo‘lgan elektron-teshik juftliklar materialda fazoviy taqsimot hosil qiladi (1-rasm 
    ga qarang). Hosil bo‘lgan juftliklar-ning keyingi taqdiri YAO‘ materiallarning 
    diffuzion yo‘li uzunligiga bog‘likdir. Agar bu parametr kattaligi etarlicha bo‘lsa, u 
    holda nurlanish tufayli hosil bo‘lgan ortiqcha asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar 
    faqat diffuziya jaraѐni tufayli p-n o‘tishga kelib uning elektr maydoni orqali 
    ajratilishi mumkin. Optik nurlanishni aylantirilishi jaraѐnida muhim rolni 
    elektronlarning diffuziya yo‘li uzunligi ( Lp ) va p-n o‘tish chuqurligi (ℓ) o‘ynaydi, 
    chunki hosil bo‘layotgan va ajratilishi lozim bo‘lgan juftliklar ularga bog‘liqdir. 
    Optik nurlanishning YAO‘ materialga tushish yo‘nalishiga qarab p-n o‘tish 
    konstruksiyasining ikki xili mavjud va ularni quyidagi 2- rasmda keltirilgan holi 
    uchun ko‘rish mumkin.
    1-hol. Optik nurlanish yo‘nalishiga p-n o‘tish perpen-dikulyar joylashgan hol. 
    Optik nurlanish qalinligi l ga teng bo‘lgan YAO‘ materialning butunlay oxirigacha 
    kiradi.
    2-hol. Optik nurlanish yo‘nalishiga p-n o‘tish parallel joylashgan hol.
    Nurlanish kengligi d ga teng bo‘lgan tuzilmaga tushadi.
    Kremniy asosidagi p-n o‘tishga perpendikulyar tushgan hol uchun hosil bo‘lgan 
    elektron-teshik juftliklarining taqsimlanishi. 1- λ =0,619 mkm, α=2000 sm-1; 2- λ 
    =0,81 mkm, α=700 sm-1; 3- λ =0,92 mkm, α=90sm 



    Download 1,73 Mb.
    1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   50




    Download 1,73 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent davlat texnika universiteti huzuridagi

    Download 1,73 Mb.
    Pdf ko'rish