Ayrim hollarda quyosh elementi yuzasidan bo‘layotgan issiqlikdan
nurlanishni oshirishga to‘g‘ri keladi. Sayqallashgan Si yuzasidan,
kirishmalar
konsentratsiyasi (1-2) 10
20
sm
-3
, bo‘lganda QE da issiqlikdan muvofiqlashtiruvchi
qoplamasiz issiqlikdan nurlanish ko‘rsatkichi bor yug‘i 0,19-0,24 ga teng bo‘ladi.
Element isib ketmasligi uchun issiqlikdan nurlanish koeffitsientini 0,9 gacha
oshirish kerak bo‘ladi. Buning uchun QE yuzasi ikki qatlamli oksid bilan
qoplanib, ikkinchi qatlam issiqlikdan muvofiqlantiruvchi bo‘lib uning qalinligi 40-
80 mkm ga borishi va n = 1,51 yaqin olinishi kerak va tushayotgan spektrning
yutilishi, yuzadagi issiqlikni 30-40
o
S da saqlash uchun, to‘lqin uzunligi 3-30 mkm
ga to‘g‘ri kelishi kerak bo‘ladi. Bu hodisalar asosan
koinotda ishlatiladigan QE
lariga ko‘proq taalluqlidir.
Ikki qavatli akslanishni kamaytiruvchi qatlamlarni parametrlarini to‘g‘ri
tanlash akslanishni kamaytirishni to‘g‘ri hisoblashga bog‘lik bo‘lib, asosan
birinchi qavat qatlami parametrlarini to‘g‘ri tanlashni taqozo etadi. Misol uchun
ko‘pincha birinchi qavat qatlamining sindirish ko‘rsatkichini n = 2,3 ga teng deb
olinadi va bu birinchi qavat qatlami sifatida ZnS materialini olish bilan bog‘likdir,
ya’ni issiqlikdan nurlanishni kamaytirish uchun n = (n
ik
n
Si
)
1/2
=(1,5 X 3,7)
1/2
=2,3 tengligi kelib chiqadi. Albatta ZnS o‘rniga olinadigan boshqa materiallar ham
mavjud.
Misol uchun Ta, Ti, Ce oksidlari. Ikkinchi qavat qatlami materiallari
misoliga n =1,6-1,8 ga teng bo‘lgan In
2
O
3,
SnO
2,
SiO
x
olinishi mumkin.
Kremniy asosidagi QE larini bir qatlamli effektiv akslanishni kamaytiruvchi
material bo‘lib, Ta
2
O
5
hisoblaniladi va uning yordamida akslanishni 10 % dan
kamroq qilish mumkin, ikki qatlamli qoplamalar bilan esa akslanishni 2 %
kamaytirish hakida ma’lumotlar mavjud.
Kremniy
asosidagi
fotoqabullagichlar
sirtiga
yupqa
akslanishni
kamaytiruvchi qatlamning qalinligi λ/4 ga teng bo‘lishi kerak. So‘nggi vaqtlarda
kremniy
tuzilmalarida SiO
2
o‘rniga nitrid kremniyli Si
3
N
4
olinayapti va uning
sindirish ko‘rsatkichi 2 ±0,1 ga teng. Bu qoplama yuzadan akslanishni
kamaytiribgina qolmasdan shu bilan birga yuzani passivatsiya ham qiladi va uning
ishonchliligini
oshiradi.
Odatda,
sirtiga
nitrid
kremniy
o‘tqazilgan
fotoqabullagichlarda ularni korpusga o‘rnatishga hojat qolmaydi. Akslanishni
kamaytirish usullaridan yana biri bu yuza sirtini teksturalashdir.
Bu usulning
mohiyati shundan iboratki, yuza sirtida akslanishni kamaytiruvchi relef hosil
qilinadi, ya’ni sirt ma’lum kristallografik yo‘nalishda emirish xususiyati bo‘lgan
eritmalar yordamida ishlov beriladi.
