395
2.1- rasm. E1interfeysning sutka soatlari (yuqorida) va xafta kunlari
(pastda) bo‗yicha kompressorlangan nutq axboroti bo‗lgan paketlar bilan
yuklash grafiklari
Interfeysda ma‘lumotlar oqimi bilan hosil bo‗ladigan yuklanishni,
axborotlarni
IP-tarmoqda
yetkazib
berish
vositalarini
qo‗llash
samaradorligi koeffitsientini, pachkalilik koeffitsientini va uzatish tezligini
bilgan holda hisoblash mumkin.
Mavjud umumiy foydalanishdagi telefon tarmoqlaridan axborotlar
oqimlarini paketli multiservisli tarmoqlarga ko‗chirish
uchun UfAT
(umumiy foydalanishdagi aloqa tarmoqlari, UfAT)da mavjud qaror topgan
trafikni taqsimlash modelidan foydalanish mumkin.
Tarmoq serverlari xizmatlarini (web, E-mail, DNS, FTP, billing, SN
va boshqalar) ta‘minlashni talab etadigan manbalar hosil qiladigan
yuklamani hisoblashda, bu serverlarning tarmoq uzellari (CN)ga ulanish
nuqtalari bo‗yicha joylashtirishni hisobga olish zarur.
Barcha xizmatlar uchun axborotlarni yetkazib berishning talab
etilgan sifatini ta‘minlash uchun, trafikning barcha turlari orasida ma‘lum
nisbatga rioya qilish zarur. Kechikishlarga eng moyil bo‗lgan
axborot
turlari, bu haqiqiy vaqtda yetkazib berilishi kerak bo‗lgan axborotlar
hisoblanadi.
Agar haqiqiy vaqt trafigi uchun talab etilayotgan o‗tkazish qobiliyati
30% ga yetsa, interfeysning umumiy o‗tkazish qobiliyatidan, u holda bu
turdagi axborotni yetkazib berish sifati keskin pasayadi.
Shuning uchun
tarmoqni loyihalashtirish va tarmoqdan foydalanishning boshidagi
bosqichda, barcha turdagi axborotlarni eltib berishning kafolatli sifati
uchun haqiqiy vaqt trafigi/tranzaksiyalar / ma‘lumotlar orasida 30/30/40
nisbatga amal qilish zarur.
396
Paketli tarmoq bo‗ylab (IP-telefoniya) so‗zlashuv axborotlarini
uzatish uchun quyidagilarni baholash zarur:
- foydalanuvchilar soni;
- G.7xx/RTP/UDP/IP/MPLS (birlamchi tarmoq texnologiyalari)
profili uchun ortiqcha trafik.
So‗zlashuv terminallari yaratgan yuklamani quyidagi uch usuldan
biri bilan hisoblash mumkin:
- solishtirma yuklama qiymatlari bo‗yicha, erlang hisobida;
- IP texnologiyaning protokolli ortiqchaligi (Ethernet+IP+UDP+RTP
protokollar sarlavhalari) va o‗tkazish oralig‗ini
zahiralashni hisobga olgan
holda, kodeksning har bir turi uchun ma‘lumotlarni talab etilgan uzatish
tezligi bo‗yicha, Kbit/s
- T
s
so‗zlashuv seansining o‗rtacha statistik uzunligida, s va
audiokodeksning V tezligida Kbit/s uzatiladigan ma‘lumotlarning hajmi
bo‗yicha; (bir seans davomida
Q=T
s
V Kbit hajmni uzatishi zarur).
Kechikishga sezgir bo‗lgan axborotni eltib berish sifatini oshirish
uchun ustunliklar (Diff-Services) yordamida differensiallashgan
mexanizmlardan
hamda RSVP, RAS va boshqa protokollar yordamida
interfeysda (Int-Services) kanalning zarur o‗tkazish oralig‗ini zahiralash
mexanizmlaridan ham foydalanish mumkin.
Paketli tarmoqda bu ikki mexanizmdan foydalanishda kanalning
emulyatsiyasi uchun sharoitlar yaratiladi. Bunday emulyatsiyalangan
kanalning TDM
telefoniyadagi kanaldan farqi, uning o‗tkazish oralig‗ini
qulay holda prinsipial o‗zgartirish hisoblanadi.
ATM,
MPLS
yoki
VLAN/Ethernet
texnologiyali
transport
tarmoqlarida axborotlarni eltib berishning quyidagi sinflari nazarda
tutilgan:
- CBR (ATM) yoki EF(IP/MPLS);
- RT – VBR (ATM) yoki AF1 (IP/MPLS).
EF (IP/MPLS) deganda to‗siqsiz (tezkor) manzilli o‗zgartirish sinfi
(Expedited Forwarding, EF), AF1 (IP/MPLS) deganda esa kafolatlangan
manzilni o‗zgartirish sinfi (Assured Forwarding, AF) tushuniladi.
Paketlitarmoqda CBR/EF sinfi uchun minimal zarur bo‗lgan
o‗tkazish oralig‗i zahiraga olinadi. Yetkazib
berishning aynan ana shu
xizmatlar sinfi boshqa tarmoqlardan kelib tushadigan axborotni qayta
jo‗natish uchun paketlar kommutatsiyali tarmoqda kanallarni emulyatsiya
qilishga imkon beradi.
397
2.2-rasm. IP-tarmog‗ida so‗zlashuv axborotini yetkazib berishni
ta‘minlovchi protokollar
Bunda so‗zlashuv axborotni eltib berish uchun eng qulay sharoitlar
yaratiladi. Biroq sifatning bu sinfi tarmoq orqali uzatilayotgan axborotning
eng ko‗p ortiqchaligiga mos keladi. Masalan, G.711 audio kodekdan
foydalanilganda (kodlash tezligi 64 Kbit/c) 128 Kbit/c
tezlikka mos
keluvchi o‗tkazish oralig‗ini zahiralashi zarur, bu esa TDM telefoniyaga
nisbatan ikki marta kattadir. Agar tezligi ancha past bo‗lgan audio
kodeklardan foydalanilsa (masalan, G.729-8 Kbit/s) u holda ajratilayotgan
kanalning o‗tkazish oralig‗ining kengligini ancha kamaytirish mumkin.
