47
3.3- rasm. Fokuslovchi magnit maydon bo‘lganida (a) va bo‘lmaganidagi (b)
elektron oqim, elektr maydon fokuslaydigan to‘liq elektron oqim (v)
Elektronlar O‘YuCh maydon bilan faqat oqimning ma’lum oraliqlarida
(klistronlardagi kabi) yoki uni uzunligining katta qismida (yugurma to‘lqin
lampalaridagi kabi) o‘zaro ta’sirlashishi mumkin. O‘YuCh tebranishlar RT
rezonans tizimlar yoki ST sekinlashtiruvchi tizimlarda hosil qilinadi. Bunda
elektron oqim RT va ST orqali elektronlarning harakatlanish trayektoriyasiga
urinma elektr maydon O‘YuCh tashkil etuvchisi maksimal qiymatga ega
bo‘ladigan joylardan o‘tadi. RT elektronlar oqimini elektromagnit maydon bilan
lokal va nisbatan qisqa vaqtli o‘zaro ta’sirlashini, ST esa taqsimlangan va uzoq
vaqtli o‘zaro ta’sirlashini ta’minlaydi va ravshanki, energiya almashinuvining
optimal sharti elektronlarning o‘rtacha harakatlanish tezligi va ishlatiladigan
to‘lqin turining fazaviy tezligini deyarli tengligi hisoblanadi. Bu shart sinxronizm
sharti deyiladi.