37
2.3. Radiouzatish qurilmalarining kaskadlari va qismlari
Radiouzatkich alohida kaskadlar va bloklardan iborat bo‘lib, ulardan har biri
ham
mustaqil, ham butun qurilmaning boshqa qismlari bilan birga ishlaydi.
Shuning uchun dastlab qaysi kaskadlar va bloklar radiouzatkich tarkibiga kirishi
mumkinligi va ularning vazifasi nimadan iborat ekanligini ko‘rib chiqamiz.
Radiouzatkich quyidagi kaskadlar va qismlardan tashkil topgan (2.2- rasm):
- tebranishlar manbai;
- signalni quvvat bo‘yicha kuchaytirgich;
- chastota ko‘paytirgichi;
- chastota o‘zgartirgichi;
- bo‘lgichi;
- chastotaviy modulyator;
- fazaviy modulyator;
- polosali filtrlar;
- signallar quvvatlarini summatori (bo‘lgichi);
- moslashtirish qurilmasi;
- attenyuator;
- faza aylantirgich;
- ferritli bir yo‘nalishli qurilmalar (sirkulyatorlar va ventillar).
Turli ko‘rinishlardagi radiouzatkichlar mos ravishda
kaskadlar va qismlar
kombinatsiyasidan tashkil topadi.
Qo‘zg‘atkich talab qilinadigan stabillikli ishchi chastotalar to‘rini
shakllantirish uchun xizmat qiladi. Ishchi chastotalar ko‘p bo‘lmaganida
qo‘zg‘atkich «kvars-to‘lqin» prinsipi bo‘yicha quriladi, bu chastotalarning har biri
38
o‘z kvarsli avtogeneratoriga ega bo‘ladi. Bir chastotadan ikkinchi chastotaga o‘tish
elektron kommutator yordamida amalga oshiriladi.
2.1- rasm. Radiouzatkichning tuzilish sxemasi
Ishchi chastotalar ko‘p bo‘lganida qo‘zg‘atkich raqamli sintezator
hisoblanadi. Uning tarkibiga
kvarsli tayanch avtogenerator, o‘zgaruvchan
koeffitsientili bo‘lishli bo‘lgich (O‘KBB) va chastotani avtomatik sozlash
qurilmasi kiradi. Bunday sintezator katta integral mikrosxema
asosida bajarilishi
mumkin.
Kvarsli avtogeneratorlar chastotasi yetarli darajada baland bo‘lmaydi.
Shuning uchun radiouzatkich chastotasi bu qiymatdan katta bo‘lsa qurilmaga
signal chastotasini talab qilinadigan songa oshiradigan chastota ko‘paytirgichi
kiritiladi.
RUQ talab qilinadigan chiqish quvvatini olish
ketma-ket ulangan YuCh
generatorlar yoki tashqi qo‘zg‘atishli O‘YuCh generatorlar quvvatni kuchaytirish
qismi yordamida amalga oshiriladi. Uzatkich chiqish
quvvati bir elektron asbob
