kuchaytirgichning kirishi

9
Bitta kuchaytiruvchi
elementi bo‘lgan zanjir 
kaskad
deyiladi. 
Hozirgi vaqtda eng keng tarqalgan kuchaytirgichlarda kuchaytiruvchi 
element sifatida tranzistorlar va integral mikrosxemalar (IMS) ishlatiladi. 
Kuchaytirgichlarda kuchaytirish quyidagicha amalga oshiriladi. Boshqariladigan 
elementning (tranzistor) kirish zanjiriga kirish signalining kuchlanishi beriladi. Bu 
kuchlanish ta’sirida kirish zanjirida kirish toki hosil bo‘ladi. Bu kichik kirish toki 
chiqish zanjiridagi tokda o‘zgaruvchan tashkil etuvchini hamda boshqariladigan 
elementning chiqish zanjirida kirish zanjiridagi kuchlanishdan ancha katta bo‘lgan 
o‘zgaruvchan kuchlanishni hosil qiladi (1.1- rasm). 
1.1- rasm. Kuchaytirish jarayonining umumiy tarkibi 
Kuchaytirish diapazoni bo‘yicha kuchaytirgichlar tor va keng polosali 
kuchaytirgichlarga bo‘linadi (1.2- rasm). Tor polosa kuchaytirgichlari faqatgina 
past chastotada emas, yuqori chastotalarda filtr sifatida kerakli diapazondagi 
to‘lqinlarni ajratib olish uchun ishlatiladi. Shuning uchun, bu kuchaytirgichlar 
rezonansli kuchaytirgichlar ham deyiladi. Bajarayotgan vazifasiga qarab 
kuchaytirgichlar dastlabki kaskadda ishlovchi kuchaytirgichlarga va chiqish 
kuchaytirgichlariga bo‘linadi. Dastlabki kaskadda ishlovchi kuchaytirgichlar 
kuchlanishni oshirish uchun ishlatilsa, chiqish kuchaytirgichlari quvvatni oshirish 
uchun xizmat qiladi.

10
1.2- rasm. Kuchaytirgichlar turlari 
Kuchaytirgichlarning asosiy texnik ko‘rsatkichlariga quyidagilar kiradi: 
- kuchaytirish koeffitsienti (tok bo‘yicha, kuchlanish bo‘yicha, quvvat 
bo‘yicha): 
- kirish va chiqish qarshiligi; 
- chiqish quvvati;
- foydali ish koeffitsienti; 
- nominal kirish kuchlanishi (sezgirlik); 
- chastota bo‘yicha kuchaytirish oralig‘i; 
- amplituda bo‘yicha dinamik diapazon; 
- signal shaklini buzilishi; 
- chastota, faza va nochiziqli buzilishlar
Kuchaytirish koeffitsienti – chiqishdagi signal amplitudasini kirishdagi signal 
amplitudasiga nisbatan necha barobar ortganini ko‘rsatadi. Ularga quyidagi 
kuchaytirish koeffitsientlari kiradi:
- kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti
K
u 
= U
2 
/ U
1
;
- tok bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti
K
i 
= I
2 
/ I
1
;

Download 4,63 Mb.