12
K
P
[dB] = 10 lg (P
2
/P
1
) = 10 lg K
P
(1.2)
Quvvat tok yoki kuchlanishning
kvadratiga proporsional, u holda tok va
kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsientini mos ravishda quyidagicha yozish
mumkin:
K
I
[dB] = 20 lg (I
2
/I
1
) = 20 lg K
I
,
K
U
[dB] = 20 lg (U
2
/U
1
) = 20 lg K
U
.
Detsibeldan o‘lchamsiz kattalikka o‘tish quyidagi
ifoda orqali amalga
oshiriladi:
K
m
= 10
KdB/N
,
bu yerda
N=10
quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffitsientini hisoblashda va
N=20
tok va kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsientini hisoblashda olinadi.
Kuchaytirish koeffitsientlarini logarifmik berilishidan keng foydalanish
kuchaytirgichlar qo‘llanadigan ko‘plab yo‘nalishlar insonning sezgilariga ta’sir
etadigan texnikaga bog‘liq bo‘lishi ham sabab bo‘ladi. Insonning qabul qilishi esa
logarifmik bog‘liqliklar orqali tavsiflanadi. Masalan,
ovoz signalining balandligi
insonning sezgilari bo‘yicha uning quvvati 10 martaga oshganida 2 martaga
oshadi.
Agar
K
u
= 1
dB olinsa, u holda kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish
koeffitsientini aniqlashda quyidagicha bo‘ladi:
13
K
u
= 10
K,dB/20
=10
1/20
=
1,12
Demak,
agar
kuchaytirgichning
chiqishidagi
kuchlanish kirishdagi
kuchlanishdan 1,12 martaga (12%ga) katta bo‘lsa, kuchaytirish bir detsibelga teng
bo‘ladi.
Logarifmik baholash o‘lchami ko‘p kaskadli kuchaytirgichlarni tahlil
qilishda qulay. Logarifmik birliklarga o‘tishda ko‘p
kaskadli kuchaytirgichning
umumiy kuchaytirish koeffitsienti (1.2) formuladan farqli ravishda alohida
kaskadlar kuchaytirish koeffitsientlarining yig‘indisi orqali aniqlanadi, ya’ni:
K
umum
[dB] = K
1
[dB] + +K
2
[dB] +... + K
n
[dB]
Kuchlanish va tok bo‘yicha kuchaytirish koeffitsientlari kompleks kattaliklar
hisoblanadi, buni kuchaytiriladigan signaldagi fazaviy surilishlarning bo‘lishi aks
ettiradi. Masalan, kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffitsienti uchun quyidagiga
ega bo‘lamiz:
)
(
кир
чик
кир
чик
j
кир
чик
j
кир
j
чик
e
U
U
e
U
e
U
K
yoki
j
m
e
K
K
,
bu yerda
K
m
= (U
chik
/ U
kir
)
– kuchaytirish koeffitsientining moduli;
= (
chiq
–
kir
)
– kirish va chiqish kuchlanishlari orasidagi fazalarning
surilishi burchagi.
14
Odatda, kuchaytirish koeffitsienti qaralayotganda
uning moduli nazarda
tutiladi. Fazaviy surilish (kuchaytirish koeffitsientining argumenti) alohida tahlil
qilinadi.
Ham modul, ham fazaning qiymatlari ham kuchaytirish sxemasi
parametrlarining
qiymatlariga, ham kuchaytiriladigan signalning chastotasiga
bog‘liq bo‘ladi. Ularni tavsiflash uchun amplitudaviy-chastotaviy
va fazaviy-
chastotaviy xarakteristikalar deyiladigan xarakteristikalar ishlatiladi.
