1.3. Hisoblash uchun misollar
To‘sin katagi joylashuvini quyidagi ma’lumotlar asosida bajaramiz:
1) Bo‘ylama yo‘nalishda ustun qadami – L = 18 m.
2) Ko‘ndalang yo‘nalishda ustun qadami – B = 5 m.
3) To‘shamaga tushayotgan foydali yuk – Pn = 24 kN/m2.
4) To‘sin to‘shamasining va yordamchi to‘sinning materiali S245, uning hisobiy qarshiligi Ry =240 MPa.
8– variant.
To‘sin katagini normal joylashuvda qabul qilamiz (1-rasm). 1 – jadvalga asosan to‘shamaning qalinligi tH = 10 mm = 1 sm. To‘shama ravog‘i(prolyoti) (1) formulaga asosan
=93.57 sm
(2) formulaga asosan yordamchi to‘shamalarning qadami. n=L/a a ≤ lH + 10 cm.
100 -18 metrni santimetrga o‘tkazish koeffitsienti.
To‘sinlar qadamini n=18 ta qabul qilib uning qadamini topamiz:
a = 18·100/18= 100 sm tanlaymiz (3 – rasm).
L = n · a = 18 · 1m = 18 m
3-rasm. To‘sin katagining normal joylashuvi
Yordamchi to‘sinning hisobi. To‘sin ravog‘(prolyot)i:
l = B = 5 m
To‘singa yaxlit to‘shamani tayanishida unga ta’sir etayotgan yuk tekis taqsimlangan bo‘lsa uning me’yoriy qiymati:
qn = (gn + pn)·a, (7)
bu yerda: gn – to‘shama og‘irligidan tushadigan me’yoriy yuk, pn = 24 kN/m2 - to‘shamaga tushayotgan foydali yuk, a – to‘sin qadami.
U holda to‘sinning o‘z og‘irligini hisobga olmasa ham bo‘ladi.
To‘shama og‘irligidan tushadigan yuk:
gn = tn·D (8)
bu yerda: D – po‘latning solishtirma og‘irligi 78,5 kN/m3
To‘singa tushayotgan yukning hisobiy qiymati:
q = (gn· γf1 + pn · γf2)·a (9)
bu yerda; γf1, γf2 – yuk bo‘yicha ishonchlilik koeffitsienti. Doimiy yuk uchun – 1,05; foydali (vaqtinchalik) yuk uchun - 1,2 ga teng.
gn = tn·D = 0,01·78,5 = 0,785 kN/m2 ; Pn = 24 kN/m2
qn = (gn + pn)·a = (0,785+24) · 1 = 24.785 kN/m ;
q = = (gn· γf1 + pn · γf2)·a (1,05·0,785 + 1,2·24) · 1 = 29.85 kN/m.
To‘sindagi maksimal eguvchi moment:
kN·m
To‘sinda plastik deformatsiyani rivojlanishini hisobga olgan holda (3) formula orqali talab qilingan qarshilik momentini aniqlaymiz: sm3.
Bu yerda 1000 –o‘lchov birliklarini birxillashtirish koeffitsienti.
“Sortament”ga asosan №27 qo‘shtavr tanlaymiz, va uning geometrik xarakteristikalari: kesim yuzasining karshilik momenti Wx =371sm3 , inersiya momenti Ix = 5010 sm4, bir metrini og‘irligi gδ = 31.5 kg/m.
To‘sinning salqiligini (4) va (5) formulalar orqali tekshiramiz: , f ≤ [f], [f] = l / 200,
, bu yerda 0,1 - o‘lchov birliklarini birxillashtirish koeffitsienti.
Tekshiruv bajarildi. To‘sinning ustivorligini tekshirish shart emas, chunki u yaxlit to‘shama bilan mahkamlangan.
1 m2 yopma katagi uchun po‘lat sarfini aniqlaymiz:
To‘shama og‘irligi 7850kg/m3· 0,01m = 78,5 kg 1m2 yuzada;
Yordamchi to‘sin og‘irligi gδ /a = 42,2/1,0385 = 40,6 kg;
Jami: 78,5 + 40,6 = 119,1 kg.
2 – variant.
Bu variantda to‘sin katagining murakkab joylashuvini qabul qilamiz (1,b – rasm). Bu holatda qo‘shimcha to‘sinlarning qadami konstruktiv ravishda 2–5 m oralig‘ida qabul qilamiz.
To‘shamaning qalinligini 1–variantdagidek (10 mm) qabul qilamiz, to‘shama ravog‘i(prolyoti) 94,71sm.
To‘shama to‘sin qadamining sonini hisoblaymiz:
Bu yerda 100 soni 5,75 metrni santimetrga o‘tkazish uchun ishlatilgan.
To‘shama to‘sin qadamini 6-taga teng tanlasak a = 5,75 100/6 = 95,83 sm.
Yordamchi to‘sinlarni 5-taga teng qilib konstruktiv tanlaymiz m; to‘shama to‘sinning ravog‘i(prolyoti) ham shu kattalikka teng (4 – rasm).
4-rasm. To‘sin katagining murakkab joylashuvi
To‘shamaning to‘sini xuddi 1–variantdagidek hisoblanadi. U holda to‘singa ta’sir etayotgan yuk:
qn = (gn + pn)·a = (0,785+23,5) · 0,9583 = 23,27 kN/m ;
q = (gn· γf1 + pn · γf2)·a = (1,05·0,785 + 1,2·23,5) · 0,9583 = 27,81 kN/m.
To‘sindagi maksimal eguvchi moment:
kn·m
Talab qilingan qarshilik momenti (3) formulaga binoan aniqlanadi:
sm3.
Bu yerda 1000 –o‘lchov birliklarini birxillashtirish koeffitsienti.
“Sortament”ga asosan №16 qo‘shtavr tanlaymiz, Wx = 109>Wmp. Kesim yuzasining inersiya momenti Ix = 873 sm4, bir metrining og‘irligi 15,9 kg/m.
To‘sinning bikrligini (4) va (5) formulalar orqali tekshiramiz: f ≤ [f], [f] = l / 200
bu yerda 0,01 – 27,27 metrni santimetrga o‘tkazish koeffitsienti.
Tekshiruv bajarildi. Shu sababli uning ustivorligini tekshirmaymiz, chunki u yaxlit to‘shama bilan mahkamlangan.
|
