2.4. Tashkil etilgan to‘sinning konstruksiyalari
Devorchaning mahalliy ustivorligini ta’minlash. Kurs loyihasida devorning egiluvchanligini uni ko‘ndalang bikrlik qovurg‘alari bilan mustahkamlash shartidan qabul qilinadi. Bu holda ko‘ndalang qovurg‘alarni har bir to‘shama to‘sin ostiga joylashtirish tavsiya etiladi (8 – rasm).
Agar yordamchi to‘sinlarni bir tekislik bo‘ylab joylashtirilsa ular shu ko‘ndalang qovurg‘alarga mahkamlanadi. Juft bikrlik qovurg‘alarining o‘lchamlarini quyidagi shartlar asosida tanlaymiz:
(19)
8-rasm.Ko‘ndalang bikrlik qovurg‘alarini joylashtirish sxemasi
Ko‘ndalang bikrlik qovurg‘alari bilan mahkamlangan devorning mahalliy ustivorligi quyidagi formula bilan tekshiriladi:
(20)
bu yerda normal va urunma kuchlanishlar quyidagicha aniqlanadi:
(21)
O‘zgartirilgan kesim yuzasidagi zo‘riqishlar va uning geometrik tasnifi oldindan aniqlangan.
Kritik normal kuchlanish:
(22)
bu yerda ccr – koeffitsientning qiymati 2–jadvaldan topiladi.
(22`)
ccr – koeffitsientining qiymatlari
2 – jadval.
.δ
|
≤ 0,8
|
1,0
|
2,0
|
4,0
|
6,0
|
10
|
≥ 30
|
scr
|
30,0
|
31,5
|
33,3
|
34,6
|
34,8
|
35,1
|
35,5
|
Kritik urunma kuchlanishning qiymati quyidagicha:
(23)
bu yerda: μ – devorcha bo‘linmasini katta tomonining kichik tomoniga nisbati, d – bo‘linmaning kichik tomoni. Bu yerda bo‘linma deb devorning qo‘shni qovurg‘alar orasidagi qismiga aytiladi va uning o‘lchamlari hw va a ga teng.
(20) formula bo‘yicha tekshirish bajariladi, agarda bikrlik qovurg‘alari qadami a ≤ 2hw bo‘lsa. Mahalliy ustivorlik sharti bajarilmagan hollarda yordamchi to‘sinlar orasida qo‘shimcha qovurg‘alar qo‘yish va qaytadan tekshirish o‘tkazish lozim.
9-rasm. To‘sinning tayanch tuguni sxemasi
To‘sin tayanch tugunini hisoblash. Bosh to‘sin ustunga pastki belbog‘dan chiqib turuvchi tayanch qovurg‘a orqali tayanadi. Bu qovurg‘aning tayanadigan ko‘ndalang kesim yuzasi yo‘nilgan bo‘lib, u orqali to‘sinning tayanch reaksiyasi ustunga uzatiladi. Bir vaqtning o‘zida tayanch qovurg‘a, bikrlik qovurg‘asi vazifasini bajaradi, uning eni va qalinligi kattaroq bo‘ladi.
Tayanch qovurg‘alarining enini belbog‘ eniga teng qilib bop = b1 tanlash lozim. Qog‘urg‘aning ko‘ndalang kesim yuzasi uning ezilishdagi mustahkamligi shartidan aniqlanadi va keyin uning qalinligi topiladi:
, (24)
bu yerda: Rp – po‘latning egilishdagi hisobiy qarshiligi.
Aniqlangan o‘lcham sortamentga mos qalinlikkacha yaxlitlanadi.
Belbog‘ choklari. Kurs loyihasida payvand choklari konstruktiv ravishda 2 tomonlama 6 mm katetli qilib bajariladi.
Montaj choki. Bosh to‘sinni tashishni qulayligini ta’minlash maqsadida uzunligi bo‘ylab 2 bo‘lakka ajratiladi. Elementlarning montaj choki payvand bilan bajariladi va uning hisobi talab etilmaydi.
Pastki cho‘ziluvchi tokchaning ulanish joyining mustahkamligini ta’minlash maqsadida chok qiya qilib bajariladi.
|
