|
Texnika xavfsizligi
|
| bet | 91/128 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 3,22 Mb. | | #230053 |
Bog'liq ХФХ маърузалар матниXavflar klassifikaciyasi
№
|
Belgilar klassifikaciyasi
|
Ko’rinishlar (sinflar)
|
1.
|
Xavf manbalarining ko’rinishi bo’yicha
|
Tabiiy
Antropogen
Texnogen
|
2.
|
Hayot fazosidagi oqimlar ko’rinishi bo’yicha
|
Energetik
Ko’psonli
Informacion
|
3.
|
Hayot fazosidagi oqimlar o’lchami bo’yicha
|
Ruxsat etiladigan
Ruxsat etilgan chegarali
Xavfli, O’ta xavfli
|
4.
|
Xavfni sodir bo’lish vaqti bo’yicha
|
Oldindan bilish mumkin bo’lgan
Tusatdan sodir bo’ladigan
|
5.
|
Xavflarni ta’siri davomiyligi bo’yicha
|
Doimiy
O’zgaruvchan, davriy, qisqa muddatli
|
6.
|
Zararli ta’sir etadigan ob’ektlari bo’yicha
|
Insonga ta’sir etuvchi,
Tabiiy muhitga ta’sir etuvchi,
Moddiy boyliklarga ta’sir etuvchi,
Kompleks ta’sir etuvchi
|
7.
|
Xavfli ta’sirga uchragan odamlarning soni bo’yicha
|
SHaxsiy, Guruhli (jamoaviy),
Ko’psonli
|
8.
|
Ta’sir etish zonasining o’lchami bo’yicha
|
Lokal, Hududiy, Hududlararo,
Global
|
9.
|
Ta’sir etgan zonalar ko’rinishi bo’yicha
|
Xonada ta’sir etuvchi,
Hududlarda ta’sir etuvchi
|
10.
|
Insonlarning sezgi organlarini xavlarni farqlay olish qobiliyati bo’yicha
|
Seziladigan,
Sezilmaydigan
|
11.
|
Insonga zararli ta’sirini ko’rinishi bo’yicha
|
Zararli,
Jarohatlashga xavfli
|
12.
|
Insonga va atrof-muhitga ta’siri etish ehtimoli bo’yicha
|
Patencial, real, amalga oshgan
|
Favqulodda holatlarga olib keluvchi barcha sabablarni va ularni identifikaciyalashni puxta bilish, favqulodda holatlarni oldini olishning asosi hisoblanadi. SHu jihatdan sabablarni favqulodda holatlarni yuzaga keltiruvchi mexanizm deb ham tushunish mumkin. SHunday qilib, ma’lum va noma’lum sabablar natijasida patencial xavf yuzaga keladi va inson uchun turli xil kungi lsiz hamda oxir oqibatlarga olib keluvchi favqulodda hodisalar (o’lim va kasallanishlar, moddiy zararlar va boshqalar) sodir bo’ladi.
Favqulodda holatlar muammosi juda keng ko’lamli bo’lib, quyida uning hayot faoliyat xavfsizligi fani bilan bog’liq bo’lgan tomonlariga to’xtalib o’tamiz.
Tabiiy ofatlar, sanoat avariyalari va transport halokatlari, urush holatida dushman tomonidan turli xil qiruvchi qurollarni ishlatilishi favqulodda holatlarni keltirib chiqaradi.
Favqulodda holatlar - ko’tilmaganda, qo’qqisdan sodir bo’luvchi, aholining hayot faoliyatiga katta salbiy ta’sir etuvchi, amalda o’rnatilgan jarayonlar turg’unligini buzilishiga, iqtisodga, ijtimoiy sohaga va tabiiy muhitga ta’sir etuvchi holat va hodisalardir.
Har qanday favqulodda holatlar o’zining fizik mohiyatiga ega bo’lib, ular bir-biridan favqulodda holatlarga olib keluvchi sabablari, turi, harakatlanuvchi kuchi, rivojlanish xarakteri, insonga va u faoliyat ko’rsatuvchi muhitga ta’sir etish xarakteri bilan farq qiladi. SHunga mos holda, favqulodda holatlar o’zining bir necha belgilari asosida tasniflanishi, sistemalashtirilishi mumkin. Ular genezis xarakteriga (favqulodda holatlarni hosil bo’lish sabablariga ko’ra), rivojlanish sur’atiga, xavfni (tarqalish tezligi) va favqulodda holatlar oqibatlari og’irligini hisobga olgan holda, zarar keltiruvchi omillarini tarqalish masshtabiga ko’ra tasniflanadi.
|
| |
