2 1 .3 -ra sm .
G O S T 2 1.4 04 -85 b o ‘y ich a a sb o b n in g shartli
b e lg ila n is h in i ifo d a la s h p rin s ip i.
Avtomatlashtirishning prinsipial chizm asini o ‘qishni osonlatish maqsa
dida asboblar va rostlagichlarning shartli ifodasida kirish signallarini
tepadan, chiqish signallarini esa pastdan ulagan m a’qul. Agar chizmada bir
xil tavsifli joyiga o ‘rnatilgan asboblar ko‘p m arotaba qaytarilsa, u holda
„M ahalliy asboblar“ t o ‘rtburchagiga faqat bitta asbob belgilanishini
chizishga ruxsat beriladi (bu, birinchi navbatda, m anometrlarga tegishli)
bunday asboblarning pozitsiya nomerlari ko‘rsatiladi. Bu hollarda ayrim
q u rilm a la rd a n ch iq q an b o g 'la n ish y o 'lla rin i b irlash tirish m aqsadga
m uvofiqdir. Shuningdek, bir nech a datch ik d an chiqib, signal bitta
ik k ilam ch i asbobga bo rg an d a (m asalan, agar b ir n ech ta qarshilik
term om etrlari bitta ko‘prik bilan ishlaganda) ham y o ilarn i birlashtirib
ko'rsatish mumkin.
Avtomatik asboblarning kontaktlari signal berish, blokirovkalash va
himoya kabi elektr chizmalarida ishlatilsa, u holda bo g iash y o ila ri bitta
gorizontal chiziqda birlashtiriladi va unga masalan, „Boshqarishning elektr
chizm asi“ , „Signal berish chizm asi“ kabi yozuvlar yoziladi.
21.4-rasmda, misol tariqasida, TJ avtomatlashtirish sxemasi keltirilgan
boiib, unda ishlovga berilayotgan mahsulotning harorat va sarfi ART amalga
oshirilgan; magistraldagi bug‘ bosimi ART to ‘planuvchi idishdagi sath
pozitsion ART; nasos elektr yuritmasini boshqarish tizimi.
TJAS ini ishlab chiqishda shchitlarni va boshqarish pultlarini chiz-
m aning pastki qismida to ‘g‘ri to ‘rtburchak ko‘rinishida tasvirlash qabul
qilingan. Bu to ‘g‘ri to ‘rtburchaklar hududiga nazorat, signalizatsiya va bosh-
qaruvni rostlash apparaturasi tasvirlanadi.
TJAS da tasvirlanuvchi elektr apparaturaga (elektr o ic h o v asboblariga,
signal lampalariga, tugmalarga, boshqaruv kalitlariga, qo‘ng‘iroqlarga va
boshqalarga) prinsipial elektr sxemalarda qabul qilingan raqam li-harfli
belgilashlar kiritiladi. Ba’zi asboblarning va to ‘g‘ri ta ’sir qiluvchi rostlagich
lar, ko'rsatuvchi term om etrlar, m anom etrlar kabi avtom atlashtirish vosita-
larining prinsipial belgilanishlari faqat tartib raqam laridan iborat (21.4-
rasmda bu to ‘g‘ri ta ’sir ko‘rsatuvchi bosim rostlagichi RS(3); haroratni
o ic h ash asbobi T1 (5); NL1, NL2, N LZ signal lampalari; KM1 magnitli
ishga tushirgich; SV1 va SV2 boshqarish tugmalari).
Shchit va pultlardan tashqariga o ‘rnatiladigan hamda bevosita texnologik
qurilm alar va kommunikatsiyalar bilan b o g iiq b o ‘lmagan asboblar va
avtomatlashtirish vositalari shartli ravishda to ‘g‘ri to'rtburchak ichida ,joyida
o ‘rnatilgan asboblar“ deb ko‘rsatiladi. Bu to ‘g‘ri to ‘rtburchak shchitlar va
boshqarish pultlari to ‘g‘ri to ‘rtburchagi ustida tasvirlanadi.
Texnologik sxemada / to ‘plam m ahsulotni qayta ishlashga uzatishdagi
notekisliklarni (har xilliklarni) yo‘qotish uchun m oijallangan,
I I
to ‘plam
esa to ‘plovchi b o ia d i. A vtom atlashtirish sxemasi undagi sathni ikki
pozitsiyali rostlash uchun m oijallangan. (Yuqori) sath
1— 1
va (pastki)
sath
1—2
datchiklari mahsulotning to'plagichga uzatilishini boshqaruvchi
elektromagnit klapan
1—4
ga ta ’sir qiluvchi pozitsion rostlovchi qurilma
1— 3
ga signal beradi. N asos
I V
ishlov berish u chun uzatiladigan
m ahsulotning haroratini barqarorlashtirish vazifasini ART ta ’minlaydi,
unga
2— 1
datchik, ko‘rsatuvchi va rostlovchi asbob
2—2,
ijro mexanizmi
2— 4
va rostlovchi organlar
2—5
kiradi, u issiqlik eltgichni III issiqlik
almashtirgichga uzatilishini o ‘zgartiradi. ARTda rostlovchi organning shchitda
o ‘rnatilgan masofadan turib boshqarish paneli
2—3
vositasida boshqarish
ko‘zda tutilgan.
M ahsulot sarfini barqarorlashtirish ARTda truboprovodda o‘rnatilgan
datchik
4— 1
dan kelayotgan signal oraliq o ‘zgartkich
4—2
orqali ko‘rsa-
tuvchi, o ‘ziyozar va rostlovchi
4—3
asbobga keladi. Qaralayotgan konturda
sarflanish kattaligi rostlovchi klapan
4— 6
ning ochiqlik darajasiga b o g iiq
b o ig a n oqimni drossellash darajasi bilan belgilanadi. K o‘pincha AS da
rostlagichlarning tasviri yonida ular amalga oshiradigan rostlash qonunining
shartli belgisi beriladi.
2—2
va
4—3
rostlagichlar tom onidan PI-rostlash
qonuni amalga oshiriladi.
TJASda foydalaniladigan avtomatlashtirish vositalarining turi, markasi
va asosiy tavsiflari maxsus hujjatda keltiriladi, bu hujjat avtomatlashtirish
ning istagan loyihasining matni materialning tarkibiy qismi hisoblanadi.
Avtomatlashtirish vositalari soni katta b o ig a n , murakkab TJAS larni
tasvirlashda AT adres usulida bajariladi (21.5-rasm).
Yonish kamerasi II da vujudga keladigan yondirish gazlari havo oqimi
bilan aralashadi va quritish kamerasi I ga keladi, u yerga xamirturush
suspenziyasi ham uzatiladi.
Issiq gazlar oqimi suspenziyaning changlanishini (zarrachalanishini),
paydo boiayotgan tom chilarning talab qilinayotgan namlikdagi qurishini
ta ’minlaydi. G ranulalarning o ‘rtacha o ic h a m i gazlarning va xamirturushli
suspenziya sarfining nisbatiga b o g iiq b o iad i. Tayyor mahsulot quritish
kam erasidan chiqariladi, kam erada u ajraluvchi gazlardan ajraladi.
Purkovchi quritgich AT quyidagi asosiy rostlash konturlarini o ‘z ichiga
oladi:
1)
quritgichga (
1—4
rostlagichga) keladigan xamirturush suspenziyasi
sarfi; bu kontur qurilmaning barqaror unum ini ta ’minlaydi;
|
